Καραβίας: Το δημογραφικό είναι ένας παράγοντας που επηρεάζει ουσιαστικά κάθε παράμετρο

Για τους τρόπους με τους οποίους η Eurobank συμβάλει στην αντιμετώπιση του δημογραφικού μίλησε ο Φωκίων Καραβίας, διευθύνων σύμβουλος του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος, στο πλαίσιο του συνεδρίου «Το δημογραφικό και η Ελλάδα του 2040: Οικογένεια, οικονομία, σύγχρονος τρόπος ζωής».

Ο κος Καραβίας, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στις πρωτοβουλίες της τράπεζας για τους υπαλλήλους της, τον ακριτικό Έβρο και τους συνοδοιπόρους της στην προσπάθεια αυτή.

Η ομιλία του Φωκίωνα Καραβία: 

Όπως πιθανόν γνωρίζετε, η Eurobank και παράλληλα η ασφαλιστική Eurolife ήταν οι πρώτοι οργανισμοί του ιδιωτικού τομέα που ανέλαβαν συγκεκριμένες, μεγάλης κλίμακας πρωτοβουλίες με ειδική στόχευση στο δημογραφικό ζήτημα.

Ανακαλώ συχνά την εναρκτήρια εκδήλωση της πρωτοβουλίας μας για το Δημογραφικό. Ήταν το 2021, η χρονιά στην οποία γιορτάζαμε τα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση, ένα έτος απολογισμού για το τι η χώρα μας κατάφερε αυτούς τους 2 αιώνες, αλλά και μια ευκαιρία να αναλογιστούμε ποιες είναι οι βασικές προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει μελλοντικά.

Στη Eurobank καταλήξαμε ότι το δημογραφικό είναι ένας παράγοντας που επηρεάζει ουσιαστικά κάθε παράμετρο. Την οικονομική ανάπτυξη – οι δημογραφικές προβολές δείχνουν πως στο τέλος του αιώνα το ΑΕΠ της Ελλάδας θα είναι 31% μικρότερο από το 2019 λόγω της προοπτικής μείωσης του πληθυσμού, με ένα μετριοπαθές σενάριο για τη δυναμική της. Και αυτό επηρεάζει και τις προοπτικές κάθε επιχείρησης της χώρας και φυσικά και τις προοπτικές της τράπεζας μας.

Την κοινωνική συνοχή – γιατί ξέρουμε ότι σε όλη την Ευρώπη, σε όλη τη Δύση, όλο και λιγότεροι εργαζόμενοι θα πρέπει να σηκώσουν το οικονομικό βάρος του ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού συστήματος, δηλαδή να εγγυηθούν ένα επίπεδο ευημερίας που θεωρούμε κεκτημένο, αλλά γίνεται δυσβάστακτο όταν ανατρέπονται οι ισορροπίες μεταξύ των ηλικιακών ομάδων. Για εμάς στην Ελλάδα, με τις εθνικές ιδιαιτερότητες, επηρεάζει επίσης την πολιτική ασφάλειας από πολλές πλευρές. Χρειαζόμαστε ένα επαρκές ανθρώπινο δυναμικό για την άμυνα και επίσης ένα επίπεδο αμυντικών δαπανών που γίνεται βιώσιμο μόνο εφόσον υφίσταται μια δυναμική οικονομία.

Με δυο λόγια, η πρόκληση του δημογραφικού αντανακλάται συνολικά στην οικονομία, στην κοινωνία και στη χώρα.

Αναλάβαμε αυτή την πρωτοβουλία γιατί πιστεύουμε βαθιά ότι ο ιδιωτικός τομέας μπορεί να διαδραματίσει ένα σοβαρό ρόλο στην ανάσχεση της δημογραφικής πρόκλησης. Συνεισφέραμε στην υπέρβαση μιας παλιότερης αντίληψης, ότι το δημογραφικό αφορούσε μόνο το κράτος, την πολιτεία, το δημόσιο τομέα. Αφορά όλους μας. Έγινε γρήγορα αποδεκτή η πρότασή μας, ότι η έκταση του προβλήματος είναι τόσο μεγάλη, ώστε απαιτεί συναίρεση όλων των διαθέσιμων δυνάμεων – και ότι ο ιδιωτικός τομέας είχε και έχει ρόλο να παίξει.

Πρώτον, ο ιδιωτικός τομέας πρέπει να υιοθετήσει πολιτικές που να διευκολύνουν τους εργαζόμενους ώστε να μπορούν να επιδιώξουν την επαγγελματική καταξίωση, χωρίς αυτό να αποβαίνει σε βάρος της οικογένειας. Το δημογραφικό έχει μια οικονομική πτυχή, αλλά δεν είναι η μόνη΄. Είναι εξίσου σημαντική για την κοινωνία η διαχείριση της αξιακής διάστασης. Σε μια πρόσφατη έρευνα, οι ίδιοι οι πολύτεκνοι θεωρούν ότι όχι μόνον η Πολιτεία, αλλά ούτε η κοινωνία δεν παρέχουν στην πολυμελή οικογένεια την αναγκαία υλική, αλλά και ηθική στήριξη: εννιά στους δέκα πιστεύουν πως η μητρότητα δεν έχει στην Ελλάδα την αναγνώριση που της αξίζει. Αυτή η αντίληψη πρέπει να αλλάξει. Χωρίς μια διαφορετική γονεϊκή κουλτούρα, χωρίς την οικογένεια ως σημείο κοινωνικής αναφοράς του και όχι ως εμπόδιο στην προσωπική του ανέλιξη, η δημογραφική τάση δεν θα αντιστραφεί.

Μεγάλοι οργανισμοί με ευρύ κοινωνικό αποτύπωμα, όπως η Eurobank, μπορούν να δώσουν το παράδειγμα. Και γι’αυτό έχουμε το ευρύτερο, πιο ολοκληρωμένο και πιο ισχυρό οικονομικό πλαίσιο στήριξης των ανθρώπων της τράπεζας, που θέλουν να αποκτήσουν οικογένεια, ιδίως μια μεγάλη οικογένεια. Τους κάνουμε πιο εύκολη μια δική τους απόφαση. Δεν αναφέρομαι μόνο στα ευέλικτα ωράρια, τις άδειες μητρότητας, πέραν όσων προβλέπει η νομοθεσία. Αναφέρομαι στις πολιτικές μας για την κάλυψη του κόστους των βρεφονηπιακών σταθμών, στα αποταμιευτικά προγράμματα για τα παιδιά υπαλλήλων, στο πρότυπο πλήρες πρόγραμμα υγειονομικής περίθαλψης, που περιλαμβάνει και την ανάληψη του κόστους εξωσωματικής. Αλλά επίσης μιλώ και για το επίδομα απόκτησης τέκνων, από το πρώτο παιδί, το οποίο όμως για το 3ο και 4ο παιδί γίνεται ένα εντυπωσιακό εφάπαξ οικονομικό βοήθημα: έχουμε θεσπίσει 25.000 ευρώ για το τρίτο παιδί, 30.000 για το 4ο και πάνω – είναι ποσά που μπορούν να κάνουν τη διαφορά για πολυμελείς οικογένειες, ιδίως επειδή τα παρέχουμε αμέσως με τη γέννηση του παιδιού.

Η πρωτοβουλία μας για το δημογραφικό έχει όμως προχώρησε πέρα από πολιτικές που υιοθετήσαμε εσωτερικά, μέσω κοινωνικών δράσεων. Και επειδή δεν μπορούμε να τα κάνουμε όλα, εστιάσαμε από την αρχή τις δράσεις μας σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή της χώρας, στα ανατολικά σύνορα μας, από τον Έβρο έως το Καστελλόριζο. Εκεί που κάθε γέννηση έχει πολλαπλασιαστική σημασία για την στήριξη της τοπικής κοινωνίας, που με τη σειρά της έχει ξεχωριστό ρόλο στις εθνικές προτεραιότητες.

Εχουμε επιλέξει να πηγαίνουμε μαζί με σταθερούς συνεργάτες κύρους σε κάθε επιμέρους δράση. Συνεργάτες όπως η Αποστολή της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, αλλά και τις ΜΚΟ Μαζί για το Παιδί και τη Be-live, και την εταιρεία μικροπιστώσεων AFI.
Να ξεκινήσω όμως από εκείνη η δράση, την πιο συγκινητική, για την οποία είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι. Τη δράση για την υπογονιμότητα, που πηγαίνει βέβαια στην καρδιά του δημογραφικού, που είναι οι γεννήσεις. Συνεργαζόμαστε με τη be-live, τους γιατρούς κ. Βασίλη Κελλάρη και Χάρη Χηνιάδη, και τους ευχαριστώ για άλλη μια φορά και από αυτό το βήμα. Η Τράπεζα καλύπτει όλα τα έξοδα εξωσωματικής γονιμοποίησης για οικογένειες, που αλλιώς δεν θα μπορούσαν να κάνουν αυτό το βήμα. Κι έχουμε έως τώρα 69 μωρά που γεννήθηκαν. Περιμένουμε κι άλλα μωρά, ο αριθμός δεν είναι πια συμβολικός.

Πέρα όμως από αυτή τη δράση που φέρνει περισσότερα μωρά, η πρόσβαση σε βρεφονηπιακούς σταθμούς θεωρείται γενικότερα καθοριστικής σημασίας στις αποφάσεις των νέων να αποκτήσουν παιδιά. H Eurolife, με την οποία έχουμε πολλαπλούς και στενούς δεσμούς, έχει χρηματοδοτήσει και παραδώσει ήδη 6 πρότυπους σταθμούς σε Πάτμο, Άγραφα, Λειψούς, Καστελόριζο και Χάλκη και Κάσο, ενώ άλλοι 12 βρίσκονται υπό κατασκευή σε ανάλογες περιοχές.

Η Eurobank με την Αποστολή της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, επίσης σταθερό μας συνεργάτη, στείλαμε παιδαγωγούς σε μικρά νησιά, στον Άγιο Ευστράτιο, την Αστυπάλαια, το Καστελόριζο, τις Οινούσσες, τα Ψαρά, την Τήλο, τη Χάλκη και την Κάσο – μια μοναδική ευκαιρία γνώσης σε παιδιά που αλλιώς δεν θα είχαν πρόσβαση σε αντίστοιχες εμπειρίες.

Επίσης μαζί με την Αποστολή έχουμε στηρίξει σχεδόν χίλιες οικογένειες στα πρώτα βήματά τους, με βρεφικά είδη πρώτης ανάγκης.

Και συνεργαζόμαστε με την οργάνωση Μαζί για το Παιδί για ένα κρίσιμο και καθόλου δευτερεύον θέμα, τη ψυχολογική στήριξη οικογενειών και νέων, με πάνω από 10.000 ωφελούμενους.

Ωστόσο, οικογένειες με παιδιά έχουν ανάγκη στέγης. Ειδικά για τρίτεκνους και πολύτεκνους δίνουμε εξαιρετικά προνομιακά στεγαστικά δάνεια, δάνεια με επιτόκιο 1%, σταθερό σε όλη τη διάρκεια του δανείου, για να αποκτήσουν πρώτη κατοικία, στα ανατολικά σύνορα της χώρας. Και ήδη έχουμε δώσει αρκετές δεκάδες τέτοια δάνεια, που σε τοπικούς όρους δεν είναι μικρός αριθμός και πιστεύουμε θα αυξηθεί σημαντικά, όσο γίνεται πιο γνωστή η δυνατότητα στις οικογένειες που ενδιαφέρονται.

Δίνουμε ζωή κυριολεκτικά, αλλά και μεταφορικά σε κρίσιμες ακριτικές περιοχές. Στήριξη μιας τοπικής κοινωνίας χρειάζεται και ειδικές δράσεις και αρωγή και προγράμματα βοήθειας και επιδόματα. Αλλά η αναζωγόνησή της θα έρθει μόνο όταν οι άνθρωποι, οι νέοι ιδίως, αποφασίσουν να μείνουν στον τόπο τους ή να γυρίσουν – ή, γιατί όχι, να έρθουν κι άλλοι από τα προβληματικά και υπερδιογκωμένα αστικά κέντρα. Κάνουμε, λοιπόν, κάτι πρωτοποριακό και πολύ ουσιαστικό. Μεταφέρουμε μόνιμες θέσεις εργασίας από την Αθήνα στην Κάτι ακριτική Ελλάδα – τον Έβρο, το βόρειο και ανατολικό Αιγαίο, αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες της τηλεργασίας. Έχουμε 75 συναδέλφους -ξαναλέω, μόνιμες θέσεις- που δουλεύουν από τον τόπο τους, από το σπίτι τους μέσω τηλε-εργασίας. Κάτι που αποδείχτηκε ιδιαίτερα ελκυστικό για μητέρες από τον Έβρο και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.

Πέρα από τις θέσεις εργασίας που προσφέραμε εμείς, όμως, χρειάζονται και ευκαιρίες τοπικής επιχειρηματικής δράσης που θα δημιουργήσουν θέσεις απασχόλησης. Εδώ στοχεύει το πρόγραμμα μικροχρηματοδοτήσεων που έχουμε αναπτύξει στον Έβρο σε συνεργασία με την AFI Microfinance στον Έβρο. Αφορά κυρίως νέους ανθρώπους από τον Έβρο, που επιθυμούν να ξεκινήσουν μια νέα επιχειρηματική δράση, αλλά ενδεχομένως δεν ικανοποιούν τα τραπεζικά κριτήρια για λήψη δανείου. Μέσω της AFI, έχουμε ήδη 167 αιτήσεις, πιστεύουμε πως θα φτάσουμε τα 100 δάνεια. Δάνεια με συμβολικό επιτόκιο μόνο 1%, χάρη στην επιδότηση της Τράπεζας. Εκατό νέες επιχειρηματικές προσπάθειες σε μια περιοχή όπως ο Έβρος μπορούν να κάνουν ουσιαστική διαφορά – γιατί κάθε μία που θα πετύχει θα φέρει κι άλλες ιδέες, κι άλλες προσπάθειες, αλλά και διεύρυνση της οικονομικής δραστηριότητας συνολικά.

Αναφέρθηκα σε ορισμένες μόνο από τις δράσεις που έχουμε αναλάβει, εντός της Τράπεζας μας, αλλά και ευρύτερα στις κοινωνίες των ανατολικών μας συνόρων. Ο απολογισμός έχει ένα διπλό νόημα. Να δούμε εάν προχωρούμε σωστά στην κατεύθυνση που ξεκινήσαμε – και πιστεύω ότι αυτό το έχουμε κατακτήσει με βάση όσα ανέφερα. Δεύτερον, να αποφασίσουμε εάν συνεχίζουμε ή εάν η προσπάθεια ολοκληρώθηκε. Το ίδιο το συνέδριο -κι όσα ακούσαμε από τον Πρωθυπουργό- δείχνουν ότι έχουμε δρόμο, αλλά υπάρχει και σχέδιο. Η Eurobank ανανεώνει τη δέσμευσή της να είναι παρούσα και στην πρώτη γραμμή κάθε προσπάθειας για την αντιμετώπιση με σχεδιασμό, επιστημονική ανάλυση, αλλά και εθνική ευαισθησία, τη μέγιστη πρόκληση του δημογραφικού ζητήματος.