ΟΟΣΑ για Ελλάδα: Βλέπει αύξηση του ΑΕΠ 2% το 2025 και 2,1% το 2026 – Τροχοπέδη, η χαμηλή παραγωγικότητα

Ο δανεισμός προς τις επιχειρήσεις συνέχισε να αυξάνεται τους τελευταίους μήνες. Ο δανεισμός προς μη χρηματοπιστωτικές εταιρείες από τον Αύγουστο του 2024 έως τον Μάρτιο του 2025 ήταν 14% υψηλότερος από ό,τι ένα χρόνο νωρίτερα. Τα επιτόκια για νέα δάνεια προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις μειώθηκαν από 5,7% τον Αύγουστο του 2024 σε 4,3% τον Μάρτιο του 2025.

Το εμπορικό έλλειμμα διευρύνθηκε το 2024, με την αύξηση των εισαγωγών να ξεπερνά τις εξαγωγές εν μέσω μέτριας αύξησης του τουρισμού. Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024 ήταν 1,8% υψηλότερες από ό,τι ένα χρόνο νωρίτερα, μειωμένες από τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης των προηγούμενων ετών, και οι εξαγωγές αγαθών κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2024 ήταν 3,3% χαμηλότερες σε σύγκριση με ένα χρόνο νωρίτερα. Οι εμπορικοί δεσμοί με τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι περιορισμένοι, αλλά οι νέοι δασμοί των ΗΠΑ θα επηρεάσουν επίσης τις εξαγωγές μειώνοντας τη ζήτηση από εμπορικούς εταίρους όπως η Γερμανία.

Η δημοσιονομική πολιτική θα παραμείνει υποστηρικτική

Η δημοσιονομική πολιτική θα παραμείνει υποστηρικτική, καθώς οι εκταμιεύσεις επιχορηγήσεων και δανείων για την Ανάκαμψη και την Ανθεκτικότητα προβλέπεται να αυξηθούν από 1,8% του ΑΕΠ το 2024 σε 3,6% το 2026. Τα ισχυρότερα φορολογικά έσοδα, ενισχυμένα από ενισχυμένα μέτρα είσπραξης φόρων, προβλέπεται να στηρίξουν διατηρήσιμα πρωτογενή πλεονάσματα και να δημιουργήσουν περιθώρια για πρόσθετες δαπάνες. Ένα πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% του ΑΕΠ το 2025 και 2,2% το 2026 θα συμβάλει σε περαιτέρω μείωση του δείκτη χρέους προς ΑΕΠ στο 140% το 2026 (ορισμός του Μάαστριχτ). Τα νέα δημοσιονομικά μέτρα για το 2025 περιλαμβάνουν μείωση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης κατά 1 ποσοστιαία μονάδα (0,2% του ΑΕΠ του 2024) και μόνιμες αυξήσεις των εισοδημάτων για τους συνταξιούχους (0,2% του ΑΕΠ) και τους δημόσιους υπαλλήλους (0,1% του ΑΕΠ). Ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε κατά 6% τον Απρίλιο του 2025 και προβλέπεται να αυξηθεί σωρευτικά κατά 8% μεταξύ Απριλίου 2025 και Απριλίου 2027. Οι μισθοί του δημόσιου τομέα, οι οποίοι είχαν παγώσει, αυξάνονται ώστε να ευθυγραμμιστούν με την αύξηση του κατώτατου μισθού.

Η ανάπτυξη θα παραμείνει ανθεκτική

Η αύξηση του ΑΕΠ προβλέπεται να παραμείνει ανθεκτική στο 2,0% το 2025 και στο 2,1% το 2026. Η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος θα στηρίξει την ανάκαμψη της κατανάλωσης. Η αύξηση των επενδύσεων, υποστηριζόμενη από τις αυξανόμενες εκταμιεύσεις των Ταμείων Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, θα παραμείνει ισχυρή παρά την αυξημένη διεθνή αβεβαιότητα. Οι αυξανόμενες ελλείψεις εργατικού δυναμικού θα μετριάσουν την αύξηση της απασχόλησης, ενώ παράλληλα θα στηρίξουν την αύξηση των μισθών. Οι νέοι δασμοί των ΗΠΑ και η χαλάρωση της εξωτερικής ζήτησης, ιδίως από τους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ, θα επιβραδύνουν την αύξηση των εξαγωγών. Ο γενικός πληθωρισμός προβλέπεται να επιστρέψει αργά προς το 2,0% το 2026 εν μέσω επίμονου δομικού πληθωρισμού. Οι καθυστερήσεις στην εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την προγραμματισμένη αύξηση των επενδύσεων. Εάν η αύξηση των μισθών υπερβεί διαρκώς τα κέρδη παραγωγικότητας, αυτό θα μπορούσε να αποδυναμώσει περαιτέρω τις εξαγωγές. Ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι πλημμύρες του 2023 στη Θεσσαλία, θα μπορούσαν επίσης να επηρεάσουν αρνητικά την εγχώρια ζήτηση.

Η περαιτέρω ενίσχυση των επενδύσεων αποτελεί βασική πρόκληση

Το ακόμη υψηλό επίπεδο δημόσιου χρέους δημιουργεί κινδύνους μεσοπρόθεσμα, ενώ η γήρανση του πληθυσμού και η κλιματική αλλαγή αυξάνουν τις μελλοντικές πιέσεις στις εγχώριες δαπάνες.

Η χαμηλή παραγωγικότητα εξακολουθεί να αποτελεί τροχοπέδη στην ανταγωνιστικότητα και το βιοτικό επίπεδο. Η ενίσχυση των επενδύσεων θα είναι το κλειδί για την ενίσχυση της ανάπτυξης, διατηρώντας παράλληλα το δημόσιο χρέος σε σταθερά φθίνουσα πορεία. Αυτό θα απαιτήσει ελάφρυνση των εναπομενόντων κανονιστικών βαρών και βελτιώσεις στις δεξιότητες των εργαζομένων. Η επισημοποίηση και η επιτάχυνση της αναθεώρησης των υφιστάμενων επιχειρηματικών κανονισμών, διασφαλίζοντας παράλληλα μια αποτελεσματική διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με τη νέα νομοθεσία, θα βοηθούσε στη συνέχιση της πρόσφατης επιτυχίας όσον αφορά τη δημιουργία ενός κανονιστικού πλαισίου πιο φιλικού προς τις επιχειρήσεις.

Η ενίσχυση της επαγγελματικής κατάρτισης, η αναπροσαρμογή των πολιτικών της αγοράς εργασίας προς την κατάρτιση και την παροχή συμβουλών για τους ανέργους και η διασφάλιση υψηλής ποιότητας κατάρτισης θα μείωναν τις αναντιστοιχίες δεξιοτήτων. Η περαιτέρω μείωση της φοροδιαφυγής και ο περιορισμός των φορολογικών δαπανών – ιδίως η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ, οι οποίοι ωφελούν κυρίως τα πλούσια νοικοκυριά – θα αύξαναν τα έσοδα, δημιουργώντας περιθώρια για στοχευμένες περικοπές των κοινωνικών εισφορών για την ενίσχυση των κινήτρων εργασίας.

Τέλος, στη νέα έκθεση του Οργανισμού  -Taxing Wages 2025 – αναφέρεται πως ενώ οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες παρουσίασαν υψηλότερα πραγματικά εισοδήματα το 2024, ορισμένες είδαν μείωση, καθώς οι αυξήσεις των μέσων φορολογικών συντελεστών φυσικών προσώπων ξεπέρασαν την αύξηση των καθαρών μισθών.

Μεταξύ των 27 ευρωπαϊκών χωρών που καλύπτει η έκθεση, επτά κατέγραψαν το 2024 μείωση του πραγματικού εισοδήματος σε σύγκριση με το 2023: Η Ιταλία, η Εσθονία, η Τσεχία, η Γαλλία, η Ελλάδα, το Βέλγιο και η Ισπανία.

Η έκθεση έχει ως σημείο αναφοράς τα πραγματικά εισοδήματα – μετά τη φορολόγηση και συνυπολογίζοντας τον πληθωρισμό – ενός μέσου άγαμου εργαζόμενου χωρίς παιδιά.