Γιατί πάγωσαν οι δημοπρασίες του λεγόμενου Κάθετου Διαδρόμου (Vertical Gas Corridor) για τη μεταφορά φυσικού αερίου

Τη Δευτέρα 22 Δεκεμβρίου 2025, οι τρεις ταυτόχρονες δημοπρασίες για δέσμευση δυναμικότητας μεταφοράς φυσικού αερίου κατά μήκος του λεγόμενου Κάθετου Διαδρόμου (Vertical Gas Corridor) ολοκληρώθηκαν χωρίς ούτε μία προσφορά. Ενα έργο με ισχυρή γεωπολιτική στήριξη από την αμερικανική κυβέρνηση που θα πουλάει LNG στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας προς Βαλκάνια και Ουκρανία – αντί ρώσικου φυσικού αερίου – δεν έχει ακόμη κερδίσει σταθερή εμπορική υπόσταση. Οι δημοπρασίες αφορούσαν τρία «πακέτα» (bundled) μηνιαίας χωρητικότητας τα Route 1, Route 2 και Route 3, που έχουν κοινό προορισμό την ουκρανική αγορά για κάλυψη αναγκών τον Ιανουάριο. Η διαφορά τους είναι το σημείο εισόδου του αερίου στην Ελλάδα:

1. Route 1: αφετηρία το LNG της Ρεβυθούσας (ΔΕΣΦΑ)
2. Route 2: αφετηρία το FSRU Αλεξανδρούπολης (είσοδος στο σύστημα στο σημείο Αμφιτρίτη)
3. Route 3: αφετηρία ο TAP (αζέρικο αέριο), με ροή προς τον IGB και στη συνέχεια βορειότερα

Και τα τρία προϊόντα τέθηκαν σε «crash test» με στόχο να κλειδωθεί χωρητικότητα για τον επόμενο μήνα. Παρότι (σύμφωνα με πληροφορίες της αγοράς) οι προσφερόμενες ποσότητες είχαν ανέβει συνολικά περίπου στις 51 GWh/ημέρα από τις τρεις πύλες εισόδου, δεν εμφανίστηκε κανένας χρήστης.

Από το «60% κλεισμένο» στο μηδέν
Στην προηγούμενη δημοπρασία (για παραδόσεις τον Δεκέμβριο) είχε κλειστεί περίπου το 60% της διαθέσιμης χωρητικότητας (13,68 GWh/ημέρα από 23,18 GWh/ημέρα), με σημαντική συμμετοχή της ΔΕΠΑ στο Route 1, και άλλων παικτών (όπως DTEK και AXPO).

Οι βασικοί λόγοι 
1) Το κόστος της διαδρομής παραμένει υψηλό. Η μεταφορά από την Ελλάδα ως την Ουκρανία περνά διαδοχικά από πολλά εθνικά συστήματα με ξεχωριστές χρεώσεις. Παράγοντες της αγοράς και σχετικά ρεπορτάζ αποδίδουν το «κενό» στις δημοπρασίες στο ότι ο Κάθετος Διάδρομος είναι ακριβότερος από εναλλακτικές οδεύσεις (ιδίως από βόρειες εισόδους/διαδρομές).
2) Υπήρξε κανονιστική αβεβαιότητα μέχρι την τελευταία στιγμή
Μέχρι την προηγούμενη Παρασκευή, η διεξαγωγή των δημοπρασιών (ιδίως για τα νέα Route 2 και 3) δεν θεωρούνταν «κλειδωμένη», καθώς η DG Comp εξέταζε καταγγελίες για εκπτώσεις στα τέλη διέλευσης που δόθηκαν για να γίνει ελκυστικότερη η διαδρομή. Τελικά οι ρυθμιστικές αρχές έδωσαν έγκριση, αλλά με την επισήμανση ότι η διερεύνηση συνεχίζεται.
3) Λίγος χρόνος προετοιμασίας για τους συμμετέχοντες
Για τα νέα προϊόντα (Route 2 και 3) η αγορά ενημερώθηκε πρακτικά «στο παρά πέντε», κάτι που σύμφωνα με εκτιμήσεις αποθάρρυνε traders να πάρουν θέση για τον Ιανουάριο.
4) Ανταγωνισμός από άλλες «πύλες» προς Ουκρανία
Η Ουκρανία ήδη προμηθεύεται αέριο από άλλες κατευθύνσεις (π.χ. βόρειες/κεντροευρωπαϊκές), που σε αρκετές περιπτώσεις βγαίνουν φθηνότερες λόγω εγγύτητας και ώριμων διαδρομών. Αυτό μειώνει το περιθώριο του Κάθετου Διαδρόμου να «μπει» με ανταγωνιστικούς όρους εδώ και τώρα.

Τώρα, νέος γύρος δημοπρασιών αναμένεται στα τέλη Ιανουαρίου, για κάλυψη αναγκών του Φεβρουαρίου και εκεί θα φανεί αν το «μηδέν» ήταν συγκυριακό ή δομικό.
Παράλληλα, προχωρούν τεχνικά έργα αύξησης δυναμικότητας. Ο ΔΕΣΦΑ έχει περιγράψει στόχο ενίσχυσης στο κρίσιμο σημείο Negru Voda–Kardam (Trans-Balkan) από περίπου 5,03 σε 9,41 δισ. κ.μ./έτος, ενώ η βουλγαρική πλευρά έχει μιλήσει για ολοκλήρωση υποδομών στη Βουλγαρία έως 1/10/2026 και διάθεση αυξημένης δυναμικότητας σε επόμενες ετήσιες δημοπρασίες.

Τι σημαίνει πολιτικά και οικονομικά
Η Αθήνα έχει επενδύσει πολιτικά στο αφήγημα ότι η χώρα μπορεί να λειτουργήσει ως κόμβος εισόδου LNG (Ρεβυθούσα, Αλεξανδρούπολη κ.ά.) και διαμετακόμισης προς Βαλκάνια και Ανατολική Ευρώπη. Η μηδενική συμμετοχή δείχνει ότι αυτός ο ρόλος δεν «αγοράζεται» μόνο με γεωπολιτικές συμφωνίες αλλά χρειάζεται ανταγωνιστική τιμολόγηση, πιο απλές διαδικασίες και προβλεψιμότητα.
Η Ουκρανία ιδίως μέσα στον χειμώνα θα επιλέξει τη φθηνότερη και πιο σίγουρη διαδρομή κάθε φορά.
Το τελευταίο αποτέλεσμα δεν «ακυρώνει» τον Κάθετο Διάδρομο όμως αποδεικνύει ότι η πολιτική βούληση από μόνη της δεν αρκεί. Η αγορά έστειλε μήνυμα πως, αν δεν μειωθεί το συνολικό κόστος και αν δεν σταθεροποιηθεί το ρυθμιστικό πλαίσιο, η διαδρομή θα δυσκολεύεται να γεμίσει, ειδικά όσο υπάρχουν φθηνότερες εναλλακτικές προς Ουκρανία.