Νέος Προϋπολογισμός ΕΕ: Δεύτερη δέσμη προτάσεων ανακοίνωσε η Κομισιόν

Μία δεύτερη δέσμη προτάσεων για τον νέο πολυετή προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την περίοδο 2028-2034, που ανακοινώθηκε τον Ιούλιο, παρουσίασε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η διαδικασία θα πάρει ενδεχομένως πάνω από δύο χρόνια έως ότου ολοκληρωθεί και θα οδηγήσει στο νέο MFF (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2029- 2034) που θα καθορίσει τα λεφτά που θα λαμβάνει η Ελλάδα από τις Βρυξέλλες.

Οι εν λόγω νομικές πράξεις συμπληρώνουν την πρόταση για το ΠΔΠ 2028-2034 και καλύπτουν τους ακόλουθους τομείς:

• το πρόγραμμα για την ενιαία αγορά και τα τελωνεία·
  • Το πρόγραμμα «Δικαιοσύνη»·
  • το πρόγραμμα έρευνας και κατάρτισης της Ευρατόμ·
  • τον μηχανισμό συνεργασίας και παροπλισμού στον τομέα της πυρηνικής ασφάλειας·
  • το πρόγραμμα συνδρομής στον παροπλισμό του πυρηνικού σταθμού Ignalina στη Λιθουανία (πρόγραμμα Ignalina)·
  • την απόφαση για τη σύνδεση ΥΧΕ-ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γροιλανδίας·
  • Πρόγραμμα Pericles V.

Το πρόγραμμα για την ενιαία αγορά και τα τελωνεία θα ωφελήσει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, προωθώντας την ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς της ΕΕ, εξαλείφοντας τους διασυνοριακούς και διακρατικούς φραγμούς και προωθώντας τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών διοικήσεων. Θα εξασφαλίσει ισχυρότερη προστασία των καταναλωτών, θα προωθήσει μέτρα τυποποίησης και θα μειώσει τον διοικητικό φόρτο στους τομείς των τελωνείων, της φορολογίας και της καταπολέμησης της απάτης. Το πρόγραμμα θα καλύπτει επίσης την ανάπτυξη, την παραγωγή και τη διάδοση επίσημων ευρωπαϊκών στατιστικών, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για την τεκμηρίωση των πολιτικών της ΕΕ και είναι απαραίτητες για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων. Με 6,2 δισ. ευρώ (διπλάσια χρηματοδότηση σε σύγκριση με τον τρέχοντα μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ), το ενισχυμένο πρόγραμμα για την ενιαία αγορά και τα τελωνεία θα συνδυάσει διάφορα προηγουμένως αυτόνομα προγράμματα (πρόγραμμα για την ενιαία αγορά, τελωνεία, μέσο για τον εξοπλισμό τελωνειακών ελέγχων, Fiscalis και πρόγραμμα της Ένωσης για την καταπολέμηση της απάτης) σε μια συνεκτική στρατηγική που θα πρέπει να διαφυλάξει την οικονομική ασφάλεια της ΕΕ.

Το πρόγραμμα «Δικαιοσύνη», ύψους σχεδόν 800 εκατ. ευρώ, θα συνεχίσει να στηρίζει τη δικαστική συνεργασία σε αστικές και ποινικές υποθέσεις, τη δικαστική κατάρτιση και τη διασφάλιση ισότιμης πρόσβασης στη δικαιοσύνη για όλους τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Θα στηρίξει επίσης την ψηφιοποίηση των δικαστικών συστημάτων και θα προωθήσει περαιτέρω την ανεξαρτησία και την αμεροληψία του δικαστικού σώματος. Οι Ευρωπαίοι πολίτες και οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα επωφεληθούν από έναν πιο αποτελεσματικό, χωρίς αποκλεισμούς, ανθεκτικό και ψηφιοποιημένο ευρωπαϊκό χώρο δικαιοσύνης, με βάση το κράτος δικαίου, την αμοιβαία αναγνώριση και την αμοιβαία εμπιστοσύνη.

Το πρόγραμμα έρευνας και κατάρτισης της Ευρατόμ θα λάβει 6,7 δισ. ευρώ για τη διάρκεια του προγράμματος έως το 2032. Ωστόσο, το προτεινόμενο ποσό για ολόκληρο το μελλοντικό πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο θα ανέλθει σε 9,8 δισ. ευρώ. Με τον τρόπο αυτό θα βελτιωθούν και θα υποστηριχθούν η πυρηνική ασφάλεια, η προστασία και οι πυρηνικές διασφαλίσεις, η ακτινοπροστασία, η διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων, οι εφαρμογές της πυρηνικής επιστήμης εκτός της ηλεκτροπαραγωγής, όπως στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, και θα διατηρηθούν οι κρίσιμες δεξιότητες που χρειάζεται να αναπτύξει ο πυρηνικός τομέας. Θα συμβάλει στην ανάπτυξη της ενέργειας σύντηξης ως βιώσιμης πηγής ενέργειας, προωθώντας την ανάπτυξη της βιομηχανίας και την καινοτομία στην ΕΕ. Περισσότερο από το ήμισυ του προϋπολογισμού αντιπροσωπεύει τη συνεισφορά της ΕΕ στον ITER, το πιο φιλόδοξο έργο σύντηξης στον κόσμο. Στόχος του είναι να αποδείξει την επιστημονική και τεχνική σκοπιμότητα της σύντηξης ως μεγάλης κλίμακας και χωρίς άνθρακα πηγή ενέργειας με βάση την ίδια αρχή που τροφοδοτεί τον Ήλιο μας και άλλα αστέρια.

Για να συνεχιστεί η βελτίωση της πυρηνικής ασφάλειας στην Ευρώπη και σε τρίτες χώρες, ένας νέος μηχανισμός συνεργασίας και παροπλισμού στον τομέα της πυρηνικής ασφάλειας, με προϋπολογισμό περίπου 1 δισ. ευρώ, θα συγχωνεύσει τον υφιστάμενο μηχανισμό συνεργασίας στον τομέα της πυρηνικής ασφάλειας και το πρόγραμμα παροπλισμού. Επιπλέον, το πρόγραμμα Ignalina θα συνεχιστεί στο επόμενο ΠΔΠ. Θα συνδράμει τη Λιθουανία στην υλοποίηση του παροπλισμού του πυρηνικού σταθμού Ignalina, συμβάλλοντας έτσι στην πυρηνική ασφάλεια, την υγεία των εργαζομένων και του ευρέος κοινού και την πρόληψη της υποβάθμισης του περιβάλλοντος.

Η στήριξη προς τις δεκατρείς υπερπόντιες χώρες και εδάφη (ΥΧΕ), συμπεριλαμβανομένης της Γροιλανδίας, θα εξακολουθήσει να καλύπτεται από χωριστό και ενισχυμένο μέσο στο πλαίσιο του επόμενου ΠΔΠ με κονδύλια ύψους σχεδόν 1 δισ. ευρώ. Οι ΥΧΕ έχουν μεγάλη γεωπολιτική και στρατηγική σημασία για την ΕΕ, καθώς διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο ως κρίσιμα φυλάκια της Ένωσης στις γεωγραφικές τους περιοχές.

Τέλος, το πρόγραμμα Pericles V θα συνεχίσει να προωθεί την καταπολέμηση της παραχάραξης και κιβδηλείας του ευρώ. Ως ενιαίο νόμισμα της ζώνης του ευρώ, το ευρώ αποτελεί βασικό ευρωπαϊκό συμφέρον. Το πρόγραμμα Pericles V θα συμβάλει στην πρόληψη και την καταπολέμηση της παραχάραξης και κιβδηλείας και της απάτης που σχετίζεται με την παραχάραξη και την κιβδηλεία, ενώ παράλληλα θα προσαρμοστεί στις νέες και εξελισσόμενες απειλές, ενισχύοντας έτσι την εμπιστοσύνη των πολιτών και των επιχειρήσεων στην ακεραιότητα του ευρώ.

Ολοκλήρωση της πρότασης για το ΠΔΠ 2028-2034

Με τις εν λόγω νομικές πράξεις, η Επιτροπή ολοκληρώνει την πρότασή της για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2028-2034, ο οποίος ανέρχεται σε σχεδόν 2 τρισεκατομμύρια ευρώ σε τρέχουσες τιμές (ή 1,26 % του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος της ΕΕ κατά μέσο όρο μεταξύ 2028 και 2034).

Βασικά χαρακτηριστικά του νέου ΠΔΠ:

• Προϋπολογισμός επικεντρωμένος στις προτεραιότητες της ΕΕ, όπως η ανταγωνιστικότητα, η άμυνα και η ασφάλεια, η απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, η βιωσιμότητα και η οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή
• Μεγαλύτερη ευελιξία σε ολόκληρο τον προϋπολογισμό, ώστε η Ευρώπη να έχει την ικανότητα να ενεργεί —και να αντιδρά— γρήγορα όταν οι συνθήκες αλλάζουν απροσδόκητα ή όταν πρέπει να αντιμετωπιστούν νέες προτεραιότητες πολιτικής
• απλούστερα, πιο εξορθολογισμένα και εναρμονισμένα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ, ώστε οι πολίτες και οι επιχειρήσεις να μπορούν εύκολα να εντοπίζουν ευκαιρίες χρηματοδότησης και να έχουν πρόσβαση σε αυτές
• έναν προϋπολογισμό προσαρμοσμένο στις τοπικές ανάγκες, με εθνικά και περιφερειακά σχέδια εταιρικής σχέσης για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, για στοχευμένο αντίκτυπο όπου έχει μεγαλύτερη σημασία και για τη διασφάλιση ταχύτερης και πιο ευέλικτης στήριξης για μεγαλύτερη οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή σε ολόκληρη την Ένωσή μας
• ισχυρή τόνωση της ανταγωνιστικότητας, ώστε η Ευρώπη να εξασφαλίσει αλυσίδες εφοδιασμού, να κλιμακώσει την καινοτομία και να ηγηθεί του παγκόσμιου αγώνα δρόμου για καθαρές και έξυπνες τεχνολογίες
• Μια ισορροπημένη δέσμη νέων ιδίων πόρων που εξασφαλίζει επαρκή έσοδα για τις προτεραιότητές μας, ελαχιστοποιώντας παράλληλα την πίεση στα εθνικά δημόσια οικονομικά.

Επόμενα βήματα

Ο μελλοντικός μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ θα συζητηθεί από τα κράτη μέλη στο Συμβούλιο, αποφασίζοντας ομόφωνα, με την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το ΠΔΠ. Οι κανόνες για το σύστημα των ιδίων πόρων καθορίζονται περιοδικά με απόφαση του Συμβουλίου που εκδίδεται ομόφωνα και εγκρίνεται από κάθε κράτος μέλος σύμφωνα με τις εθνικές του διαδικασίες. Οι τομεακές προτάσεις υπόκεινται στη συνήθη νομοθετική διαδικασία ή σε ειδικές διαδικασίες έγκρισης, ανάλογα με τη νομική βάση.