Bloomberg: Ο Χαφτάρ ετοιμάζεται να δώσει «πράσινο φως» στην Τουρκία για έρευνες μεταξύ Λιβύης και Κρήτης

Το κοινοβούλιο της ανατολικής Λιβύης είναι έτοιμο να επιτρέψει στην Τουρκία να πραγματοποιήσει έρευνες για ενεργειακούς πόρους στα ύδατα της βορειοαφρικανικής χώρας, όπως μεταδίδει το Bloomberg επικαλούμενο άτομα που γνωρίζουν το θέμα, σε μια δραματική ανατροπή που αποτελεί το τελευταίο σημάδι αναθέρμανσης των σχέσεων της Άγκυρας με την περιοχή.

Θυμίζουμε ότι οι δυο χώρες έχουν υπογράψει το τουρκολιβυκό μνημόνιο στις 27 Νοεμβρίου του 2019 που αφορά την παράνομη Συνθήκη για τα Θαλάσσια Όρια προκειμένου να δημιουργήσουν μια Αποκλειστικη Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) στη Μεσόγειο Θάλασσα, πράγμα που θα σήμαινε ότι θα μπορούσαν να διεκδικήσουν δικαιώματα για τους ενεργειακούς πόρους.

Η Βουλή των Αντιπροσώπων στη Βεγγάζη πρόκειται να ψηφίσει τις επόμενες εβδομάδες για τη συμφωνία του 2019 που καθόριζε τους όρους μιας συμφωνίας έρευνας, δήλωσαν στο πρακτορείο άτομα από Τουρκία και Λιβύη που έχουν γνώση των συζητήσεων. Τα περισσότερα εμπόδια στη συμφωνία δεν υπάρχουν πια, αναφέρουν οι πηγές που δεν κατονομάζονται λόγω της ευαισθησίας του ζητήματος.

Το διαλυμένο κράτος από τον πόλεμο μέλος του ΟΠΕΚ είναι χωρισμένο ανάμεσα σε αντίπαλες διοικήσεις: στη Βεγγάζη και στη Τρίπολη. Η τελευταία διατηρεί στενές σχέσεις με την Τουρκία και ήδη υποστηρίζει τη συμφωνία, αλλά η σθεναρή αντίθεση από την ανατολή — όπου κυριαρχεί ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός του στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ — είχε μέχρι σήμερα εμποδίσει την εφαρμογή της.

Εάν εγκριθεί, η συμφωνία θα μπορούσε να δώσει ώθηση στην εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου από τουρκικά πλοία σε μια έκταση μεταξύ Κρήτης και Τουρκίας, δίνοντας ώθηση στους ισχυρισμούς της Άγκυρας στην ανατολική Μεσόγειο.

Αυτό θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια διαμάχη με την Ελλάδα και την Κύπρο, οι οποίες κατηγορούν την Τουρκία για προσπάθειες κυριαρχίας σε αμφισβητούμενα ύδατα, σύμφωνα με το πρακτορείο.

Η αλλαγή πλεύσης στην ανατολική Λιβύη, υποδηλώνει μείωση της έντασης μεταξύ της Τουρκίας και του Χαφτάρ. Οι δύο πλευρές ήταν αντίπαλοι στις πολύμηνες μάχες για την πρωτεύουσα της Λιβύης το 2019 και το 2020 καθώς η Τουρκία υποστήριξε στρατιωτικά μια προηγούμενη ισλαμιστική κυβέρνηση στην Τρίπολη, την οποία ο Χαφτάρ προσπάθησε ανεπιτυχώς να ανατρέψει.

Μια ειρηνευτική προσπάθεια που υποστηρίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη οδήγησε στον διορισμό του νέου πρωθυπουργού, Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα χωρίς όμως να διορθώσει το ρήγμα. Η κυβέρνηση με έδρα την Τρίπολη και η ανατολική πλευρά έχουν περιοδικές διαμάχες για τα έσοδα από τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου της Αφρικής και τον έλεγχο βασικών κρατικών θεσμών, αν και δεν έχουν υπάρξει σημαντικές συγκρούσεις εδώ και χρόνια.

Οικοδόμηση σχέσεων της Τουρκίας με τον Χαφτάρ

Σύμφωνα με το Bloomberg, η Τουρκία τα τελευταία χρόνια εργάζεται σιωπηλά για την οικοδόμηση σχέσεων με τον Χαφτάρ. Η πρωτοβουλία έρχεται μετά την ιστορική προσέγγιση της Άγκυρας με την Αίγυπτο μετά από μια περίπου οκταετή διαμάχη που προέκυψε από τη στάση της Τουρκίας σχετικά με το πολιτικό Ισλάμ. Οι δύο χώρες συνεργάστηκαν στη Λιβύη πέρυσι για να επιλύσουν μια διαμάχη εξουσίας για την κεντρική τράπεζα που κινδύνευε να εξελιχθεί σε εμφύλιο πόλεμο.

Σε μια περαιτέρω ένδειξη βελτίωσης των σχέσεων, μια τουρκική κορβέτα, η “TCG Kinaliada”, πραγματοποιεί την πρώτη της επίσκεψη στο λιμάνι της Βεγγάζης αυτή την εβδομάδα, ενώ η Τουρκία εξετάζει το ενδεχόμενο αποστολής στρατιωτικών εκπαιδευτών και συμβούλων, σύμφωνα με Τούρκους αξιωματούχους

Ο γιος και κληρονόμος του Χαφτάρ, Σαντάμ συναντήθηκε με τον υπουργό Άμυνας και τον αρχηγό του στρατού της Τουρκίας στην Άγκυρα τον Απρίλιο.

Ενώ η εξερεύνηση ενεργειακών πόρων στη Μεσόγειο αποτελεί ένα σημαντικό κίνητρο, η Τουρκία επιδιώκει επίσης να διασώσει επιχειρηματικά συμβόλαια αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων που κατέληξαν σε αδιέξοδο λόγω του κύκλου των συγκρούσεων στη Λιβύη από την ανατροπή του Καντάφι το 2011.

Η Τουρκία ξεκίνησε πρόσφατα απευθείας πτήσεις προς τη Βεγγάζη και ορισμένοι κορυφαίοι Τούρκοι εργολάβοι συμμετέχουν σε έργα για την ανοικοδόμηση της πόλης και την έναρξη παραγωγικών μονάδων για βιομηχανικά υλικά.

Μεταξύ των αρχών της Ανατολικής Λιβύης, υπάρχει συναίνεση ότι η συμφωνία εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους και θα φέρει επενδύσεις, σύμφωνα με Λίβυο αξιωματούχο που γνωρίζει τις συνομιλίες.

Η διαμάχη για τη θαλάσσια περιοχή έχει ενταθεί τους τελευταίους μήνες, αφού η Ελλάδα ανακοίνωσε τον Μάιο διαγωνισμό εξερεύνησης για ενεργειακά οικόπεδα νότια της Κρήτης που εκτείνονται σε ύδατα που διεκδικεί η Λιβύη.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δήλωσε ότι η υπό συζήτηση συμφωνία Λιβύης-Τουρκίας παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών και δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας του ΟΗΕ.

Επίσκεψη της τουρκικής κορβέτας TCG Kinaliada

Ως περαιτέρω ένδειξη βελτίωσης των σχέσεων, η τουρκική κορβέτα TCG Kinaliada πραγματοποιεί αυτήν την εβδομάδα την πρώτη της επίσκεψη στο λιμάνι της Βεγγάζης, ενώ η Τουρκία εξετάζει το ενδεχόμενο να στείλει στρατιωτικούς εκπαιδευτές και συμβούλους, σύμφωνα με Τούρκους αξιωματούχους που γνωρίζουν τις κινήσεις αυτές. Ο γιος και διάδοχος του Χάφταρ, Σαντάμ, συναντήθηκε με τον υπουργό Άμυνας και τον αρχηγό του στρατού της Τουρκίας στην Άγκυρα τον Απρίλιο.

Μάλιστα, η τουρκική πρεσβεία στη Λιβύη ανακοίνωσε χθες Τετάρτη (20/8) ότι το τουρκικό πολεμικό πλοίο TCG Kınalıada πραγματοποίησε κοινή άσκηση θαλάσσιας διέλευσης ανοικτά των ακτών της Λιβύης με το λιβυκό σκάφος Shafaq.

Σε σύντομη δήλωση στο Facebook, η πρεσβεία ανέφερε ότι η άσκηση ήταν μέρος της επίσκεψης του πολεμικού πλοίου στο λιμάνι της Τρίπολης.

Την περασμένη Κυριακή, ο αρχηγός του στρατού της Λιβύης Μοχάμεντ Αλ-Χαντάντ υποδέχτηκε το πλοίο κατά την άφιξή του στην Τρίπολη, όπου συναντήθηκε με τον διοικητή του, ναύαρχο Τίγκλι, καθώς και με αρκετούς αξιωματικούς που επέβαιναν στο πλοίο.

Τουρκικές business

Αν και οι έρευνες στη Μεσόγειο αποτελεί σημαντικό κίνητρο, η Τουρκία επιδιώκει επίσης να διασώσει επιχειρηματικά συμβόλαια αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, τα οποία περιήλθαν σε αβεβαιότητα λόγω του κύκλου συγκρούσεων που μαστίζει τη Λιβύη από την ανατροπή του δικτάτορα Μουαμάρ Αλ Καντάφι το 2011.

Η Τουρκία έχει πρόσφατα ξεκινήσει απευθείας πτήσεις προς τη Βεγγάζη, ενώ ορισμένες κορυφαίες τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες συμμετέχουν σε έργα για την ανοικοδόμηση της πόλης και την εκκίνηση παραγωγής βιομηχανικών υλικών.

Μεταξύ των αρχών της ανατολικής Λιβύης υπάρχει συναίνεση ότι η συμφωνία εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους και θα προσελκύσει επενδύσεις, σύμφωνα με Λίβυο αξιωματούχο που γνωρίζει τις συνομιλίες.

Η διαμάχη για τη θαλάσσια περιοχή έχει ενταθεί τους τελευταίους μήνες, μετά την ανακοίνωση της Ελλάδας τον Μάιο για διαγωνισμό έρευνας ενεργειακών οικοπέδων νότια της Κρήτης, τα οποία εκτείνονται σε ύδατα που διεκδικεί η Λιβύη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δηλώσει ότι η προτεινόμενη συμφωνία Λιβύης–Τουρκίας παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών και δεν συνάδει με το Δίκαιο της Θάλασσας του ΟΗΕ, υπενθυμίζει το πρακτορείο.