Διεύρυνση ΕΕ: Σκέψεις για αλλαγή του τρόπου ένταξη νέων μελών χωρίς πλήρες δικαίωμα ψήφου

Σε πρώιμο στάδιο βρίσκεται στην ΕΕ μια συζήτηση για αλλαγή των κανόνων ένταξης σύμφωνα με τρεις Ευρωπαίους διπλωμάτες και έναν αξιωματούχο της ΕΕ που μίλησαν στο POLITICO υπό καθεστώς ανωνυμίας .

Το σκεπτικό είναι ότι τα ενδεχόμενα νέα μέλη θα αποκτήσουν πλήρη δικαιώματα μόλις η ΕΕ αναθεωρήσει τον τρόπο λειτουργίας της, ώστε να καθίσταται πιο δύσκολο για μεμονωμένες χώρες να ασκούν βέτο σε γενικότερες ευρωπαϊκές πολιτικές.

Σε κάθε περίπτωση, μια τέτοια πρόταση θα πρέπει πρώτα να εγκριθεί από όλα τα κράτη μέλη.

Πρόκειται για μια προσπάθεια των κυβερνήσεων που τάσσονται υπέρ της διεύρυνσης να αναβιώσουν τη διαδικασία επέκτασης της ΕΕ, η οποία επί του παρόντος μπλοκάρεται από την Ουγγαρία και άλλες χώρες λόγω φόβων για πιθανό ανταγωνισμό στις τοπικές αγορές ή για λόγους ασφαλείας.

Η πρωτοβουλία θα επέτρεπε στις χώρες που βρίσκονται επί του παρόντος σε διαδικασία ένταξης, όπως η Ουκρανία, η Μολδαβία και το Μαυροβούνιο, να επωφελούνται από πολλά από τα προνόμια της ένταξης στην ΕΕ, αλλά χωρίς το δικαίωμα να ασκήσουν βέτο.

Με αυτόν τον τρόπο, τουλάχιστον κατά την αρχική περίοδο ένταξης, θα ήταν δυνατή μια πιο ευέλικτη ολοκλήρωση, χωρίς την ανάγκη αναθεώρησης των θεμελιωδών συνθηκών της ΕΕ, η οποία θεωρείται απαράδεκτη από αρκετές κυβερνήσεις.

Πολλοί ηγέτες της ΕΕ θεωρούν ότι μια τέτοια αναθεώρηση είναι απαραίτητη πριν το μπλοκ μπορέσει να καλωσορίσει νέα μέλη όπως η Ουκρανία, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο περαιτέρω κωλυσιεργιών στις Βρυξέλλες. Ωστόσο, οι προσπάθειες κατάργησης του δικαιώματος βέτο για τα υπάρχοντα μέλη έχουν συναντήσει έντονη αντίθεση, όχι μόνο από την Ουγγαρία αλλά και από τη Γαλλία και την Ολλανδία.

Παρότι που η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει καταστήσει τη διεύρυνση κεντρικό στοιχείο της ατζέντας της, υποσχόμενη στην Ουκρανία και τη Μολδαβία να ενταχθούν έως το 2030, τα κράτη μέλη έχουν δείξει μικρή προθυμία να επιταχύνουν τη διαδικασία.

Πριν από την αξιολόγηση της Επιτροπής για την κατάσταση των διαπραγματεύσεων διεύρυνσης με τις διάφορες υποψήφιες χώρες, το λεγόμενο «πακέτο διεύρυνσης», ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης υπαινίχθηκε ότι η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ θα μπορούσε να επιταχύνει τη διαδικασία προχωρώντας στις διαπραγματεύσεις χωρίς να απαιτείται η επίσημη έγκριση και των 27 κρατών μελών σε κάθε στάδιο, αποφεύγοντας έτσι ένα βέτο από τον Όρμπαν ή αλλού.

Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση συχνά παρουσιάζεται ως το βασικό γεωπολιτικό εργαλείο του μπλοκ ενάντια σε μια επιθετική Ρωσία.

«Όταν εξετάζουμε τη διεύρυνση σήμερα, ένα πράγμα είναι σαφές: Πρέπει να γίνουμε πιο γρήγοροι, λιγότερο γραφειοκρατικοί και πιο αποτελεσματικοί», δήλωσε στο POLITICO η Κλαούντια Πλάκολμ, υπουργός Ευρωπαϊκών Θεμάτων της Αυστρίας, συμπληρώνοντας ότι «αν η ΕΕ δεν εντείνει το παιχνίδι της, θα χάσουμε έδαφος από τρίτους παράγοντες που ήδη περιμένουν να πάρουν τη θέση μας».

Εντούτοις, παρά την πίεση από τις Βρυξέλλες, οι ηγέτες της ΕΕ που αντιμετωπίζουν αυξανόμενη πίεση από τα ακροδεξιά κόμματα στο εσωτερικό της χώρας τους φαίνεται να μην βιάζονται να δώσουν την έγκρισή τους για την επέκταση της Ένωσης σε 30 ή περισσότερα μέλη.