Έπαινος από Ερντογάν σε Τραμπ για το σχέδιο ειρήνευσης στη Γάζα

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι «χαιρετίζει» τις προσπάθειες του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για τη Γάζα, τονίζοντας πως η Άγκυρα θα συνεχίσει να στηρίζει τις διεθνείς μεσολαβητικές ενέργειες για μια «δίκαιη και βιώσιμη ειρήνη», μετά την παρουσίαση από Τραμπ και τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου ενός αμερικανικού σχεδίου 20 σημείων.

Το σχέδιο, που έλαβε την έγκριση της ισραηλινής κυβέρνησης, προβλέπει άμεση κατάπαυση του πυρός, ανταλλαγή ομήρων και κρατουμένων, σταδιακή αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα, αφοπλισμό της Χαμάς και μεταβατική διοίκηση με διεθνή εποπτεία. Παραμένει αβέβαιο αν η Χαμάς θα συναινέσει στους όρους. Ο Τραμπ και ο Νετανιάχου παρουσίασαν το πλαίσιο σε κοινή εμφάνιση τη Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου ώρα Ουάσιγκτον.

Η τουρκική στάση για τη Γάζα υπήρξε αιχμηρή τους τελευταίους μήνες, με την Άγκυρα να έχει διακόψει τις εμπορικές ροές με το Ισραήλ και να πιέζει για διεθνή λογοδοσία. Στο περιθώριο της νέας αμερικανικής πρωτοβουλίας, ο Τούρκος ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν είχε επαφές με ομολόγους από Σαουδική Αραβία, Κατάρ και Ιορδανία για τον συντονισμό επόμενων βημάτων. Η δημόσια στήριξη του Ερντογάν έρχεται επίσης μετά από συνάντησή του με τον Τραμπ, την πρώτη εδώ και περίπου έξι χρόνια, ένδειξη ότι οι διμερείς δίαυλοι επανενεργοποιούνται.

Σε επίπεδο ουσίας, η θετική τοποθέτηση της Άγκυρας λειτουργεί ως «πολιτικό σήμα» προς Ουάσιγκτον, Τελ Αβίβ και αραβικές πρωτεύουσες ότι η Τουρκία είναι διατεθειμένη να συμβάλει σε μια διαπραγμάτευση με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Το αν οι «προσπάθειες Τραμπ για τη Γάζα» θα μετουσιωθούν σε συμφωνία εξαρτάται κυρίως από την αποδοχή των όρων από τη Χαμάς και από το περιεχόμενο της μεταβατικής διακυβέρνησης. Αναλυτικές προσεγγίσεις επισημαίνουν τεχνικά και πολιτικά αγκάθια, όπως το καθεστώς ασφάλειας και η κατανομή αρμοδιοτήτων στη μεταβατική φάση.

Παράλληλα, ευρωπαϊκές και περιφερειακές πρωτεύουσες χαιρέτισαν το αμερικανικό πλαίσιο ως δυνητικό βήμα αποκλιμάκωσης, αν και όλοι αναγνωρίζουν ότι η εφαρμογή παραμένει σύνθετη. Για την Άγκυρα, οι «προσπάθειες Τραμπ για τη Γάζα» συνιστούν πεδίο όπου μπορεί να επανατοποθετήσει τον ρόλο της ως διαμεσολαβητή με επαφές τόσο με τη Δύση όσο και με τον αραβικό κόσμο. Το ζητούμενο θα είναι μια αξιόπιστη διαδικασία που θα διασφαλίζει την επιστροφή των ομήρων, την ασφάλεια των αμάχων και τους όρους ανοικοδόμησης.

Σε κάθε περίπτωση, το πολιτικό χρονοδιάγραμμα τρέχει. Αν δεν υπάρξει άμεσα απάντηση από τη Χαμάς, η ισραηλινή πλευρά αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο επανέναρξης επιχειρήσεων. Η Άγκυρα δείχνει να στοιχίζεται με μια προσπάθεια που προτάσσει κατάπαυση του πυρός, γεγονός που καθιστά την επόμενη εβδομάδα κρίσιμη για την τύχη του σχεδίου. Οι «προσπάθειες Τραμπ για τη Γάζα» βρίσκονται πλέον στο επίκεντρο μιας ευρύτερης διπλωματικής εξίσωσης όπου κάθε κίνηση θα έχει αναλογικό βάρος.