Ερευνα ΙΕΛΚΑ: 1 στους 2 καταναλωτές έχουν δοκιμάσει εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης

Πανελλαδική έρευνα καταναλωτών σχετικά με τη χρήση και την αντίληψη του κοινού απέναντι στην Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) στην Ελλάδα το 2025, πραγματοποίησε το ΙΕΛΚΑ με δείγμα 500 καταναλωτές-χρήστες ΤΝ.

Η έρευνα καταγράφει για πρώτη φορά με ολοκληρωμένο τρόπο το πώς οι Έλληνες πολίτες αξιοποιούν τις εφαρμογές ΤΝ στην καθημερινότητά τους σε σχέση με τις αγορές τροφίμων και ειδών παντοπωλείου, πώς επηρεάζονται οι αγοραστικές συνήθειες, ποιες ανησυχίες και συναισθήματα δημιουργεί η ταχεία ανάπτυξη της τεχνολογίας ΤΝ, καθώς και το επίπεδο εμπιστοσύνης στις πληροφορίες που παρέχει. Τα ευρήματα αποτυπώνουν ένα κοινό που βρίσκεται σε φάση δυναμικής προσαρμογής: με υψηλή εξοικείωση, αυξανόμενη χρήση και ταυτόχρονα σημαντικό προβληματισμό.

1. Ποιες εφαρμογές ΤΝ χρησιμοποιούν οι καταναλωτές

Η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης έχει ήδη μεγάλη διείσδυση στο ελληνικό κοινό, με το ChatGPT να κυριαρχεί συντριπτικά έναντι άλλων εργαλείων. Δεν είναι σαφές το ακριβές ποσοστό χρηστών τεχνητής νοημοσύνης στην Ελλάδα, αλλά εκτιμάται ότι περίπου ο μισός πληθυσμός έχει δοκιμάσει εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης και περίπου 2 στους 3 από αυτούς κάνουν συστηματική χρήση, δηλαδή περίπου το 1/3 του συνόλου. Η εικόνα φανερώνει ότι η εξοικείωση του κοινού με την ΤΝ έχει ήδη προχωρήσει αρκετά, δημιουργώντας ώριμες συνθήκες για νέες εφαρμογές στο λιανεμπόριο και την πληροφόρηση προϊόντων.

Η εικόνα δείχνει ξεκάθαρα ότι το κοινό έχει εξοικειωθεί με μεγάλα γλωσσικά μοντέλα και εργαλεία παραγωγής περιεχομένου.

Τα συναισθήματα των καταναλωτών απέναντι στην ΤΝ είναι μοιρασμένα (σχήμα 2), με τον ενθουσιασμό (21%) να συνυπάρχει με τον φόβο (20%) και το άγχος (25%). Αυτό το εύρημα επιβεβαιώνει ότι η ΤΝ συνοδεύεται από υψηλές προσδοκίες αλλά και υψηλές ανησυχίες, κάτι που χρειάζεται προσεκτική διαχείριση από όλους. Η ύπαρξη μεικτών συναισθημάτων υπογραμμίζει ότι η κοινωνική νομιμοποίηση της ΤΝ βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη.

Η εικόνα δείχνει έναν πληθυσμό προβληματισμένο ανάμεσα σε υψηλές προσδοκίες και σοβαρές ανησυχίες, όπως η αξιοπιστία των απαντήσεων – 90%, η απώλεια κριτικής σκέψης – 88% και η μείωση της ανθρώπινης επαφής – 86%.

3. Χρήσεις Τεχνητής Νοημοσύνης

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι καταναλωτές στρέφονται στην ΤΝ κυρίως για γρήγορη πληροφόρηση, επαγγελματικές ανάγκες και εκπαιδευτικούς σκοπούς. Η υψηλή χρήση για αναζήτηση προϊόντων, επεξεργασία κειμένου και δημιουργία περιεχομένου δείχνει ότι η ΤΝ λειτουργεί ως πολυεργαλείο που καλύπτει ανάγκες τόσο του καθημερινού καταναλωτή όσο και του εργαζόμενου. Τα ποσοστά υποδηλώνουν ότι η ΤΝ δεν αποτελεί πλέον εξειδικευμένη τεχνολογία, αλλά ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο μέσο υποστήριξης σε πλήθος δραστηριοτήτων. Οι χρήστες ΤΝ – δηλαδή περίπου το 50% του πληθυσμού – την αξιοποιούν κυρίως για:

• Γενική πληροφόρηση — 91%

• Επαγγελματική χρήση — 53%

• Εκπαιδευτικούς σκοπούς — 49%

• Επεξεργασία/παραγωγή κειμένου — 43%

• Αναζήτηση προϊόντων ή υπηρεσιών — 39%

• Δημιουργία εικόνας/βίντεο — 38%

• Νέες ιδέες (33%)

• Καθημερινά προβλήματα (30%)

• Προσωπικές συμβουλές (29%).

Η ανάλυση δεδομένων, οι αγορές και η συγγραφή email/μηνυμάτων παραμένουν χρήσεις μεσαίας συχνότητας.

Παράλληλα όπως φαίνεται στο σχήμα 3 σημειωμένο με κόκκινες μπάρες, περίπου 1 στις 3 χρήσεις σχετίζεται με κάποιο τρόπο με τις αγορές προϊόντων ή και υπηρεσιών, κάτι που δείχνει το πως αλλάζει σιγά-σιγά το αγοραστικό ταξίδι.

Αξιολόγηση εμπειρίας από τη χρήση ΤΝ

Η συνολική αξιολόγηση της εμπειρίας από τη χρήση ΤΝ σαν ισοζύγιο είναι θετική (σχήμα 4), με τους περισσότερους χρήστες να δηλώνουν καλή ή μέτρια εμπειρία και μία μειοψηφία κακή εμπειρία. Η εικόνα αυτή περιορίζεται στα επιμέρους πεδία, όπως οι αγορές ή η διατροφή, όπου –αν και σημαντικό μέρος του κοινού δεν έχει ακόμη δοκιμάσει τέτοιες χρήσεις– όσοι το έχουν κάνει εμφανίζονται αρκετά ικανοποιημένοι. Αυτό δείχνει ότι η διάθεση απέναντι στην ΤΝ είναι γενικά θετική όταν υπάρχει προσωπική εμπειρία, γεγονός που δημιουργεί προϋποθέσεις για ευρύτερη υιοθέτηση. Όπως φαίνεται στο σχήμα 4 μόλις το 6% δηλώνει κακή εμπειρία συνολικά και το 9% δηλώνει κακή εμπειρία συγκεκριμένα σε θέματα αγορών ή
σε θέματα διατροφής.

4. Σχέση ΤΝ και αγορών – Παρούσα χρήση και προθέσεις

Συγκεκριμένα σε σχέση με τις αγορές, όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, παρότι η χρήση της ΤΝ για αγορές βρίσκεται ακόμη σε σχετικά πρώιμο στάδιο, ήδη σημαντικό μέρος των καταναλωτών την αξιοποιεί για έρευνα προϊόντων, συγκρίσεις και πληροφόρηση πριν ή κατά τη διάρκεια της επίσκεψης στο κατάστημα. Ακόμη πιο κρίσιμο είναι ότι σχεδόν οι μισοί καταναλωτές δηλώνουν πρόθεση να χρησιμοποιήσουν αυτές τις λειτουργίες στο μέλλον,
δείχνοντας ότι η ΑΙ μπορεί να μετατραπεί πιθανόν σύντομα σε βασικό εργαλείο προετοιμασίας και υποστήριξης του αγοραστικού ταξιδιού. Σύμφωνα με τα στοιχεία (σχήμα 5) στον πληθυσμό των χρηστών ΤΝ:

• 43% έχουν αναζητήσει προϊόντα ή υπηρεσίες μέσω ΤΝ

• 34% έχουν αναζητήσει πληροφορίες για προϊόντα πριν επισκεφθούν κατάστημα

• 27% έχουν συγκρίνει προϊόντα με ΤΝ

• 15% έχουν αναζητήσει πληροφορίες ενώ βρίσκονται μέσα στο κατάστημα

• 13% έχουν φωτογραφίσει/βιντεοσκοπήσει προϊόν για να ρωτήσουν την ΤΝ

• 6% έχουν δημιουργήσει λίστα σούπερ μάρκετ μέσω ΤΝ

Σημαντικό είναι ότι για όλες τις παραπάνω ενέργειες, πάνω από 40–50% δηλώνει ότι είναι πιθανό να τις κάνει στο μέλλον, δείχνοντας ισχυρή προοπτική ανάπτυξης.

Σχήμα 5: Χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης στις αγορές
6%
13%
13%
11%
14%
15%
27%
34%
43%
50%
45%
46%
48%
47%
46%
41%
43%
41%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%
Μου έχει δημιουργήσει λίστα σουπερμάρκετ
Έχω βγάλει φωτογραφία ή βίντεο προϊόν μέσα στο
κατάστημα για να ρωτήσω την τεχνητή νοημοσύνη …
Σύγκριση διαφορετικών παραγωγών προϊόντων
Σύγκριση διαφορετικών αλυσίδων σουπερμάρκετ
Σύγκριση διαφορετικών καταστημάτων
Έχω αναζητήσει πληροφορίες για προϊόντα ενώ είμαι
μέσα στο κατάστημα
Έχω συγκρίνει προϊόντα μεταξύ τους
Έχω αναζητήσει πληροφορίες για προϊόντα πριν πάω
στο κατάστημα
Έχω αναζητήσει προϊόντα ή υπηρεσίες
Σε σχέση με προϊότα ή υπηρεσίες τι από τα παρακάτω έχετε κάνει στην επαφή
σας με την τεχνητή νοημοσύνη ή είναι πιθανόν να κάνετε στο μέλλον;
Το έχω κάνει Είναι πιθανό να το κάνω στο μέλλον
-5-
Παράλληλα, οι προτάσεις προϊόντων μέσω ΤΝ αρχίζουν να εμφανίζονται με αξιοσημείωτη
συχνότητα, κυρίως όταν ο ίδιος ο χρήστης τις ζητά, αλλά όχι μόνο (σχήμα 6). Ένα σημαντικό
ποσοστό του κοινού έχει λάβει προώθηση προϊόντων χωρίς να το ζητήσει (και χωρίς αυτό να
είναι η κύρια λειτουργία της τεχνητής νοημοσύνης). 26% του συνολικού δείγματος έχει λάβει
προτάσεις προϊόντων αφού τις ζήτησε και 14% χωρίς να το ζητήσει. Το ποσοστό αυξάνεται
σημαντικά μεταξύ των έμπειρων χρηστών ΤΝ, κάτι που δείχνει ότι η χρήση των «έξυπνων
προτάσεων» σχετίζεται άμεσα με το επίπεδο εξοικείωσης. Το ποσοστό όσων έλαβαν
προτάσεις αφού το ζήτησαν ανεβαίνει σε 38% μεταξύ των χρηστών ΤΝ, ενώ 21% έχει λάβει
πρόταση προϊόντος χωρίς να το ζητήσει.