Οι εξηγήσεις της ΕΛΣΤΑΤ για τις ασυνήθιστες διακυμάνσεις στα στοιχεία της ανεργίας

H Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) μετά την δημοσιοποίηση των στοιχείων για την πορεία της ανεργίας τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο, τη Δευτέρα 1η Σεπτεμβρίου (είχε καθυστερήσει και δεν είχε δημοσιεύσει στοιχεία Ιουνίου 2025) εξέδωσε ανακοίνωση όπου εξηγεί αναλυτικά τις ασυνήθιστες διακυμάνσεις που παρατηρεί στα στοιχεία για την ανεργία και τι ακριβώς κάνει έτσι ώστε να επανεξετάσει τα δεδομένα.

Η ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ:

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΕΛΣΤΑΤ: Στο 8% η ανεργία τον Ιούλιο

Η Ελληνική Στατιστική Αρχή δεν είχε δημοσιοποιήσει τα στοιχεία για την ανεργία του μήνα Ιουνίου διότι είχε παρατηρήσει «ασυνήθιστες διακυμάνσεις» στα δεδομένα της 

Κατά την παραγωγή των μηνιαίων εκτιμήσεων για τον Ιούνιο 2025, παρατηρήσαμε μια αύξηση σε σχέση με τον Μάιο, η οποία δεν μπορούσε να εξηγηθεί με τα διαθέσιμα στοιχεία. Αποφασίσαμε να αναβάλουμε τη δημοσίευση και να εξετάσουμε το ζήτημα πιο αναλυτικά.
Τον Ιούλιο, η μηνιαία εκτίμηση για την ανεργία κινήθηκε προς την αντίθετη κατεύθυνση. Αυτή η δεύτερη αλλαγή τάσης μας επιβεβαίωσε την ανάγκη για πιο ενδελεχή έλεγχο των πρωτογενών στοιχείων, καθώς τόσο απότομες μεταβολές στην αγορά εργασίας από μήνα σε μήνα δεν μπορούν να τεκμηριωθούν, ιδίως όταν τα τριμηνιαία αποτελέσματα δείχνουν σταθερή πτωτική τάση εδώ και πολλά χρόνια.

Η Έρευνα Εργατικού Δυναμικού (ΕΕΔ) και οι Μηνιαίες Εκτιμήσεις
Η Έρευνα Εργατικού Δυναμικού είναι η κύρια πηγή στοιχείων για την απασχόληση και την ανεργία και διενεργείται στην Ελλάδα από το 1981. Μέχρι το 2007, η ΕΛΣΤΑΤ δημοσίευε μόνο τριμηνιαία και ετήσια αποτελέσματα.
Από το 2007, η ΕΛΣΤΑΤ δημοσιεύει και μηνιαίες εκτιμήσεις για την απασχόληση και την ανεργία. Για να δημιουργηθεί συνεχής χρονοσειρά, υπολογίστηκαν τότε αναδρομικά στοιχεία για τα έτη 2004–2006.
Μέχρι το 2020, οι μηνιαίες εκτιμήσεις καταρτίζονταν και αποστέλλονταν στη Eurostat σε εθελοντική βάση, χωρίς κανονιστική υποχρέωση. Τα στοιχεία για τους τρεις μήνες του τριμήνου αποστέλλονταν αφού είχε ολοκληρωθεί το τρίμηνο.
Από το 2021, με τον Κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις στατιστικές ανεργίας (Εκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ) 2019/2241 της 16ης Δεκεμβρίου 2019), οι μηνιαίες εκτιμήσεις έγιναν υποχρεωτικές και τα στοιχεία πρέπει να διαβιβάζονται στη Eurostat για κάθε μήνα έως το τέλος του επόμενου μήνα.
Ο Κανονισμός προβλέπει τρεις δυνατές προσεγγίσεις:
● να παράγονται «μηνιαίες στατιστικές ανεργίας» (monthly unemployment statistics) που υπολογίζονται απευθείας από το μηνιαίο υπο-δείγμα της ΕΕΔ,
● να παράγονται «μηνιαίες εκτιμήσεις ανεργίας» (monthly unemployment estimates) με βάση τα τριμηνιαία στοιχεία της ΕΕΔ και τα μηνιαία στοιχεία εγγεγραμμένης ανεργίας,
● να διαβιβάζεται στη Eurostat, ως «μηνιαίες εισροές ανεργίας» (monthly unemployment inputs), ο αριθμός των ανέργων που είναι εγγεγραμμένοι στις Δημόσιες Υπηρεσίες Απασχόλησης του κράτους μέλους, ώστε η Eurostat να καταρτίζει τις μηνιαίες εκτιμήσεις εκ μέρους του κράτους μέλους.
Το 2021, η ΕΛΣΤΑΤ επέλεξε την πρώτη προσέγγιση: να παράγει μηνιαίες στατιστικές ανεργίας χρησιμοποιώντας μηνιαία υποδείγματα της ΕΕΔ.

Πώς λειτουργεί η Έρευνα Εργατικού Δυναμικού
Κάθε τρίμηνο, ερευνώνται 59.000 νοικοκυριά σε όλη την Ελλάδα. Τα νοικοκυριά αυτά αποτελούν το δείγμα της έρευνας.
Το δείγμα έχει σχεδιαστεί ώστε να είναι αντιπροσωπευτικό για το σύνολο της χώρας, περιλαμβάνοντας νοικοκυριά όλων των τύπων και από όλες τις περιοχές.
Οι απαντήσεις των νοικοκυριών ανάγονται στο σύνολο του πληθυσμού, χρησιμοποιώντας αναγωγικούς συντελεστές, που βασίζονται στην πιθανότητα επιλογής κάθε νοικοκυριού στο δείγμα και προσαρμόζονται για τα ποσοστά απόκρισης.
Το δείγμα ανανεώνεται σταδιακά: κάθε τρίμηνο παραμένουν τα 5/6 των νοικοκυριών και αντικαθίσταται το 1/6. Όταν ολοκληρωθεί η συλλογή του τριμήνου, προκύπτει μια ισορροπημένη εικόνα για το σύνολο του τριμήνου.
Κάθε μήνας όμως βασίζεται σε τμήμα αυτού του δείγματος. Στην πράξη, κάθε μήνας είναι σαν μια ξεχωριστή μικρή έρευνα, με διαφορετικό υπο-δείγμα.
Επειδή οι μηνιαίες εκτιμήσεις βασίζονται σε μικρότερα δείγματα, τα αποτελέσματα είναι πιο ευαίσθητα σε χαμηλά ποσοστά απόκρισης, τυχαίες διακυμάνσεις και τεχνικά σφάλματα. Παρά τις προσπάθειες να διατηρείται το υπο-δείγμα κάθε μήνα ισορροπημένο, αυτό δεν είναι πάντα εφικτό.
Για τον λόγο αυτόν, τα μηνιαία δεδομένα αναθεωρούνται στατιστικά με διάφορους τρόπους:
● επανυπολογίζονται οι προηγούμενοι μήνες κάθε φορά που προστίθενται νέα στοιχεία,
● τα μηνιαία αποτελέσματα ευθυγραμμίζονται με τα τριμηνιαία, ώστε ο μέσος όρος των τριών μηνών να αντιστοιχεί στο αποτέλεσμα του τριμήνου,
● εφαρμόζεται εποχική διόρθωση, ώστε να ληφθούν υπόψη οι προβλέψιμες εποχικές τάσεις στην απασχόληση (π.χ. μείωση της ανεργίας το καλοκαίρι).
Όσο μεγαλύτερο είναι το δείγμα, τόσο πιο κοντά βρίσκεται στην πραγματική εικόνα του πληθυσμού.
Επειδή τα μηνιαία στοιχεία βασίζονται σε λιγότερα νοικοκυριά από το πλήρες δείγμα του τριμήνου, η εικόνα γίνεται πιο πλήρης καθώς προχωρά η συλλογή του τριμήνου.
Λαμβάνοντας υπόψη τον συγκεκριμένο αυτό σχεδιασμό του δείγματος της ΕΕΔ, η ΕΛΣΤΑΤ χρησιμοποίησε αυτό το χρόνο για να αναλύσει τα δεδομένα και να δημοσιεύσει τη μηνιαία εκτίμηση ανεργίας του Ιουνίου μαζί με τον τριμηνιαίο δείκτη ανεργίας για το δεύτερο τρίμηνο του 2025, την 1η Σεπτεμβρίου.

Αξιολόγηση Ποιότητας από τη Eurostat
Η Eurostat πραγματοποίησε μια άσκηση παρακολούθησης ποιότητας για τον μηνιαίο δείκτη ανεργίας των κρατών μελών, χρησιμοποιώντας κοινά συμφωνημένους και ενιαία εφαρμοζόμενους δείκτες για τη
μεταβλητότητα και τις αναθεωρήσεις. Τα αποτελέσματα αυτής της άσκησης για όλα τα κράτη μέλη δημοσιεύονται σήμερα και είναι διαθέσιμα εδώ:

Πού βρισκόμαστε σήμερα και τα επόμενα βήματα
Όπως έχουμε ανακοινώσει, διενεργούμε μια συστηματική επανεξέταση του μηνιαίου δείκτη ανεργίας. Δοκιμάζουμε εναλλακτικές μεθόδους που μπορεί να βελτιώσουν τη σταθερότητα και συνεργαζόμαστε
στενά με τη Eurostat για τα επόμενα βήματα.  Θα συνεχίσουμε να δημοσιεύουμε ενημερώσεις για όλες τις νέες εξελίξεις.