Shein και Temu υπό ασφυκτική πίεση και στις ΗΠΑ μετά την Ευρώπη

Οι κινέζικες εταιρείες Shein και Temu βρίσκονται ολοένα και μεγαλύτερη πίεση, αυτή τη φορά στις ΗΠΑ, όπου δύο κορυφαίοι Ρεπουμπλικανοί πολιτικοί ζητούν έρευνες σε βάρος τους. Οι καταγγελίες αφορούν, μεταξύ άλλων, καταναγκαστική εργασία, χρήση μη ασφαλών υλικών στα προϊόντα και κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας. Στο Τέξας, ο Γενικός Εισαγγελέας της πολιτείας, Κεν Πάξτον ξεκίνησε επίσημη έρευνα για τη Shein, εξετάζοντας εάν η εταιρεία βασίζεται σε καταναγκαστική εργασία, αν χρησιμοποιεί επικίνδυνα ή μη ασφαλή υλικά, αν παραπλανά τους καταναλωτές σχετικά με την «ηθική» προέλευση των προϊόντων της και εάν οι πρακτικές συλλογής δεδομένων της είναι συμβατές με τη νομοθεσία.
Παράλληλα, σε ομοσπονδιακό επίπεδο, ο γερουσιαστής Τομ Κότον ζήτησε από τις αμερικανικές αρχές να διερευνήσουν τόσο τη Shein όσο και την Temu για πιθανή κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και πώληση πλαστών προϊόντων, χαρακτηρίζοντάς τες «κομμουνιστικές κινεζικές πλατφόρμες». Επικαλέστηκε μάλιστα έρευνα στις ΗΠΑ, σύμφωνα με την οποία ένα σημαντικό ποσοστό των προϊόντων που αγοράστηκαν από τις δύο πλατφόρμες ήταν πιθανότατα απομιμήσεις.

Ο Κότον συνδέει τις ανησυχίες αυτές με τις πρόσφατες αλλαγές στους τελωνειακούς κανόνες για τις αποστολές χαμηλού κόστους από την Κίνα. Μετά την κατάργηση του κανόνα de minimis, που παρείχε δασμολογική απαλλαγή σε φθηνά δέματα, περισσότερες αποστολές υπόκεινται πλέον σε δασμούς και αυστηρότερους ελέγχους. Αυτό, σύμφωνα με τον γερουσιαστή, δίνει στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και στο Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας μια «χρυσή ευκαιρία» να δράσουν σε υποθέσεις όπως αυτές της Shein και της Temu. Την ίδια στιγμή, σχεδιαστές και μικρές αμερικανικές μάρκες κατηγορούν τη Shein ότι αντιγράφει συστηματικά πρωτότυπα σχέδιά τους, κυκλοφορώντας πολύ γρήγορα ιδιαίτερα φθηνά αντίγραφα, λίγες μόνο ημέρες μετά την εμφάνιση των αυθεντικών προϊόντων στην αγορά.
Η Temu, από την πλευρά της, κατηγορείται ότι διαθέτει στην πλατφόρμα της «εξελιγμένα και παραπλανητικά πλαστά» προϊόντα, ενώ εξυπηρετεί εκατοντάδες εκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως.

Η Shein δηλώνει ότι λαμβάνει πολύ σοβαρά τις ανησυχίες για τις επιχειρηματικές της πρακτικές, ότι «καλωσορίζει την εποικοδομητική συνεργασία» με τον Γενικό Εισαγγελέα Πάξτον και ότι θα συνεργαστεί πλήρως με τις αρχές κατά τη διάρκεια της έρευνας. Δεν απάντησε όμως ειδικά στις εκκλήσεις του Κότον για ομοσπονδιακή έρευνα. Η Temu, αντίθετα, δεν έχει ανταποκριθεί άμεσα σε αιτήματα για σχόλιο. Παρότι η Shein έχει την έδρα της στη Σιγκαπούρη, τα περισσότερα προϊόντα που πωλούνται στην πλατφόρμα της κατασκευάζονται στην Κίνα, όπου ιδρύθηκε η εταιρεία, γεγονός που τροφοδοτεί περαιτέρω τις συζητήσεις για συνθήκες εργασίας και εποπτεία της παραγωγής.

Πέρα από τις κατηγορίες για πνευματικά δικαιώματα και την ασφάλεια προϊόντων, η Shein βρίσκεται στο στόχαστρο για τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο του μοντέλου «γρήγορης μόδας», αλλά και για τις συνθήκες εργασίας στα εργοστάσια που παράγουν τα προϊόντα της. Ο μεγάλος όγκος φθηνών ρούχων, που συχνά έχουν μικρό χρόνο χρήσης πριν καταλήξουν στα απορρίμματα, ενισχύει τις ανησυχίες για ρύπανση, σπατάλη πόρων και μη βιώσιμη κατανάλωση. Ο Πάξτον έχει δηλώσει δημόσια ότι δεν πρόκειται να επιτρέψει «φθηνά, επικίνδυνα, ξένα αγαθά» να κατακλύσουν την αμερικανική αγορά και να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών, υπογραμμίζοντας ότι η έρευνα θα αξιολογήσει τόσο τη συμμόρφωση της Shein με τη νομοθεσία του Τέξας όσο και τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζει τα προϊόντα της στους καταναλωτές.

Πίεση και στην Ευρώπη 

Ταυτόχρονα, οι Shein και Temu αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια και στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ζητήσει από τη Shein να περιορίσει τις πωλήσεις παιδικών κούκλων του σεξ και όπλων που εμφανίζονται στην πλατφόρμα μέσω τρίτων πωλητών, μετά τον εντοπισμό τέτοιων προϊόντων από τις γαλλικές αρχές. Αυτό αναδεικνύει τις πιέσεις που ασκούν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί για αυστηρότερη εποπτεία της ασφάλειας των προϊόντων, ιδιαίτερα όταν αυτά απευθύνονται ή είναι προσβάσιμα σε ανηλίκους.

Παράλληλα, η Temu ερευνάται επίσης στη Γαλλία για τη διάδοση επιβλαβούς περιεχομένου που είναι εύκολα προσβάσιμο από νέους χρήστες, με τις αρχές να εξετάζουν εάν πληρούνται οι υποχρεώσεις της πλατφόρμας ως προς την προστασία ανηλίκων και τη ρύθμιση του ψηφιακού περιεχομένου.

Στην Ευρώπη, οι δύο πλατφόρμες βρίσκονται αντιμέτωπες και με μια ευρύτερη στροφή της πολιτικής προς τη βιωσιμότητα, τη διαφάνεια και την κυκλική οικονομία. Η Shein δέχεται κριτική ότι δεν είναι αρκετά διαφανής ως προς την αλυσίδα εφοδιασμού της και τις πραγματικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις της δραστηριότητάς της, ενώ το επιχειρηματικό της μοντέλο θεωρείται αντίθετο με τις προσπάθειες της ΕΕ να μειώσει τα απόβλητα και να προωθήσει πιο ανθεκτικά, ποιοτικά προϊόντα. Σε αυτό το πλαίσιο, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη, οι Shein και Temu δεν αντιμετωπίζουν μόνο νομικές και ρυθμιστικές προκλήσεις, αλλά και μια ολοένα αυξανόμενη πολιτική και κοινωνική πίεση να αλλάξουν τον τρόπο που λειτουργούν, ώστε να ευθυγραμμιστούν με αυστηρότερους κανόνες για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, τα εργασιακά δικαιώματα, την ασφάλεια των προϊόντων και την προστασία του περιβάλλοντος