“Pfizergate”: Την Τετάρτη 14/05 η απόφαση για τα μηνύματα φον Ντερ Λάιεν με Μπουρλά

Αντιμέτωπη με το Δικαστήριο της ΕΕ, το οποίο την Τετάρτη (14/5) πρόκειται να αποφασίσει σχετικά με τα μυστικά μηνύματα που αντάλλαξε με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Pfizer, στο πλαίσιο μιας συμφωνίας δισεκατομμυρίων για τα εμβόλια, βρίσκεται η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν.

Η υπόθεση, που έχει χαρακτηριστεί ως “Pfizergate”, αναμένεται να έχει καθοριστική επίδραση στη φήμη της φον Ντερ Λάιεν και ευρύτερες επιπτώσεις στον τρόπο με τον οποίο οι κορυφαίοι αξιωματούχοι της ΕΕ διεξάγουν επιχειρηματικές συναλλαγές.

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, (ΔΕΕ) θα αποφανθεί αν η Επιτροπή παραβίασε τους κανόνες διαφάνειας αρνούμενη να αποκαλύψει το περιεχόμενο των συνομιλιών της φον ντερ Λάιεν με τον CEO της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά.

Όπως αναφέρει το Politico, κεντρικό ζήτημα της υπόθεσης είναι εάν τα γραπτά μηνύματα πρέπει να ταξινομούνται ως έγγραφα και επομένως να είναι επιλέξιμα για δημοσίευση στο όνομα της διαφάνειας. Ενώ ακτιβιστές και εξωτερικοί παρατηρητές υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να αντιμετωπίζονται όπως κάθε άλλο μέσο επίσημης επικοινωνίας όταν σχετίζονται με τη χάραξη πολιτικής, η Επιτροπή διαφωνεί.

Η νομική πολυπλοκότητα της υπόθεσης έγκειται στο γεγονός ότι η Φον Ντερ Λάιεν όχι μόνο υπέγραψε προσωπικά το μεγαλύτερο συμβόλαιο εμβολίων της ΕΕ – αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ – αλλά προεδρεύει και του θεσμού που είναι επιφορτισμένος με την εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου, συμπεριλαμβανομένων των αρχών της διαφάνειας και της λογοδοσίας.

Αν το δικαστήριο αποφανθεί εναντίον της, θα είναι ένα τεράστιο πλήγμα, δεδομένου ότι μόλις πριν λίγους μήνες δεσμεύτηκε δημόσια για τη διατήρηση των προτύπων διαφάνειας και ακεραιότητας στη νέα της θητεία.

Το χρονικό του Pfizergate

Η υπόθεση ξεκίνησε από τους New York Times και τον πρώην επικεφαλής του γραφείου των Βρυξελλών, οι οποίοι προσέφυγαν κατά της απόφασης της Επιτροπής να μην δημοσιοποιήσει τα μηνύματα το 2022. Η ύπαρξη των μηνυμάτων αποκαλύφθηκε σε συνέντευξη του Μπουρλά στους New York Times τον Απρίλιο του 2021, όπου περιέγραψε τις ανταλλαγές τους ως καλλιέργεια «βαθιάς εμπιστοσύνης» που διευκόλυνε τη διαπραγμάτευση της σημαντικής συμφωνίας για τα εμβόλια.

Η συμφωνία, που οριστικοποιήθηκε τον Μάιο του 2021, προέβλεπε τη δέσμευση της ΕΕ για αγορά έως και 1,8 δισεκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου Pfizer-BioNTech κατά του Covid-19. Συγκεκριμένα, περιλάμβανε την προκαταβολική αγορά 900 εκατομμυρίων δόσεων, με δυνατότητα παραγγελίας επιπλέον 900 εκατομμυρίων, για παράδοση το 2022 και 2023.

Η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια διαπίστωσε το 2022 ότι η αποτυχία της Επιτροπής να αναζητήσει τα εν λόγω μηνύματα ισοδυναμούσε με κακοδιοίκηση. Η Έμιλι Ο’ράιλι, που υπηρέτησε ως διαμεσολαβήτρια από το 2013 έως το 2025, το χαρακτήρισε «καμπανάκι αφύπνισης» για τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Σε δήλωσή της στο POLITICO, η Επιτροπή ανέφερε ότι «ουδέποτε αρνήθηκε την ανταλλαγή μηνυμάτων με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Pfizer» και τόνισε ότι «εκείνη την εποχή, όταν ο κόσμος διένυε μια βαριά πανδημία, πολλοί ηγέτες βρίσκονταν σε τακτική επαφή με διευθύνοντες συμβούλους φαρμακευτικών εταιρειών».

Δικαστές εξέφρασαν την απογοήτευσή τους που δεν ελέγχθηκε αν η φον ντερ Λάιεν είχε ακόμη τα μηνύματα ή αν η Επιτροπή έλεγξε τις συσκευές της.

Δικαστής είπε ότι η Επιτροπή δεν έλαβε «επαρκή και επιμελή μέτρα», ενώ άλλος μίλησε για «σχετικά συγκεχυμένο φάκελο».

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) διερευνά το πώς έγινε η προμήθεια εμβολίων. Η επικεφαλής, Λάουρα Κοβέσι, επιβεβαίωσε τον Μάρτιο ότι ήδη έχουν ανακριθεί αξιωματούχοι της Επιτροπής για τη διαδικασία.