Alpha Bank: Πως κρίνονται τα μέτρα της ΔΕΘ

Με τα οικονομικά μέτρα που ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη ΔΕΘ και τις εκτιμώμενες επιδράσεις τους καταπιάνεται εβδομαδιαίο δελτίο οικονομικών εξελίξεων της Alpha Bank. Αναφέρεται στα δεδομένα της εξέλιξης του ΑΕΠ και στην μέχρι τώρα πορεία των δημοσιονομικών συνδυάζοντας τις επιπτώσεις των μέτρων. Σύμφωνα με δελτίο το οποίο επιμελείται ο οικονομολόγος Παναγιώτης Καπόπουλος, η θετική δημοσιονομική τροχιά της Ελλάδας συνεχίζεται και το 2025, δημιουργώντας “χώρο” για μόνιμες παρεμβάσεις ανάπτυξης. Το πρωτογενές πλεόνασμα της Γενικής Κυβέρνησης ανήλθε σε €9,1 δισ. στο πρώτο επτάμηνο, από €5,3 δισ. πέρυσι, εξέλιξη που συνδέεται με τη βελτίωση στην είσπραξη φόρων και τον περιορισμό της φοροδιαφυγής.

Ρυθμός μεγέθυνσης πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο
Το ΑΕΠ σε σταθερές τιμές αυξήθηκε 2% το πρώτο εξάμηνο του 2025 (έναντι 1,6% στην ΕΕ-27), με “μοχλό” την ιδιωτική κατανάλωση (+1,5%). Οι επενδύσεις κινήθηκαν επίσης ανοδικά (+2,1% στο α’ εξάμηνο), ενισχυμένες ιδιαίτερα στο β’ τρίμηνο (+6,5%). Παράλληλα, τα φορολογικά έσοδα αυξήθηκαν κατά €2,5 δισ., τόσο από άμεσους όσο και από έμμεσους φόρους.

Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε πακέτο παρεμβάσεων με δημοσιονομικό κόστος €1,76 δισ. για το 2026 και €2,46 δισ. για το 2027. Μεταξύ άλλων προβλέπονται: αναμόρφωση φορολογικής κλίμακας με νέο ενδιάμεσο συντελεστή για εισοδήματα €40-60 χιλ., επιπλέον ελαφρύνσεις για φορολογούμενους με παιδιά και νέους έως 30 ετών, αυξήσεις μισθών στο Δημόσιο και συντάξεων με βάση πληθωρισμό και ΑΕΠ, με μερικό συμψηφισμό της “προσωπικής διαφοράς” το 2026 και κατάργηση από το 2027.

Επιπλέον, προβλέπεται μείωση κατά 50% του τεκμαρτού εισοδήματος για ελεύθερους επαγγελματίες σε οικισμούς εκτός Αττικής έως 1.500 κατοίκους, νέος ενδιάμεσος συντελεστής για ενοίκια €12.000-€24.000 (σήμερα ο συντελεστής πάνω από €12.000 είναι 35%), καθώς και μείωση κατά το ήμισυ το 2026 και κατάργηση από το 2027 του ΕΝΦΙΑ για κύρια κατοικία φυσικών προσώπων σε οικισμούς κάτω των 1.500 κατοίκων. Προβλέπεται επίσης αναπροσαρμογή τεκμηρίων διαβίωσης και επέκταση του μειωμένου ΦΠΑ (-30%) στα ακριτικά νησιά του Αιγαίου κάτω των 20.000 κατοίκων.

Τα μέτρα στο διαθέσιμο εισόδημα
Στόχος είναι η περαιτέρω ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος, που σε ονομαστικούς όρους έχει ανακάμψει την τελευταία πενταετία, αλλά “ροκανίστηκε” πραγματικά από τον υψηλό πληθωρισμό μετά το 2022. Η αναμόρφωση της κλίμακας εκτιμάται ότι θα αποκαταστήσει μέρος των απωλειών πραγματικών αμοιβών, ενισχύοντας τη φορολογική δικαιοσύνη και την κατανάλωση. Παράλληλα, οι ελαφρύνσεις στη μισθωτή εργασία μειώνουν το μη μισθολογικό κόστος (tax wedge), ενισχύοντας κίνητρα για δημιουργία θέσεων εργασίας και συμμετοχή στην αγορά. Ιστορικά, στις χώρες του ΟΟΣΑ παρατηρείται αρνητική σχέση μεταξύ tax wedge και μεταβολής της απασχόλησης: όσο μειώνεται το πρώτο, τόσο αυξάνεται η δεύτερη, περιορίζοντας και την αδήλωτη εργασία.

Η πρόκληση της νεανικής απασχόλησης
Η συμμετοχή των νέων έως 29 ετών στην αγορά εργασίας έχει υποχωρήσει: ο ενεργός πληθυσμός (εργαζόμενοι + άνεργοι) ως ποσοστό της ηλικιακής ομάδας έπεσε από 52% το 2009 σε 44,6% το 2024, σημαντικά χαμηλότερα από την ΕΕ-27 (55,8%). Τα πρόσθετα φορολογικά κίνητρα για νέους στοχεύουν να ανατρέψουν αυτή την εικόνα και να καλύψουν κενά σε κλάδους όπως ο τουρισμός.

Δημογραφικό, αποκέντρωση και περιφέρεια
Ο συνολικός δείκτης γονιμότητας μειώθηκε από 1,5 παιδιά ανά γυναίκα το 2009 σε 1,26 το 2023 (ΕΕ-27: 1,38), πολύ χαμηλότερα από το επίπεδο αναπλήρωσης (2,1). Η Eurostat προβλέπει μείωση του πληθυσμού από 10,46 εκατ. (2022) σε 7,28 εκατ. το 2100—πτώση ~30%. Οι ελαφρύνσεις για νέους και οικογένειες, σε συνδυασμό με κοινωνικές πολιτικές, επιδιώκουν να αντιστρέψουν την τάση. Παράλληλα, το μειωμένο ΦΠΑ στα ακριτικά νησιά και οι ελαφρύνσεις ΕΝΦΙΑ σε μικρούς οικισμούς ενθαρρύνουν δημογραφική αποκέντρωση και περιφερειακή ανάπτυξη.

Στέγη: από τα κίνητρα στις κατασκευές
Στον άξονα της κατοικίας, συνεχίζεται η απαλλαγή φόρου εισοδήματος για τρία έτη σε κενές κατοικίες που θα διατεθούν για μακροχρόνια μίσθωση, ενώ από τον Νοέμβριο του 2025 προβλέπεται “επιστροφή ενός ενοικίου” ετησίως. Κεντρικό εργαλείο καθίσταται και η κοινωνική αντιπαροχή: αξιοποίηση δημόσιας γης (τρία στρατόπεδα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα) για ανέγερση κατοικιών, αυξάνοντας την προσφορά και πιέζοντας τις τιμές.

Το διακύβευμα των επόμενων μηνών
Η έως τώρα βελτίωση, σε πλεόνασμα, ανάπτυξη και έσοδα, δημιουργεί ένα “παράθυρο” για στοχευμένες μόνιμες παρεμβάσεις. Το αν το νέο πακέτο θα μεταφραστεί σε διατηρήσιμη αύξηση παραγωγικότητας, υψηλότερη απασχόληση νέων και ουσιαστική ανακούφιση στο στεγαστικό, θα κριθεί από την ταχύτητα εφαρμογής, την αποδοτικότητα των κινήτρων και τη συνέπεια στη δημοσιονομική πορεία.