Ποιοι ελληνικοί ιδιωτικοί όμιλοι θα έχουν πρόβλημα στην απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο

Ο οδικός χάρτης που δημοσίευσε η Κομισιόν πριν λίγες μέρες για την πλήρη απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο έως το 2027, εγείρει σοβαρές ανησυχίες για τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο των κρατών μελών αλλά και της Ελλάδας, καθώς υπάρχουν συμβόλαια μεταξύ ελληνικών ομίλων και της Gasprom που λήγουν έως και το 2030.

Συγκεκριμένα, ο χάρτης αυτός προβλέπει πρώτον ότι οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να καταρτίσουν εθνικά σχέδια έως το τέλος του 2025, στα οποία θα καθορίζεται ο τρόπος με τον οποίο θα συμβάλουν στη σταδιακή κατάργηση των εισαγωγών ρωσικού αερίου. Δεύτερον, θα επιδιωχθεί ο τερματισμός όλων των εισαγωγών ρωσικού αερίου έως το τέλος του 2027 και τρίτον, θα αποτραπεί η σύναψη νέων συμβάσεων με προμηθευτές ρωσικού αερίου, ενώ οι συμβάσεις άμεσης παράδοσης (για άμεση πληρωμή) θα σταματήσουν έως το τέλος του 2025.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Ποιες εταιρείες κερδίζουν από τις εισαγωγές φυσικού αερίου στην Ελλάδα και από πού προέρχεται το καύσιμο

Τρεις εταιρείες ελέγχουν τα κύρια σημεία εισόδου

Σημειώνεται σε αυτό το σημείο ότι ο Turkstream είναι ο μοναδικός εν λειτουργία αγωγός που μεταφέρει ρωσικό αέριο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τροφοδοτεί, εκτός από την Ελλάδα και άλλες χώρες όπως η Σερβία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία.

Οι όμιλοι που εισάγουν ρωσικό αέριο

Για τη χώρα μας μπορεί αυτή η απόφαση να εγείρει ανησυχίες και προβληματισμούς σε ορισμένους ομίλους ως προς τον εφοδιασμό και τα αποθέματα LNG της χώρας, καθώς η Ρωσία είναι η δεύτερη χώρα, μετά την Αμερική, που προμηθεύει την ελληνική αγορά με LNG και μάλιστα με 2,86 TWh (15,3%) για το 2024. Σύμφωνα μάλιστα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον Δεκέμβριο του 2024, η αξία των εισαγωγών σε αέρια πετρελαίου και άλλοους αέριοους υδρογονάνθρακες έφτανε τα 181.436.907 ευρώ ενώ για όλο το 2024 το 1.6 δισ.

Το ρωσικό φυσικό αέριο καταφθάνει στην Ελλάδα μέσω του TurkStream ο οποίος, όπως και στα υπόλοιπα κράτη μέλη, συνδέεται με σημεία εισόδου και μάλιστα με δύο σημεία στην ελληνική επικράτεια. Κύρια, λοιπόν, σημεία εισόδου- σύνδεσης με τον TurkStream στην Ελλάδα είναι οι Κήποι Έβρου και το Σιδηρόκαστρο. Για το 2024 μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ το σημείο εισόδου του Σιδηροκάστρου αναδείχθηκε πρώτο σε εισαγωγές με ποσοστό 51,6% επί των συνολικών εισαγωγών (35,8 Twh).

Σύμφωνα με προηγούμενο ρεπορτάζ του Financial Report, το Σιδηρόκαστρο και οι Κήποι, είναι τα κύρια σημεία από τα οποία εισάγει η Metlen Energy & Metals ρωσικό φυσικό αέριο. Μάλιστα, σε έκθεση που δημοσίευσε η Metlen στα μέσα Φεβρουαρίου 2025 για τα οικονομικά αποτελέσματα του 2024, αναφέρει ότι οι εισαγωγές της σε φυσικό αέριο εκπροσωπούν από μόνες του πλέον το 43% των συνολικών εισαγωγών της χώρας. Στην ίδια έκθεση, αναφέρεται μάλιστα ότι η εταιρεία εκμεταλλεύεται τον τερματικό σταθμό επαναεριοποίησης LNG της Ρεβυθούσας, καθώς και το φυσικό αέριο μέσω των αγωγών TurkStream και TAP. Παράλληλα, ο Όμιλος έχει ήδη υπογράψει από το 2020 μακροχρόνια σύμβαση με την Gazprom Export LLC η οποία λήγει το 2030 και προβλέπει ετήσιες παραδόσεις φυσικού αερίου.

Ακόμα μία γνωστή συμφωνία με την Gazprom για εισαγωγές φυσικού αερίου στην Ελλάδα, έχει συνάψει η ΔΕΠΑ Εμπορίας. Υπενθυμίζεται ότι με βάση το προηγούμενο ρεπορτάζ του Financial Report, η ΔΕΠΑ Εμπορίας ελέγχεται από το ελληνικό δημόσιο μέσω ΤΑΙΠΕΔ (65%) και τον όμιλο HelleniQ Energy (πρώην Ελληνικά Πετρέλαια). Η ΔΕΠΑ Εμπορίας είναι η δεύτερη εταιρία που ελέγχει το σημείο εισόδου Σιδηρόκαστρο και έχει συνάψει συμφωνία με τη Gazprom που λήγει το 2026. Η εν λόγω συμφωνία όμως, έχει ήδη αρχίζει να κλυδωνίζεται, με την προσφυγή της ΔΕΠΑ σε διαιτησία σε βάρος της Gazprom τον Νοέμβριο του 2024.

Η ΔΕΠΑ Εμπορίας κινήθηκε κατά του ρωσικού κολοσσού για να λάβει αποζημιώσεις καθώς πουλώντας σε υψηλές τιμές στη ΔΕΠΑ, η Gazprom δεν τηρούσε όρο της σύμβασης προμήθειας για πώληση φυσικού αερίου στην ελληνική εταιρεία σε τιμή ανταγωνιστική έναντι οποιουδήποτε εναλλακτικού καυσίμου αλλά και άλλου ανταγωνιστή της δημόσιας επιχείρησης αερίου. Η απόφαση αναμένεται να εκδοθεί έως το Σεπτέμβριο του 2025.

Πώς επηρεάζονται οι συμβάσεις

Άρα, λοιπόν, από αυτόν τον οδικό χάρτη φαίνεται να επηρεάζονται οι δύο βασικοί εισαγωγείς της χώρας.

Η Metlen, θα χρειαστεί σίγουρα να διακόψει την δεκαετή σύμβασή της πριν το πέρας του επιτρεπτού διαστήματος καθώς η σύμβασή της λήγει το 2030, ενώ η ΕΕ έχει θέσει το 2027 ως ορόσημο πλήρης απεξάρτησης, εάν δεν υπάρξουν περαιτέρω εξελίξεις ή εξαιρέσεις από αυτό τον χάρτη πορείας της ΕΕ.

Από την άλλη, η ΔΕΠΑ Εμπορίας βρίσκεται σε μια ευνοϊκότερη θέση καθώς το συμβόλαιό της λήγει πριν την εκπνοή της προθεσμίας που έχει δώσει η ΕΕ για πλήρη απεξάρτηση και ήδη βρίσκεται σε διαμάχη με την Gazprom. Η απόφαση σχετικά με τη διαιτησία των δύο μερών πρόκειται να εκδοθεί λίγο καιρό δηλαδή πριν λήξει και η συμφωνία πώλησης, ενώ δεν αποκλείεται να φέρει και πρόωρη λήξη της. Το σίγουρο είναι ότι με τα νέα δεδομένα δεν θα μπορεί να ανανεωθεί.

Σε μικρότερο βαθμό, αναμένεται να επηρεαστεί και ο Όμιλος Helleniq Energy, αφού συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της ΔΕΠΑ Εμπορίας,όπως προαναφέρθηκε, αλλά σίγουρα τα αποτελέσματα δε θα είναι στον ίδιο βαθμό με τη Metlen που αντιπροσωπεύει σχεδόν τις μισές εισαγωγές σε αέριο της χώρας.

Ωστόσο, ήδη έχουν αρχίσει να υπάρχουν αντιδράσεις από κράτη μέλη της ΕΕ που εξαρτώνται από το ρωσικό φυσικό αέριο σε σημαντικό βαθμό όπως η Ουγγαρία, και καθόλου απίθανο δεν είναι να διεξαχθούν μελλοντικές συζητήσεις για να τροποποιηθεί το όριο του 2027 και να υπάρξουν εξαιρέσεις σημαντικών κολοσσών της ΕΕ.