Απαγόρευση social media σε εφήβους κάτω των 15: τι αλλάζει, οι κίνδυνοι, οι λύσεις

Η κυβέρνηση προετοιμάζει πλαίσιο για «απαγόρευση social media» σε εφήβους κάτω των 15 ετών, με στόχο την εφαρμογή από τον Οκτώβριο σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές που επικαλούνται ελληνικά ΜΜΕ. Κεντρικό εργαλείο προβάλλεται η εφαρμογή Kids Wallet, η οποία παρουσιάστηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως μηχανισμός γονικού ελέγχου και επαλήθευσης ηλικίας. Οι λεπτομέρειες υλοποίησης παραμένουν υπό διαμόρφωση, ιδίως ως προς το αν τα φίλτρα θα λειτουργούν προεπιλεγμένα ή κατόπιν ενεργοποίησης από γονείς.

Το Kids Wallet είχε ανακοινωθεί ως εθνικό εργαλείο επαλήθευσης ηλικίας και γονικού ελέγχου ήδη από τα τέλη του 2024, μαζί με ευρύτερη στρατηγική κατά του εθισμού ανηλίκων στο διαδίκτυο. Σύμφωνα με προηγούμενο ρεπορτάζ, προβλέπεται σταδιακή ενσωμάτωση στα κινητά που πωλούνται στην Ελλάδα, ώστε οι γονείς να μπορούν να ορίζουν όρια πρόσβασης και χρόνου χρήσης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Παπαστεργίου για Kids Wallet: Εργαλείο υπεύθυνης χρήσης που ενισχύει το ρόλο των γονιών

Ποια είναι τα βήματα που πρέπει να γίνουν

Η συζήτηση στην Ελλάδα εντάσσεται σε ευρωπαϊκό πλαίσιο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τον Ιούλιο 2025 κατευθυντήριες γραμμές για την προστασία ανηλίκων βάσει του Digital Services Act, που απαιτεί από τις πλατφόρμες «κατάλληλα και αναλογικά μέτρα» για ασφάλεια, ιδιωτικότητα και επαλήθευση ηλικίας. Παράλληλα, η Γαλλία έχει ήδη θεσπίσει ηλικία «ψηφιακής ενηλικίωσης» στα 15, με άνοιγμα λογαριασμών μόνο με γονική συναίνεση.

Με βάση όσα έχουν γίνει γνωστά, το σενάριο προβλέπει αποκλεισμό πρόσβασης σε δημοφιλείς πλατφόρμες για κάτω των 15, με τεχνικές δικλείδες στο επίπεδο της συσκευής και έλεγχο ηλικίας. Ένα τέτοιο σύστημα θα χρειαστεί ασφαλή μηχανισμό ταυτοποίησης, σαφείς όρους επεξεργασίας δεδομένων και δυνατότητες για τεκμηριωμένες ενστάσεις. Η Επιτροπή έχει θέσει ως αρχή την αναλογικότητα και τον σεβασμό της ιδιωτικότητας, κάτι που προϋποθέτει λύσεις «age assurance» με ελάχιστη συλλογή δεδομένων.

Η μονοδιάστατη «απαγόρευση social media» ενδέχεται να οδηγήσει σε παρακαμπτήριες οδούς, όπως νέοι λογαριασμοί ή χρήση ανώνυμων εργαλείων, χωρίς να θεραπεύει τα αίτια της προβληματικής χρήσης. Υπάρχουν επίσης ζητήματα ιδιωτικότητας, αφού η επαλήθευση ηλικίας απαιτεί τεχνολογίες που μπορεί να επιφέρουν πρόσθετη συλλογή δεδομένων. Ο δημόσιος διάλογος σε διεθνές επίπεδο τονίζει ότι η οριζόντια απαγόρευση δεν ισοδυναμεί με ουσιαστική προστασία, αν δεν συνοδεύεται από παιδεία, σχεδιασμό «by default» για ανηλίκους και αποτελεσματική εποπτεία των αλγορίθμων.

Έρευνες που επικαλείται η ελληνική πολιτεία καταγράφουν εκτεταμένη χρήση δικτύων από μικρότερες ηλικίες. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν το 2024–2025, 76,6% των παιδιών 9–12 έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο από προσωπικές συσκευές, 58,6% χρησιμοποιούν social media καθημερινά και 22,8% έχουν εκτεθεί σε ακατάλληλο περιεχόμενο. Τα ευρήματα χρησιμοποιούνται ως τεκμηρίωση για παρεμβάσεις τύπου Kids Wallet.

Η «απαγόρευση social media» για κάτω των 15 επιχειρεί να δώσει γρήγορη απάντηση σε υπαρκτό πρόβλημα. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα θα κριθεί από τον συνδυασμό τεχνολογικών λύσεων χαμηλής όχλησης στα δεδομένα, ψηφιακής παιδείας, υπεύθυνου σχεδιασμού των ίδιων των πλατφορμών και σταθερής εποπτείας. Μέχρι την οριστικοποίηση του νομοθετικού κειμένου, παραμένουν ανοιχτά το εύρος εφαρμογής, οι εξαιρέσεις και οι εγγυήσεις ιδιωτικότητας, στοιχεία που θα καθορίσουν αν η πολιτική θα αποδώσει στην πράξη.