Politico: Πυρ ομαδόν κατά της πρότασης της Κομισιόν για νέο φόρο στις μεγάλες επιχειρήσεις

Το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να επιβάλει φόρο στις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις στην ΕΕ φαίνεται απίθανο να δει ποτέ το φως της δημοσιότητας, πόσο μάλλον να εγκριθεί από τα κράτη – μέλη, αναφέρει σε εκτενές άρθρο του το Politico.

Κυβερνήσεις σε όλη την ήπειρο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο — τα οποία πρέπει όλα να εγκρίνουν το σχέδιο — ήδη κάνουν ουρά για να το απορρίψουν.

Ο φόρος — τον οποίο ανακοίνωσε την Τετάρτη η Πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ως μέρος του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ — θα συγκέντρωνε 6,8 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Η ιδέα είναι ότι θα αποτελούσε μια νέα πηγή εσόδων για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων της ΕΕ και την αποπληρωμή χρεών της εποχής του Covid.

Αλλά με το μελάνι της πολιτικής να έχει μόλις στεγνώσει, η Γερμανία και η Ολλανδία φάνηκαν να καταφέρνουν ένα μοιραίο πλήγμα.

«Δεν τίθεται θέμα φορολόγησης εταιρειών από την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει νομική βάση για κάτι τέτοιο»,  δήλωσε ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου  με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ στο Λονδίνο. «Δεν το κάνουμε αυτό».

Η πρόσθετη ανατροπή είναι ότι ο Μερτς και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προέρχονται από το ίδιο γερμανικό Χριστιανοδημοκρατικό κόμμα.

Και ένας εκπρόσωπος της ολλανδικής κυβέρνησης δήλωσε στο Polotico ότι «για την Ολλανδία, αυτό δεν τίθεται προς συζήτηση», επιμένοντας στην ανάγκη η ΕΕ να συρρικνώσει τον προϋπολογισμό της αντί να τον αυξήσει.

Δεν είναι μόνο οι βόρειες χώρες της ΕΕ —αυτές που παραδοσιακά αντιτίθενται στις μεγαλύτερες δαπάνες της ΕΕ— που έχουν αντίρρηση. Ένας διπλωμάτης από μια λιγότερο δημοσιονομικά λιτή νότια χώρα δήλωσε στο POLITICO ότι θα ήταν «δύσκολο» να επιβιώσει το σχέδιο.

Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τα οποία θα έπρεπε να εγκρίνουν το σχέδιο μαζί με τις χώρες μέλη, επίσης δεν εντυπωσιάστηκαν.

Η βουλευτής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και αντιπρόεδρος της επιτροπής προϋπολογισμού, Μόνικα Χόλμαϊερ, δήλωσε ότι ο φόρος «έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις προσπάθειές μας να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών εταιρειών — ιδίως των εταιρειών μεσαίας κεφαλαιοποίησης».

«Αυτές ακριβώς είναι οι επιχειρήσεις που υποστηρίζουμε ενεργά μέσω ενός σημαντικού Ταμείου Ανταγωνιστικότητας που στοχεύει στην προώθηση της καινοτομίας, στην ενίσχυση της παραγωγικότητας και στην ενίσχυση της ΕΕ ως ελκυστικού παγκόσμιου επενδυτικού κόμβου», δήλωσε.

Η άποψή της είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς το κεντροδεξιό ΕΛΚ είναι το μεγαλύτερο κόμμα στο Κοινοβούλιο και η ισχυρότερη πολιτική ομάδα στις Βρυξέλλες. Το ΕΛΚ κυριαρχεί στο Σώμα των Επιτρόπων και η ίδια η von der Leyen είναι μέλος.

Πώς λειτουργεί ο προτεινόμενος φόρος

Ο προτεινόμενος φόρος θα εφαρμόζεται σε εταιρείες με έσοδα άνω των 100 εκατομμυρίων ευρώ — και θα καταβάλλεται, όπως αμφιλέγεται, ανεξάρτητα από το αν η εταιρεία έχει κέρδος ή όχι.

Ο κύκλος εργασιών των 100 εκατομμυρίων ευρώ δεν είναι τόσο μεγάλος όσο μπορεί να φαίνεται — οι μεγάλες τράπεζες μπορούν να αποκομίσουν περισσότερα από 500 φορές περισσότερα σε ένα χρόνο.

Ο φόρος προτείνεται ως ένα σταθερό τέλος και όχι ως ποσοστό επί των κερδών. Οι επιχειρήσεις με καθαρό κύκλο εργασιών μεταξύ 100 εκατομμυρίων ευρώ και 250 εκατομμυρίων ευρώ θα καταβάλλουν ένα σταθερό ποσό 100.000 ευρώ, το οποίο θα φτάνει έως και τα 750.000 ευρώ για εταιρείες με έσοδα άνω των 750 εκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με το νομοθετικό κείμενο που δημοσίευσε η Επιτροπή.

Αυτό σημαίνει ότι μια επιχείρηση που έχει έσοδα 750 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως θα πλήρωνε το ίδιο ποσό με μια επιχείρηση που έχει έσοδα 75 δισεκατομμύρια ευρώ. Ο φόρος αναμένεται να αποφέρει 6,8 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, καθιστώντας τον σημαντικό παράγοντα στα σχεδόν 60 δισεκατομμύρια ευρώ σε άμεσα ετήσια φορολογικά έσοδα που ελπίζει να λάβει η ΕΕ από το 2028.

Ο Αλεσάντρο Τσιριάνι, πρώην υπουργός στην ιταλική κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι και νυν νομοθέτης της ΕΕ για το κόμμα της, Fratelli d’Italia, δήλωσε ότι η πρόταση «έρχεται σε αντίθεση με τη βούληση της πλειοψηφίας του Κοινοβουλίου».

«Είναι ένα προφανές παράδοξο να μιλάμε για υποστήριξη του παραγωγικού μας τομέα και στη συνέχεια να τον καταστρέφουμε με το δημοσιονομικό λεπίδα», είπε.

Οι εταιρείες επίσης το μισούν.

Ο Markus J. Beyrer, γενικός διευθυντής του επιχειρηματικού λόμπι της ΕΕ BusinessEurope, χαρακτήρισε την πρόταση «εντελώς αντιπαραγωγική», ενώ ο Stefan Pan, αντιπρόεδρος της Italian Confindustria, δήλωσε ότι το ποσό των 100 εκατομμυρίων ευρώ για τον κύκλο εργασιών «κινδυνεύει να παρεμποδίσει την ανάπτυξη καινοτόμων εταιρειών».

Η Tanja Gönner, γενική διευθύντρια της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών, κάλεσε το Βερολίνο να λάβει σθεναρή θέση κατά της πρότασης, υποστηρίζοντας ότι «αντιτίθεται στους στρατηγικούς στόχους της ΕΕ».

«Πολύ κακή» ιδέα

Η ιδέα της φορολόγησης του κύκλου εργασιών αντί των κερδών είναι «πολύ κακή», δήλωσε ο Ζολτ Ντάρβας, ανώτερος συνεργάτης στο think tank Bruegel. Ένα πρόβλημα είναι ότι πλήττει τομείς με πολύ διαφορετικά περιθώρια κέρδους.

Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι ο φόρος είναι οπισθοδρομικός, θέτοντας στο ίδιο καλάθι επιχειρήσεις με διαφορετικές οικονομικές συνθήκες. «Δεν είναι σωστό, απλώς δεν είναι δίκαιο», είπε ο Ντάρβας. «Είναι πιθανώς η χειρότερη επιλογή».

Πολλοί επίσης διαφώνησαν με το γεγονός ότι φαίνεται διαμετρικά αντίθετο με τον στόχο της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας. Η φον ντερ Λάιεν έχει καταστήσει την «ανταγωνιστικότητα» το εμβληματικό σήμα της δεύτερης θητείας της και ο φόρος επί των εταιρειών είναι ένα πολιτικά δύσκολο εγχείρημα. Ειδικά στο Βερολίνο.

Η Γερμανία διέρχεται μια περίοδο οικονομικής στασιμότητας μετά από μια διετή ύφεση. Η οικονομική της ύφεση αναγκάζει την κυβέρνηση να επανεξετάσει πλήρως τη δημοσιονομική της στάση εν μέσω ενός εμπορικού πολέμου με τις ΗΠΑ, θέτοντας σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο το οικονομικό της μοντέλο που βασίζεται στις εξαγωγές.

Αξιωματούχοι του Υπουργείου Οικονομικών Υποθέσεων είχαν ήδη προειδοποιήσει ότι η εκτίμησή τους για τα έσοδα του προϋπολογισμού της ΕΕ θα εξαρτηθεί από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει λογική για τον φόρο. Εταιρείες τόσο από την Ευρώπη όσο και από τρίτες χώρες επωφελούνται από το εμπόριο εντός του μπλοκ, και όπως το έθεσε ο Γάλλος νομοθέτης Φαμπιέν Κέλερ από την φιλελεύθερη ομάδα Renew, «αυτό συνδέεται άμεσα με ένα δημόσιο αγαθό της ΕΕ: την ενιαία αγορά. Χωρίς την ΕΕ, δεν υπάρχει απρόσκοπτο εμπόριο στη μεγαλύτερη ενιαία αγορά στον κόσμο».

Αλλά με τόσο έντονη αντίθεση από τα κράτη μέλη και τους νομοθέτες, ο προτεινόμενος φόρος της von der Leyen έχει ελάχιστες ελπίδες να επιβιώσει στην τρέχουσα μορφή του.