Η αγορά ενέργειας σε κατάσταση νευρικής κρίσης για τιμολόγια και ρυθμίσεις

Με απορρύθμιση απειλείται η ενεργειακή αγορά υπό τη σκιά της διπλής κρίσης, ενεργειακής και ουκρανικής. Οι εισηγήσεις της ΡΑΕ για κρίσιμα θέματα απορρίπτονται, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας εκδίδει αποφάσεις «α λα καρτ» υπό το βάρος των εξελίξεων, ενώ πηγές της αγοράς υποστηρίζουν ότι στο τέλος της ημέρας, οι καταναλωτές παραμένουν, εν πολλοίς, απροστάτευτοι.

Η πιο ενδεικτική περίπτωση αυτού του σκηνικού είναι η τιμολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας από τους προμηθευτές μετά την αναστολή της Ρήτρας Αναπροσαρμογής. Η ΡΑΕ πρότεινε να ισχύσει κοινή φόρμουλα από όλους, με διαφανή περιγραφή στα κυμαινόμενα τιμολόγια, το ΥΠΕΝ, όμως, αποφάσισε να αναθεωρούνται κάθε μήνα οι χρεώσεις της προμήθειας, δίνοντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα στους καταναλωτές να αλλάζουν προμηθευτή, αν δεν είναι ικανοποιημένοι από την τιμή που προσφέρεται. Με άλλα λόγια, ευνοεί τον «ενεργειακό τουρισμό», με αρνητικές συνέπειες, υποστηρίζουν παράγοντες της αγοράς, στη λιανική αγορά.

Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο πρόεδρος της ΡΑΕ Αθανάσιος Δαγούμας κατά τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου:

• Το ΥΠΕΝ δεν υιοθέτησε την πρόταση της Αρχής να επιστραφούν από παραγωγούς σε προμηθευτές και καταναλωτές 67 εκατ. ευρώ από την Αγορά Εξισορρόπησης. Το ποσό αυτό αφορά σε έσοδα που αποκόμισαν οι ηλεκτροπαραγωγοί εξαιτίας χειρισμών που τους αποδίδονται στη συγκεκριμένη Αγορά κατά το πρώτο 4μηνο λειτουργίας του target model. Είχε προκύψει ύστερα από σχετικούς ελέγχους της ΡΑΕ, σύμφωνη γνώμη από τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν και είχε ανακοινωθεί στο πρώτο πόρισμα της ΡΑΕ για τα υπερβάλλοντα κέρδη των ηλεκτροπαραγωγών, μαζί με έτοιμη πρόταση νομοθετικής ρύθμισης. Κατέληξε, όμως, στα συρτάρια του υπουργείου.
• Το ΥΠΕΝ αφαίρεσε από τη ΡΑΕ την αποκλειστική αρμοδιότητα για τον προσδιορισμό τιμής εκκίνησης στους διαγωνισμούς για τις ΑΠΕ. Αντ’ αυτού έδωσε αρμοδιότητες στην Επιτροπή Παρακολούθησης του καθεστώτος στήριξης των ΑΠΕ, μεταξύ των οποίων και η τιμή εκκίνησης. Η ΡΑΕ συμμετέχει πλέον στην Επιτροπή μαζί με άλλους φορείς, όμως, η όποια άποψή της κινδυνεύει να καταστεί μειοψηφική και να μη ληφθεί υπόψη. Ουσιαστικά φαίνεται ότι αυτός είναι και ο στόχος του ΥΠΕΝ, με δεδομένο ότι η θέση της ΡΑΕ είναι οι τιμές εκκίνησης να αντικατοπτρίζουν ένα εύλογο ποσοστό απόδοσης, δηλαδή, όχι πάνω από 5,5% για τα φωτοβολταϊκά και 6% για τα αιολικά. Ο κ. Δαγούμας είπε χθες ότι «οι επενδυτές ΑΠΕ επιδιώκουν και εγγυημένη τιμή και υψηλή απόδοση. Αυτό δεν είναι λογικό».
• Το ΥΠΕΝ, με διάταξη που περνά στο σχέδιο νόμου για τις ΑΠΕ, δίνει τη δυνατότητα στη ΔEΗ να αποζημιωθεί αναδρομικά με επιπλέον ποσό για την παροχή υπηρεσιών ασφάλειας και τροφοδοσίας των νησιών. Η ΡΑΕ διαφωνεί με τη ρύθμιση αυτή, θεωρώντας ότι έτσι ακυρώνονται αποφάσεις που έχει εκδώσει ήδη, με τις οποίες εγκρίθηκε το αντάλλαγμα αυτό με την επιστροφή ΥΚΩ στη ΔΕH. Με άλλα λόγια, η Αρχή διαφωνεί γιατί η ΔEΗ θα πάρει επιπλέον χρήματα, που υπολογίζονται περί τα 300 εκατ. ευρώ, από υπηρεσίες για τις οποίες έχει ήδη αποζημιωθεί. «Δεν είναι αποδεκτό αυτό από τη ΡΑΕ», τόνισε ο κ. Δαγούμας.
• Το ΥΠΕΝ, με διάταξη στο σχέδιο νόμου για τις ΑΠΕ, υποχρεώνει όσους επενδυτές διαθέτουν άδειες για έργα αποθήκευσης ενέργειας στην επανέκδοσή τους, με υποβολή είτε νέων φακέλων είτε συμπληρωματικών μελετών. Και με αυτή τη ρύθμιση διαφωνεί η ΡΑΕ, χωρίς να εισακούεται από το ΥΠΕΝ. Ο κ. Δαγούμας είπε χθες ότι έτσι «νομιμοποιείται η αμοιβή συμβούλων που παρέχουν αυτές τις υπηρεσίες».

Τιμολόγηση κάθε μήνα με πρόβλεψη… forward

Έντονα δυσαρεστημένοι εμφανίζονται οι προμηθευτές για τις ρυθμίσεις του ΥΠΕΝ που αφορούν στην αντικατάσταση της Ρήτρας Αναπροσαρμογής από την 1η Αυγούστου, προεξοφλώντας ότι θα επικρατήσει κομφούζιο στη λιανική αγορά. Τις ίδιες ανησυχίες εξέφρασε χθες και ο κ. Δαγούμας, κάνοντας γνωστό ότι δεν έγινε δεκτή από το ΥΠΕΝ η εισήγηση της ΡΑΕ για την υιοθέτηση διαφανούς φόρμουλας, η οποία θα εξασφάλιζε ότι οι χρεώσεις προμήθειας θα ανταποκρίνονται στο πραγματικό κόστος των προμηθευτών.

Πιο συγκεκριμένα, οι προμηθευτές, με τη ρύθμιση του ΥΠΕΝ, θα καθορίζουν κατά βούληση κάθε μήνα τιμή προμήθειας ρεύματος. Στις 10 Ιουλίου θα ανακοινώσουν την τιμή του Αυγούστου, στα τέλη Ιουλίου την τιμή για τον Σεπτέμβριο και τέλος Αυγούστου για τον Νοέμβριο. Δηλαδή, κάθε μήνα θα δίνουν νέες τιμές που θα ισχύουν δύο μήνες μετά, καλούνται, με άλλα λόγια, να προβλέπουν τις χονδρεμπορικές τιμές για μετά από δύο μήνες. 

Όπως λένε στην αγορά, με αυτή τη λογική, κάθε προμηθευτής θα αποφασίζει με βάση δικούς του υπολογισμούς για την τιμή προμήθειας που θα προσφέρει, με άμεσο κίνδυνο να υπάρξουν ενδεχομένως εταιρείες που θα δίνουν τιμολόγια με πολύ χαμηλές τιμές για να κερδίσουν πελάτες. Άλλωστε, η ρύθμιση του ΥΠΕΝ επιτρέπει τη μετακίνηση πελατών χωρίς την υποχρέωση καταβολής πέναλτι.

Το δεύτερο παράδοξο είναι ότι η ΡΑΕ θα κληθεί προφανώς να ελέγξει τα τιμολόγια των προμηθευτών μήνες μετά, κατά πόσο η τιμή που πρόσφεραν το προηγούμενο διάστημα ήταν κοστοστρεφής ή όχι. Εκ των υστέρων, δηλαδή, θα κληθεί «να βάλει τάξη» σε μια αγορά-αλαλούμ. 

Παράλληλα, ο κ. Δαγούμας ανέφερε χθες ότι «στην πράξη θα δούμε πώς θα λειτουργήσουν προμηθευτές και καταναλωτές. Εκτός από το ενεργειακό κόστος θα ελέγξουμε αν αυτό θα οδηγήσει στη συρρίκνωση του ανταγωνισμού στη λιανική αγορά».

Έλεγχος σε όλα τα τιμολόγια

Στο μικροσκόπιο της ΡΑΕ θα τεθούν όλα τα τιμολόγια των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας. Όπως έγινε γνωστό χθες, η Αρχή έχει ζητήσει από όλους τους προμηθευτές να προσκομίσουν ως τις 30 Ιουνίου στοιχεία τιμολόγησης με όλες τις χρεώσεις (ρήτρα, επιδοτήσεις, χρεώσεις δικτύων, τέλη, κ.λπ.) από τον Σεπτέμβριο του 2021 έως σήμερα, με στόχο να ελεγχθεί το σύννομο των χρεώσεων.

Ανάλογα στοιχεία προτίθεται να ζητήσει η ΡΑΕ σε δεύτερη φάση και για την τιμολόγηση από τους προμηθευτές από την έναρξη του target model.

Τα στοιχεία που θα μαζέψει η ΡΑΕ θα συγκεντρωθούν σε βάση δεδομένων καταναλωτή και θα βοηθήσουν και στο έργο του νέου θεσμού που ετοιμάζει η Αρχή, τον Ενεργειακό Μεσολαβητή.

Φάκελος στην Επιτροπή Ανταγωνισμού

Η ΡΑΕ απέστειλε με δικαστικό επιμελητή φάκελο στην Επιτροπή Ανταγωνισμού με στοιχεία για προβληματική, όπως χαρακτηρίστηκε από τον κ. Δαγούμα, τιμολόγηση σε όλες τις τάσεις του ρεύματος. Για εναρμονισμένες πρακτικές και κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης μίλησε ο πρόεδρος της ΡΑΕ. «Δεν μπορούμε να κρίνουμε εμείς αυτές τις πρακτικές, γι’ αυτό και στείλαμε τα στοιχεία που εντοπίσαμε στην αρμόδια Επιτροπή Ανταγωνισμού».

ΔΕΔΔΗΕ και αποζημιώσεις καταναλωτών

Η ΡΑΕ έχει αποστείλει στον ΔΕΔΔΗΕ αρχική πρόταση που περιλαμβάνει πλαίσιο αποζημίωσης καταναλωτών σε έκτακτες συνθήκες λόγω διακοπής του ρεύματος. Η πρώτη αντίδραση από την πλευρά του Διαχειριστή, όπως είπε ο κ. Δαγούμας, ήταν η απροθυμία υιοθέτησης ενός τέτοιου πλαισίου.

Η ΡΑΕ θα στείλει στις αρχές Ιουλίου νέα, ολοκληρωμένη πρόταση στον ΔΕΔΔΗΕ, με πρόθεση να επιβληθεί η υποχρέωση αυτή από τον Διαχειριστή. Ωστόσο, κρίσιμη παράμετρος είναι ότι για να γίνει κάτι τέτοιο, απαιτείται υπουργική απόφαση.