Παγκόσμια ημέρα καφέ: Ποιες είναι οι προκλήσεις του κλάδου

Η 1η Οκτωβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Καφέ, βρίσκει φέτος μία από τις προσφιλέστερες συνήθειες εκατομμυρίων Ελλήνων απέναντι σε μια σειρά από πρωτόγνωρες προκλήσεις. Για τον Έλληνα, ο καφές δεν είναι απλώς ένα ρόφημα αλλά αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας και της κοινωνικής ζωής. Η συνεχής άνοδος των τιμών, όμως, κινδυνεύει να μετατρέψει αυτή τη συνήθεια σε πολυτέλεια.

Σύμφωνα με τα διεθνή χρηματιστήρια εμπορευμάτων, οι τιμές έχουν καταγράψει θεαματική άνοδο την τελευταία πενταετία. Ο καφές Arabica στη Νέα Υόρκη ενισχύθηκε κατά περίπου 250%, ενώ ο καφές Robusta στο Λονδίνο σημείωσε αύξηση 217,82% σε σύγκριση με πέντε χρόνια νωρίτερα. Οι λόγοι είναι πολλοί: η κλιματική αλλαγή που δοκιμάζει τις φυτείες, οι παρατεταμένες ξηρασίες και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλά και η αυξημένη ζήτηση από νέες αγορές όπως η Κίνα και η Ινδία. Οι διεθνείς αυτές εξελίξεις φτάνουν ως «κύμα» και στην Ελλάδα, οδηγώντας την τιμή του καφέ στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δεκαετιών.

Οι ελληνικές επιχειρήσεις σε ασφυκτικό πλαίσιο – Η επίδραση του ΕΦΚ

Για τις εταιρείες του κλάδου, η άνοδος των διεθνών τιμών συνδυάζεται με ένα εσωτερικό περιβάλλον αυξημένου κόστους. Ενέργεια, ενοίκια, μισθοδοσία και, κυρίως, ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης στον καφέ, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα που θέτει ζητήματα βιωσιμότητας.

Ο ΕΦΚ επιβλήθηκε το 2017 και αποτελεί καίρια δυσχέρεια για την αγορά. Η Ελληνική Ένωση Καφέ (ΕΕΚ) ως ο μοναδικός θεσμικός εκφραστής του κλάδου επεξεργασίας και εμπορίας καφέ στη χώρα έχει τονίσει επανειλημμένα ότι ο ΕΦΚ, όχι μόνο δεν προσφέρει ουσιαστικά έσοδα για την ενίσχυση της αλυσίδας αξίας, αλλά έχει ανοίξει τον δρόμο για παράνομη διακίνηση και λαθρεμπόριο προϊόντων. Την ίδια στιγμή, αυξάνει την τελική τιμή για τον καταναλωτή, ενισχύοντας τις πληθωριστικές πιέσεις.

Είναι χαρακτηριστικό ότι χώρες όπως η Δανία, αναγνωρίζοντας το βάρος της ακρίβειας, κατήργησαν πρόσφατα φόρους στον καφέ και τη σοκολάτα για να ανακουφίσουν τα νοικοκυριά. Στην Ελλάδα, όμως, ο ΕΦΚ αποδίδει ετησίως 140-150 εκατ. ευρώ και έως τώρα δεν έχουν γίνει κινήσεις είτε για τη μείωση, είτε για την κατάργησή του, παρά το γεγονός ότι και επίσημα χείλη τον έχουν χαρακτηρίσει «άδικο».

Προκλήσεις και από την ευρωπαϊκή νομοθεσία

Στις δυσκολίες προστίθεται και η εφαρμογή του νέου Κανονισμού EUDR της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αποσκοπεί στην προστασία των δασών από την αποψίλωση. Παρά τη σημασία του για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, ο κανονισμός φέρνει πρόσθετες γραφειοκρατικές διαδικασίες και οικονομικά κόστη για τον κλάδο.