Κρουαζιέρα: Κεφαλικός φόρος και γεωπολιτικές εξελίξεις επηρεάζουν την πορεία της

Αυξημένος κατά 10% εκτιμάται ότι θα είναι για το 2025 ο κλάδος της κρουαζιέρας στην Ελλάδα για το 2025, με τη χώρα μας να συγκαταλέγεται στους κορυφαίους προορισμούς στον κόσμο, ενώ αποτελεί και δημοφιλή κόμβο για homeporting. Την ίδια στιγμή, όμως, το χρηματικό τέλος κρουαζιέρας που ισχύει από το καλοκαίρι της τρέχουσας χρονιάς συνιστά σημαντική πρόκληση για την πορεία της το 2026 και τα επόμενα χρόνια.

Αυτό τονίζει στο Financial Report, η Μαρία Δεληγιάννη, Διευθύντρια Ανατολικής Μεσογείου, Διεθνής Ένωση Εταιρειών Κρουαζιέρας: «Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με νέες προκλήσεις που ενδέχεται να φέρουν αλλαγές. Ένα νέο τέλος κρουαζιέρας εισήχθη από τις 21 Ιουλίου για τους επιβάτες που αποβιβάζονται στους ελληνικούς προορισμούς, το οποίο για την σεζόν του καλοκαιριού είναι 5 ευρώ ανά επιβάτη για όλα τα λιμάνια της χώρας ενώ για τη Σαντορίνη και τη Μύκονο είναι 20 ευρώ ανά επιβάτη. Το ποσό αυτό δεν είναι αμελητέο ειδικά όταν πρόκειται για μία 4μελή οικογένεια, το οποίο προστίθεται σε όσα οι επιβάτες ήδη ξοδεύουν στην περιήγηση τους και στις εκδρομές τους στους προορισμούς. Το νέο αυτό μετρό ενδέχεται να επηρεάσει την κρουαζιέρα στην Ελλάδα, τόσο τον αριθμό των προσεγγίσεων, όσο και το ποσοστό επισκεψιμότητας των επιβατών καθώς και την επιλογή των επιβατών ανάμεσα στα ελληνικά λιμάνια. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το τέλος είναι ανταποδοτικό και τα έσοδα θα διατεθούν για την ανάπτυξη υποδομών κρουαζιέρας, τόσο σε δημοφιλείς προορισμούς όσο και ανερχόμενους» αναφέρει χαρακτηριστικά.

H Mαρία Δεληγιάννη.

Παρόλαυτα, κατά την ίδια, η χώρα κεφαλαιοποιεί με επιτυχία την ισχυρή ανάπτυξη της κρουαζιέρας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, η οποία το 2024 υποδέχθηκε 1,86 εκατ. επιβάτες κρουαζιέρας από όλο τον κόσμο, έναντι 1,54 εκατ. το 2023, από τους οποίος το 1,1 εκατομμύριο προέρχονταν από την Ευρώπη – έναντι 966.000 το 2023. Η πρόβλεψη, δε, για άνοδο 10% του τουρισμού κρουαζιέρας «αποκτά ιδιαίτερη αξία, καθώς ήδη πέρσι καταγράφηκε έντονη ανάπτυξη, με 48 ελληνικούς λιμενικούς προορισμούς να υποδέχονται 5.490 κρουαζιερόπλοια και 7.927.709 επισκέπτες, δηλαδή επιπλέον 260 αφίξεις πλοίων και 924.559 επισκέπτες σε σύγκριση με το 2023».

Η Ελλάδα τρίτη χώρα- προορισμός στην Ευρώπη, Πειραιάς, Μύκονος, Σαντορίνη τα πιο σημαντικά λιμάνια υποδοχής λόγω έλλειψης υποδομών

Όπως επισημαίνει, δε, η κ. Δεληγιάννη, παρά τις προκλήσεις «η Ελλάδα παραμένει σταθερά η 3η μεγαλύτερη χώρα-προορισμός στην Ευρώπη, πίσω από την Ιταλία και την Ισπανία, με περισσότερες από 5.500 προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων ετησίως και πάνω από 8 εκατομμύρια κινήσεις επιβατών κρουαζιέρας».

Ειδικότερα, προσθέτει, ότι σε σχέση με τα δημοφιλέστερα ελληνικά λιμάνια, σήμερα, το 55% του όγκου της κρουαζιέρας συγκεντρώνεται στον Πειραιά, τη Μύκονο και τη Σαντορίνη, ωστόσο σταθερή αύξηση παρουσιάζουν τα λιμάνια της Κέρκυρας, του Ηρακλείου, της Ρόδου και του Κατακόλου, σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Λιμένων Ελλάδος. Σε αυτό το σημείο, η κ. Δεληγιάννη τονίζει ότι η χώρα διαθέτει περισσότερους από 40 προορισμούς κρουαζιέρας και η συγκέντρωση σε συγκεκριμένα λιμάνια εν μέρει οφείλεται στην έλλειψη υποδομών σε επίπεδο λιμένων.

Πέντε βασικοί άξονες για περαιτέρω ανάπτυξη

Η κ. Δεληγιάννη τονίζει, επιπρόσθετα ότι όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι η Ελλάδα παραμένει σταθερά δημοφιλής για τους ταξιδιώτες κρουαζιέρας και ότι έχει όλες τις προϋποθέσεις για να ενισχύσει περαιτέρω τη θέση της ως κορυφαίος προορισμός στη Μεσόγειο – τόσο μεταξύ των ταξιδιωτών όσο και για τις εταιρείες (περαιτέρω αύξηση homeporting). Ωστόσο, για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι και να πολλαπλασιαστούν τα οφέλη για τη χώρα από την κρουαζιέρα, απαιτείται συστηματική προσπάθεια πάνω σε πέντε βασικούς άξονες, οι οποίοι περιγράφονται ακριβώς στο προτεινόμενο σχέδιο Δράσης των εταιρειών κρουαζιέρας για την Ελλάδα για τα επόμενα πέντε χρόνια, το οποίο η CLIA έχει παρουσιάσει από το 2023 στην ελληνική κυβέρνηση. Το σχέδιο βασίζεται σε πυλώνες όπως επέκταση της τουριστικής σεζόν και ανάδειξη νέων προορισμών σε τοπικό επίπεδο, καθώς και ενθάρρυνση συνεργασιών μεταξύ των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου, τη δημιουργία λιμενικών υποδομών και περιβάλλοντος λειτουργίας, αλλά και την ανάπτυξη πρακτικών βιώσιμου τουρισμού, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης για σχέδια διαχείρισης προορισμών για τους δημοφιλείς προορισμούς, που θα προσφέρουν μια ολιστική προσέγγιση στη διαχείριση των τουριστικών ροών σε τοπικό επίπεδο.

Επίσης, αναγκαία είναι η ανάπτυξη λύσεων παράκτιας ενεργειακής υποστήριξης που θα συνεργάζονται με τις περιβαλλοντικές τεχνολογίες που αναπτύσσονται πάνω στα πλοία και παράλληλη υποστήριξη της παραγωγής και της προμήθειας βιώσιμων καυσίμων πλοίων, στα οποία η Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ως ναυτικό έθνος, αλλά και η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των Ελλήνων για το ναυτικό επάγγελμα και τις ευκαιρίες απασχόλησης στον κλάδο της κρουαζιέρας, καθώς και την ταυτόχρονη ανάπτυξη των δεξιοτήτων της επόμενης γενιάς ναυτικών.

Ο πιο ταχέως αναπτυσσόμενος κλάδος του τουρισμού

Με βάση τα όσα εξηγεί στο Financial Report, ο Νίκος Μερτζανίδης, Εκτελεστικός Διευθυντής, Διεθνής Ένωση Εταιρειών Κρουαζιέρας, εξάλλου εν γένει «η κρουαζιέρα είναι σήμερα ο πιο ταχέως αναπτυσσόμενος κλάδος του τουρισμού. Το 2024, 34,6 εκατομμύρια επιβάτες πραγματοποίησαν κρουαζιέρα, αριθμός αυξημένος κατά 16% συγκριτικά με το 2019. Και η αυξητική τάση συνεχίζεται: Το 2025 προβλέπεται ότι 37,7 εκατομμύρια επιβάτες θα κάνουν κρουαζιέρα (+26,6% συγκριτικά με το 2019), ενώ το 2028 προβλέπουμε 41,9 εκατομμύρια επιβάτες κρουαζιέρας (+41,5% συγκριτικά με τα προ πανδημίας επίπεδα του 2019). Προς την ίδια κατεύθυνση δείχνουν και τα ποιοτικά στοιχεία όλων των ερευνών μας, που αποτυπώνουν ισχυρή πρόθεση των καταναλωτών να κάνουν κρουαζιέρα: το 82% όσων έχουν ταξιδέψει σε κρουαζιέρα θα το ξανακάνουν, ενώ το 68% των ταξιδιωτών παγκοσμίως εξετάζουν το ενδεχόμενο να κάνουν την πρώτη τους κρουαζιέρα».

Ο Νίκος Μερτζανίδης.

Κατά τα ίδια στοιχεία, η Ευρώπη (συμπεριλαμβανομένης της Μεσογείου) βρίσκεται ψηλά στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών, καθώς αποτελεί προορισμό για το 25,5% του συνόλου των επιβατών κρουαζιέρας. Ωστόσο, το 2024 ο πιο δημοφιλής προορισμός ήταν η Καραϊβική, οι Μπαχάμες και οι Βερμούδες (43,3%), η Μεσόγειος (16,7%) και η υπόλοιπη Ευρώπη (8,8%).

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει, επίσης, η Ασία και ειδικότερα η Κίνα, που επιστρέφει δυναμικά στον χάρτη με τους πιο δημοφιλείς προορισμούς κρουαζιέρας (7,5%).

Οι αστάθμητοι παράγοντες

Η κρουαζιέρα, όμως, επηρεάζεται από τις γεωοπολιτικές εξελίξεις: «Όλα τα παραπάνω είναι μέρος ενός καλού και μεθοδικού σχεδιασμού από την πλευρά του κλάδου, αλλά φυσικά πάντα έχουμε υπόψη μας και το ενδεχόμενο αστάθμητων παραγόντων και ανατροπών – την τελευταία πενταετία, μάλιστα, ήρθαμε αντιμέτωποι με ουκ ολίγες τέτοιες καταστάσεις, από την πανδημία έως τις γεωπολιτικές κρίσεις. Άλλωστε, η Ευρώπη και ειδικότερα η Ανατολική Μεσόγειος είναι μία περιοχή που διαχρονικά είναι «επιρρεπής» σε γεωπολιτικές διακυμάνσεις. Έτσι, είδαμε τη συνεχιζόμενη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς να οδηγεί στην προσωρινή αναστολή των δρομολογίων προς ορισμένα λιμάνια της περιοχής, ενώ και η συνεχιζόμενη κρίση στην Ουκρανία, έχει επιπτώσεις στους σχεδιασμούς ταξιδιωτών και εταιρειών» δηλώνει ο κ. Μερτζανίδης.

Όμως, οι επενδύσεις εξακολουθούν στον κλάδο, συμπληρώνει ο κ. Μερτζανίδης, με έμφαση στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, η οποία θεωρείται μια αγορά της οποίας το πλήρες δυναμικό δεν έχει ακόμη αξιοποιηθεί.