Μ. Ασλάνογλου (Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας): Τί πρέπει να αλλάξει στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας

Η παρωχημένη ελληνική ενεργειακή αγορά, η απουσία πρόσβασης σε μακροχρόνια προθεσμιακά προϊόντα από τους προμηθευτές, η σε μεγάλο βαθμό εξάρτηση  από τη διακύμανση των χονδρικών spot τιμών, η έλλειψη ψηφιοποίησης ολόκληρης της αγοράς, η απουσία σαφούς και κατάλληλου ρυθμιστικού πλαισίου, καθώς και οι άσχετες χρεώσεις στους λογαριασμούς είναι στοιχεία που κρατούν τις τιμές του ρεύματος από τους παρόχους σε υψηλά επίπεδα ακόμα, και δίνουν λάθος εντυπώσεις στους καταναλωτές με αποτέλεσμα να κατευθύνονται προς τα σταθερά τιμολόγια βραχυπρόθεσμα, σύμφωνα με τον Μίλτο Ασλάνογλου, Γενικό Διευθυντή του Συνδέσμου Προμηθευτών Ενέργειας. Ο κ. Ασλάνογλου μιλά στο Financial Report για τον σχεδιασμό της ελληνικής αγοράς ενέργειας και την ανάγκη απεξάρτησης από τις spot αγορές ώστε να βελτιωθούν τα επίπεδα του ανταγωνισμού, για την απαραίτητη ψηφιοποίηση των δικτύων και ολόκληρης της αγοράς, για την παρούσα τάση προς τα σταθερά τιμολόγια που όμως μακροπρόθεσμα εκτιμάται ότι θα αλλάξει. Αναφέρει το πρόβλημα των άσχετων χρεώσεων στους λογαριασμούς ρεύματος,  εξηγεί τους αποκεντρωμένους πόρους και πώς αυτοί θα αποδειχθούν κρίσιμοι στην όλη διαδικασία της προμήθειας, αλλά και τονίζει το ποια είναι τα σημαντικότερα στοιχεία που απαιτούνται να εφαρμοσούν ώστε να αλλάξει και να ξεφύγει από τους παραδοσιακούς κλυδωνισμούς η ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Ο σχεδιασμός της ελληνικής ενεργειακής αγοράς όπως λειτουργεί τώρα, θεωρείτε ότι είναι βιώσιμος και θα μπορεί να αντέξει στις αλλαγές που μεταβάλλουν το ενεργειακό τοπίο; Κι αν όχι, τι θα πρέπει να αλλάξει; Υπάρχει υγιής ανταγωνισμός;

Είναι σαφές ότι ο σχεδιασμός των ενεργειακών αγορών, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και όπου λειτουργούν ανταγωνιστικές αγορές, αλλάζει λόγω της μαζικής εισόδου των ανανεώσιμων πηγών, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως πηγές μηδενικού βραχυχρόνιου οριακού κόστους. Η ψηφιοποίηση των δικτύων παρέχει νέες δυνατότητες προσφοράς εξατομικευμένων προϊόντων προς τους καταναλωτές ή ομάδες καταναλωτών με παρόμοια καταναλωτικά χαρακτηριστικά.

Στην αγορά της Ελλάδας έχουμε μείνει αρκετά πίσω, στηριζόμαστε ακόμα μόνο στις spot αγορές, λείπουν οι μακροχρόνιες συμβάσεις, ώστε να μπορούν οι προμηθευτές να παρέχουν τις υπηρεσίες τους, οι οποίες κυρίως είναι η διαχείριση του ρίσκου, και ο σχεδιασμός προϊόντων εξατομικευμένων για τους πελάτες τους. Επίσης, η ψηφιοποίηση ακόμα δεν έχει αρχίσει να δείχνει τις δυνατότητές της. Οπότε, ο ανταγωνισμός στην παρούσα φάση εστιάζεται στην αύξηση του αριθμού των πελατών και λιγότερο στην αποτελεσματικότερη από πλευράς ελαχιστοποίησης του ρίσκου στην προμήθεια ενέργειας χονδρικής. Ένα σημαντικό στοιχείο που επηρεάζει το επίπεδο του ανταγωνισμού είναι ότι μεγάλο μέρος της αγοράς, ιδίως της οικιακής κατανάλωσης, έχει χαρακτηριστικά καταναλωτή εν υπνώσει, δεν ενδιαφέρεται, δεν γνωρίζει, δεν ασχολείται με τις ευκαιρίες που μπορεί να υπάρχουν στην αγορά.

Τι θα πρέπει να κάνουν οι προμηθευτές ενέργειας ώστε να διατηρηθούν οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας σε χαμηλά και σταθερά επίπεδα για τον καταναλωτή;

Σε πρώτη φάση θα πρέπει να αποκτήσουν πρόσβαση σε μακροχρόνια προθεσμιακά προϊόντα, για να μπορούν να αντισταθμίζουν τους κινδύνους μεταβλητότητας τιμών ενέργειας και να μπορούν να μεταφέρουν αυτόν τον μειωμένο κίνδυνο στους πελάτες τους. Η φθηνότερη ενέργεια είναι αυτή που παράγεται από ΑΠΕ. Όμως, οι ΑΠΕ που συμμετέχουν εμπορικά στην αγορά και θα μπορούσαν να μεταφέρουν το χαμηλό τους κόστος στην αγορά είναι λίγες. Ενδεχομένως μια λύση θα μπορούσε να είναι η δευτερογενής πώληση της ενέργειας από ΑΠΕ του χαρτοφυλακίου που διαχειρίζεται ο ΔΑΠΕΕΠ, και στην παρούσα φάση πωλείται αποκλειστικά στη χονδρική spot αγορά.

Σε τι επίπεδο βρίσκεται η Ελλάδα σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ ως προς τον ανταγωνισμό στην αγορά προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας;

Σε γενικές γραμμές οι τιμές στην Ελλάδα είναι κοντά στον μέσο όρο της ΕΕ, εάν και τα τιμολόγια που προφέρονται είναι αρκετά εξαρτώμενα από τη διακύμανση των χονδρικών spot τιμών, λόγο φτωχής προθεσμιακής αγοράς, αν και έχει αρχίσει η αύξηση του μεριδίου των σταθερών τιμολογίων. Κύριο χαρακτηριστικό των λογαριασμών ρεύματος είναι η ενσωμάτωση σε αυτούς άσχετων με τον ηλεκτρισμό χρεώσεις και δημιουργούν λανθασμένες εντυπώσεις στον καταναλωτή για το ύψος των χρεώσεων.

Πρόσφατα δημιουργήθηκαν κάποια τιμολόγια σταθερής τιμολόγησης για τους καταναλωτές πέραν του 12μήνου. Ωστόσο, παρατηρήσαμε ότι είναι λίγες ακόμα εκείνες οι εταιρίες που εισήγαγαν 18μηνα ή ακόμα και 24μηνα σταθερά τιμολόγια (3 εταιρίες έχουν εισάγει αυτό, εκ των οποίων μόνο η ΗΡΩΝ είναι μέλος του συνδέσμου σας). Αναμένεται να δούμε στο μέλλον από περισσότερους προμηθευτές ενέργειας τέτοιες πρωτοβουλίες ώστε να υπάρξουν μεγαλύτερης διάρκειας σταθερά τιμολόγια από ένα σημαντικό αριθμό προμηθευτών;

Είναι βέβαιο ότι τον επόμενο καιρό θα προσφέρονται κατά κύριο λόγο σταθερά τιμολόγια, λαμβάνοντας υπόψη ότι η ενεργειακή αγορά ομαλοποιείται με αργούς ρυθμούς και σε διεθνές επίπεδο. Σε κάθε περίπτωση, και πέραν της διάρκειας της σύμβασης, έχει σημασία πότε προβλέπεται η δυνατότητα αλλαγής όρων τιμολόγησης που με τον τρέχοντα κώδικα ορίζεται σε έξι μήνες. Ο καταναλωτής σε κάθε περίπτωση πρέπει να διαβάζει τους όρους, ιδίως αυτούς που αφορούν τη διάρκεια αλλά και τη δυνατότητα τροποποίησης των όρων τιμολόγησης.

Πιστεύετε ότι η σταθερή τιμολόγηση και τα μεγαλύτερης διάρκειας σταθερά τιμολόγια θα συμβάλουν στην εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και την μείωση των τιμών;

Όχι, τα σταθερά τιμολόγια δεν είναι η πανάκεια, αντιθέτως σταδιακά και όσο περαιτέρω ψηφιοποιείται το σύστημα ηλεκτρισμού, και η δυνατότητα εξατομίκευσης των προϊόντων που θα προσφέρονται, σημαντικό κομμάτι της αγοράς θα προτιμάει τα δυναμικά τιμολόγια. Στην παρούσα φάση, που ακόμα μικρό μερίδιο των καταναλωτών διαθέτει κατάλληλους μετρητές, τα σταθερά τιμολόγια απλοποιούν ιδιαιτέρως τη δραστηριότητα της προμήθειας βοηθώντας στην αύξησης της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στον ανταγωνισμό.

6. Ποιοι είναι οι αποκεντρωμένοι ενεργειακοί πόροι και πώς βοηθούν τον καταναλωτή;

Οι αποκεντρωμένοι πόροι, οι μπαταρίες, τα φωτοβολταϊκά στη στέγη, οι αντλίες θερμότητας και οι φορτιστές οχημάτων, θα αναπτυχθούν σε επίπεδο καταναλωτή και θα επιτρέψουν την βελτιστοποίηση τόσο των ιδίως πόρων όσο και της προμήθειας ή εμπορίας ενέργειας (για το περισσευούμενο ή το έλλειμμα ενέργειας του καθενός). Σε μελλοντικό χρόνο οι αποκεντρωμένοι πόροι θα είναι κρίσιμο τμήμα της διαδικασίας προμήθειας τόσο για τον ίδιο τον καταναλωτή-χρήστη, που έχει πρόσβαση στους πόρους αυτούς, όσο και για το σύστημα, του οποίου θα αυξήσει η ευελιξία και η αξιοπιστία, υπό την προϋπόθεση της πλήρους ψηφιοποίησες του δικτύου.

7. Ποιες είναι οι αλλαγές που χρειάζονται κατά την άποψή σας στο ρυθμιστικό πλαίσιο της χώρας για τη μετάβαση από τα παραδοσιακά στα νέα ψηφιοποιημένα συστήματα ροής ενέργειας;

Πρέπει να γίνει σαφές ότι ψηφιοποίηση δεν σημαίνει μόνο την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, και αφορά μόνο την ακριβή μέτρηση κατανάλωσης, αλλά ιδίως η αποτελεσματική διακίνηση της πληροφορίας προς όλες τις κατευθύνσεις, ώστε να λαμβάνονται οι αποφάσεις σε πραγματικό χρόνο. Προφανώς, οι αποφάσεις αυτές θα λαμβάνονται από κατάλληλες πλατφόρμες, οι οποίες θα συνδυάζουν αποτελεσματικά τους αποκεντρωμένους, ίδιους πόρους, ατομικούς ή συλλογικούς, με την κύρια αγορά, με την οποία θα υπάρχουν συνεχείς ανταλλαγές ενέργειας και πληροφορίας. Υπό την λογική της διαχείρισης της πληροφορίας θα πρέπει να αναπτυχθεί το κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο, ώστε να εξασφαλιστεί ότι θα υπάρχει απρόσκοπτη και αμερόληπτη πρόσβαση στην πληροφορία, και δεν θα τίθενται ρυθμιστικοί περιορισμοί για τη διαχείριση των ίδιων πόρων, με τρόπο όμως που δεν θα θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια του δικτύου, ιδίως σε συστήματα που κυριαρχούνται από ΑΠΕ. Η σαφής οριοθέτηση των «εμπορικών» ελευθεριών που μπορεί να έχει κάθε καταναλωτής-χρήστης με τις υποχρεώσεις και αποφάσεις που θα πρέπει να μπορούν να λαμβάνουν κάθε φορά οι διαχειριστές για την ασφάλεια του δικτύου είναι εξαιρετικά σημαντική.

Ποιος είναι ο Μίλτος Ασλάνογλου