Λίγες αλλά σημαντικές οι αλλαγές στο τελικό κείμενο του νόμου για τις ΑΞΕ

Λίγες αλλά με σημασία οι αλλαγές που έγιναν στο τελικό κείμενο του νομοσχεδίου για την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/452 και τη θέσπιση πλαισίου ελέγχου άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ένωση για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης, μετά την ψήφισή του στην ολομέλεια, αφήνοντας ωστόσο μετέωρες κάποιες άλλες ασάφειες.

Το Financial Report εξέτασε και παραθέτει τις αλλαγές με βάση το δημοσιευμένο έγγραφο με τις χειρόγραφες διορθώσεις.

Η δομή της ΔΕΕΑΞΕ

Πιο συγκεκριμένα, άλλαξε η δομή της Διυπουργική Επιτροπή Ελέγχου Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (Δ.Ε.Ε.Α.Ξ.Ε.), το όργανο δηλαδή που θα αξιολογεί και θα εισηγείται στον Υπουργό Εξωτερικών την απόρριψη ή όχι της αναφερόμενης επένδυσης.

Πιο αναλυτικά, εκτός από τα υποχρεωτικά μέλη των Υπουργείων Εξωτερικών και Ανάπτυξης, δύνανται να συμμετέχουν άλλα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, Υφυπουργοί, δημόσιοι λειτουργοί και υπάλληλοι, ενώ με τη νέα προσθήκη θα εκπροσωπούνται και ανεξάρτητες αρχές, κοινωνικοί εταίροι και λοιποί φορείς, πιθανόν ανάλογα με το περιεχόμενο της επένδυσης.

Η εν λόγω αλλαγή έρχεται σε συμφωνία με τα όσα συζητήθηκαν και στις συνεδριάσεις της αρμόδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής, καθώς και εκεί είχε αιτηθεί σύσσωμη η αντιπολίτευση να συμμετέχουν στην ΔΕΕΑΞΕ αλλά και στις συνεδριάσεις οι κοινωνικοί εταίροι και άλλοι φορείς εκτός από τους προσκεκλημένους της κυβέρνησης.

Πεδίο εφαρμογής

Δεύτερη σημαντική αλλαγή έγινε προς την κατεύθυνση της διασαφήνισης του πεδίου εφαρμογής, το οποίο ήταν και το κύριο ερώτημα που είχε τεθεί στις συνεδριάσεις της επιτροπής. Έτσι, προστίθεται μια ολόκληρη παράγραφος για τις επενδύσεις που δεν εμπίπτουν στον κανονισμό. Ειδικότερα, η παράγραφος αναφέρει ότι στον κανονισμό δεν εμπίπτουν και οι εξής επενδύσεις: «Οι εκκρεμείς διαγωνιστικές διαδικασίες, για τις οποίες έχει ληφθεί δεσμευτική προσφορά, και οι συμβάσεις για την αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων που δεν έχουν ολοκληρωθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος».

Υπενθυμίζεται ότι στο πεδίο εφαρμογής των εν λόγω μέτρων υπάγονται α) οι άμεσες ξένες επενδύσεις που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα, όταν πληρούνται οι προϋποθέσεις, καθώς και οι β) οι άμεσες ξένες επενδύσεις που πραγματοποιούνται σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες υπόκεινται σε αξιολόγηση για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης.

Από αυτές εξαιρούνται:

α) Η απόκτηση εταιρικών τίτλων από φυσικά πρόσωπα που προορίζονται αποκλειστικά για χρηματοοικονομικές επενδύσεις, χωρίς πρόθεση ή δυνατότητα επηρεασμού της διαχείρισης και του ελέγχου της επιχείρησης (επενδύσεις χαρτοφυλακίου).

β) Οι πράξεις αναδιάρθρωσης εντός ομίλου επιχειρήσεων ή η συγχώνευση περισσότερων νομικών οντοτήτων σε ενιαία νομική οντότητα, υπό την προϋπόθεση ότι δεν αυξάνονται οι μετοχές ή το ποσοστό ελέγχου και επιρροής που κατέχουν ξένοι επενδυτές ή η συναλλαγή δεν συνεπάγεται πρόσθετα δικαιώματα που έχουν ως αποτέλεσμα τη μεταβολή της πραγματικής συμμετοχής ενός ή περισσότερων ξένων επενδυτών στη διαχείριση ή τον έλεγχο της επιχείρησης-στόχου.

Στην ίδια κατεύθυνση, αλλά όχι με τόσο διασαφηνιστικό χαρακτήρα φαίνεται να είναι και μια λεκτική αλλαγή στο ρόλο της Β1 διεύθυνσης (Άρθρο 11), η οποία όπως είχε δηλώσει ο Υφυπουργός κ. Χατζηβασιλείου στις συνεδριάσεις της επιτροπής, θα έχει γραμματειακό χαρακτήρα υποστηρικτικό στη ΔΕΕΑΞΕ. Εκεί λοιπόν, όπου αναφέρεται ότι «η Β1 Διεύθυνση δύναται να ζητεί πληροφόρηση από νομικά και φυσικά πρόσωπα σχετικά με άμεσες ξένες επενδύσεις που σχεδιάζεται να υλοποιηθούν ή έχουν υλοποιηθεί», το “υλοποιηθούν ή έχουν υλοποιηθεί”, μετατρέπεται σε “ολοκληρωθούν ή έχουν ολοκληρωθεί”, στην προσπάθεια, πιθανολογεί η στήλη, να αποσαφηνιστεί αν τελικά εμπίπτουν οι υφιστάμενες επενδύσεις στον εν λόγω κανονισμό. Ωστόσο, και πάλι δεν γίνεται ξεκάθαρο αν θα ισχύσει αναδρομικά για τις υπάρχουσες επενδύσεις ο κανονισμός, παρά τις υποσχέσεις Οικονόμου ότι θα επαναεξεταστεί το νομοσχέδιο ώστε να γίνει ξεκάθαρο αν αφορά τις υφιστάμενες επενδύσεις και το χρονικό πλαίσιο που τίθεται σε αυτές.

Κυρώσεις και πρόστιμα

Οι κυρώσεις σε περίπτωση παράβασης, προσδιορίζονται πλέον ως “διοικητικές”. Παράλληλα, το μέγεθος του προστίμου που επιβάλλεται σε βάρος ξένου επενδυτή είναι διοικητικό και ανέρχεται σε ποσό ύψους 5.000 ευρώ έως 100.000 ευρώ, ενώ προηγουμένως ήταν 50.000 ευρώ.

Υπενθυμίζεται ότι οι κυρώσεις επιβάλλονται σε περίπτωση που ο επενδυτής :

α) δεν τηρεί την υποχρέωση υποβολής αίτησης για υπαγωγή σε έλεγχο άμεσης ξένης επένδυσης που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος, ή

β) δεν τηρεί την υποχρέωση παροχής πληροφοριών ή εγγράφων που προβλέπονται στον παρόντα, εκτός εάν δήλωσε εγγράφως ότι παραιτείται από την εν λόγω άμεση ξένη επένδυση, ή

γ) αν υποβάλλει ψευδείς δηλώσεις ή πληροφορίες ενώπιον αρχών αρμόδιων για τη διενέργεια ελέγχου ή την παροχή πληροφόρησης σχετικά με άμεσες ξένες επενδύσεις.

Παράλληλα, προβλέπεται ότι σε βάρος ξένου επενδυτή επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο που μπορεί να ανέρχεται σε ποσό διπλάσιο σε σχέση με την αξία της διενεργηθείσας επένδυσης στις εξής περιπτώσεις:

α) προβαίνει σε άμεση ξένη επένδυση, παρά την απαγόρευσή της με απόφαση του Υπουργού Εξωτερικών, ή

β) λαμβάνει έγκριση της επένδυσης με ψευδείς πληροφορίες, ή

γ) δεν συμμορφώνεται με τα μέτρα μετριασμού ή την αναστροφή της επένδυσης που επέβαλε ο Υπουργός Εξωτερικών.

Ευαίσθητοι τομείς

Σημαντική προσθήκη κρίνεται και αυτή των περισσότερων ευαίσθητων τομέων στους οποίους θα εξετάζεται και θα αξιολογείται η ξένη επένδυση. Στο νομοσχέδιο, οι ευαίσθητοι τομείς ήταν οι εξής: τομέας ενέργειας, των μεταφορών ή ψηφιακών υποδομών. Τώρα προστίθενται οι τομείς της υγείας,των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών.

Η εν λόγω αλλαγή, έρχεται σε συμφωνία με τα όσα ειπώθηκαν στην προτελευταία συνεδρίαση της Επιτροπής από τον Υφυπουργό, αλλά και αντιμετωπίζει μέρος των ανησυχιών των βουλευτών της αντιπολίτευσης καθώς και των εταίρων που κλίθηκαν στη συνεδρίαση.

Συγκεκριμένα, ο κ. Χατζιβασιλείου είχε δηλώσει πως επρόκειτο να γίνουν αλλαγές στους ευαίσθητους τομείς ώστε να συμπεριληφθούν και τομείς που δεν αναφέρονταν στον πρώτο κανονισμό της ΕΕ αλλά πρόκειται να αναφερθούν στην αναθεώρησή του, η οποία ήδη έχει ξεκινήσει σε επίπεδο ΕΕ, έτσι ώστε να προληφθεί η κατάσταση μέχρι να τεθεί σε εφαρμογή ο νέος ενωσιακός κανονισμός που θα πάρει τουλάχιστον δύο χρόνια.