ΣτΕ: Ευθύνες σε Δημόσιο και Περιφέρεια για θανατηφόρο τροχαίο στη νέα εθνική οδό Χανίων – Σητείας

Μία σημαντική απόφαση που αναγνωρίζει την ευθύνη του δημοσίου λόγω της μη εγκατάστασης στηθαίων ασφαλείας με αποτέλεσμα να προκαλούνται θανατηφόρα τροχαία δυστυχήματα εξέδωσε το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ).

Με αφορμή πολύνεκρο τροχαίο δυστύχημα που είχε γίνει τον Ιούλιο του 2011 στη νέα εθνική οδό Χανίων – Σητείας (περιοχή Καρτερός) που ξεκληρίστηκε ένα ζευγάρι μαζί με τα δυο παιδιά τους 11 και 15 ετών, οι ανώτατοι δικαστές έκριναν ότι υπάρχει ευθύνη του Δημοσίου και της περιφέρειας Κρήτης για το τραγικό περιστατικό, λόγω της παράλειψης εγκατάστασης και σύνδεσης στηθαίων ασφαλείας και πρέπει να καταβληθεί αποζημίωση στους συγγενείς των θανόντων, ανατρέποντας προηγούμενες αποφάσεις κατώτερων διοικητικών δικαστηρίων.

Κι αυτό γιατί τόσο στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Ηρακλείου, όσο και στο Διοικητικό Εφετείων Χανιών, είχαν απορρίψει το αίτημα των συγγενών για να τους καταβληθεί αποζημίωση.

Συγκεκριμένα, δεκτή έγινε από το Συμβούλιο της Επικρατείας αναίρεση κατά απόφασης, με την οποία είχε απορριφθεί αγωγή χρηματικής ικανοποίησης λόγω ψυχικής οδύνης από τον θανατηφόρο τραυματισμό συγγενών των αναιρεσειόντων σε τροχαίο δυστύχημα στον ΒΟΑΚ (ΣτΕ 918/2025).Το δικαστήριο έκρινε ότι η παράλειψη εγκατάστασης και σύνδεσης στηθαίων ασφαλείας έμπροσθεν εμποδίου (όπως ηχοπετάσματα) δύναται, σύμφωνα και με τα διδάγματα της κοινής πείρας, να θεωρηθεί, καταρχήν, ως πρόσφορη αιτία των συνεπειών ατυχήματος λόγω εκτροπής του οχήματος από το οδόστρωμα και πρόσκρουσής του, κατόπιν αναστροφής, στο εμπόδιο.

Πιο αναλυτικά, όπως προκύπτει από τις διατάξεις των ΥΑ οικ. 93/6/8.1.1988 (Β’ 189) και ΔΜΕΟ/ο//612/16.2.2011 (Β΄702/29.4.2011), τα στηθαία ασφαλείας αποτελούν συστήματα αναχαίτισης οχημάτων, τα οποία περιορίζουν, κατά το δυνατόν, τις συνέπειες των ατυχημάτων, έχουν δε ως προορισμό τη συγκράτηση των οχημάτων που εκτρέπονται από την πορεία τους και την τυχόν επαναφορά τους ομαλά στο οδόστρωμα.

Στην περίπτωση ύπαρξης ηχοπετασμάτων παραπλεύρως της οδού, τα οποία συνιστούν συμπαγές εμπόδιο, μη παραμορφώσιμο κατά την πρόσκρουση οχήματος σε αυτό, και συνεπάγονται, ως εκ τούτου, ιδιαίτερο κίνδυνο για τους επιβαίνοντες στο όχημα, επιβάλλεται η εγκατάσταση στηθαίων ασφαλείας έμπροσθεν αυτών για τον περιορισμό της σφοδρότητας της πρόσκρουσης και των συνεπειών αυτής.

Εν προκειμένω, με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση κρίθηκε ότι μεταξύ των διαπιστωθεισών παράνομων πράξεων και παραλείψεων της διοίκησης και του θανατηφόρου αποτελέσματος της πρόσκρουσης του αυτοκινήτου στο τοιχίο ηχοπετασμάτων δεν υφίσταται αιτιώδης σύνδεσμος, με την αιτιολογία ότι «η φορά του αυτοκινήτου και η ταχύτητά του είναι οι παράγοντες που οδήγησαν σ’ αυτό και όχι η έλλειψη στηθαίων ασφαλείας».

Κρίθηκε, δηλαδή, ότι οι επίμαχες παράνομες πράξεις και παραλείψεις της διοίκησης δεν μπορούν να θεωρηθούν αντικειμενικά ως πρόσφορη αιτία της πρόσκρουσης οχήματος στο τοιχίο και των συνεπειών αυτής, όταν το όχημα δεν προσκρούει με τη δεξιά πλευρά του στα μεταλλικά στηθαία ασφαλείας, αλλά παρεκκλίνει πλαγίως της πορείας του και κατόπιν αναστροφής προσκρούει με ταχύτητα κατευθείαν στο τσιμεντένιο τοιχίο.

Ωστόσο, κατά την κρίση του ΣτΕ, τα στηθαία ασφαλείας έχουν προορισμό να περιορίζουν, κατά το δυνατόν, τις συνέπειες των ατυχημάτων και να συγκρατούν τα οχήματα που εκτρέπονται από την πορεία τους σε κάθε περίπτωση, χωρίς σχετική διάκριση.

Ενόψει τούτου, η κατά παράβαση των ως άνω διατάξεων παράλειψη εγκατάστασης και σύνδεσης των στηθαίων ασφαλείας έμπροσθεν εμποδίου (όπως ηχοπετάσματα) δύναται, σύμφωνα και με τα διδάγματα της κοινής πείρας, να θεωρηθεί, καταρχήν, ως πρόσφορη αιτία των συνεπειών ατυχήματος λόγω εκτροπής του οχήματος από το οδόστρωμα και πρόσκρουσής του, κατόπιν αναστροφής, στο εμπόδιο.

Κατ’ ακολουθίαν, η προαναφερθείσα κρίση ότι η επίμαχη κατασκευαστική πλημμέλεια δεν θα μπορούσε αντικειμενικά, κατά τις ως άνω ειδικές συνθήκες, να επηρεάσει το θανατηφόρο αποτέλεσμα της πρόσκρουσης δεν αιτιολογείται νομίμως, διότι δεν αναφέρεται στην αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση – ούτε, άλλωστε, προκύπτει από αυτήν – βάσει ποίων στοιχείων το δικάσαν δικαστήριο συνήγαγε το ανωτέρω συμπέρασμα.