Süddeutsche Zeitung: Ο Ερντογάν και τα σύνορα της καρδιάς του

Στο επίκεντρο του γερμανικού Τύπου βρίσκεται το ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου για το πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, ενώ γίνεται και μια ερμηνεία των βολών του Ερντογάν κατά της Συνθήκης της Λωζάνης.

Στη διαδικτυακή της έκδοση η Süddeutsche Zeitung του Μονάχου δημοσιεύει εκτενή ανάλυση της Christiane Schlötzer με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Ο Ερντογάν και τα σύνορα της καρδιάς του». Ο λόγος για την επανειλημμένη, το τελευταίο δίμηνο, κριτική του προέδρου της Τουρκίας στη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923, βάσει της οποίας ρυθμίστηκαν όχι μόνο τα ελληνοτουρκικά σύνορα, αλλά και τα σύνορα της σύγχρονης Τουρκίας συνολικά.

Ο ιστορικός αναθεωρητισμός του Ερντογάν και των οπαδών του έχει έναν συγκεκριμένο στόχο που δεν είναι βέβαια τα ελληνικά νησιά, αλλά ο Ισμέτ Ινονού και η πολιτική του κατά της θεοκρατίας. «Ο Ινονού ήταν ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες του ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας Κεμάλ Ατατούρκ και ο επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπείας στη Λωζάνη. Μετά τον θάνατο του Ατατούρκ το 1938 τον διαδέχθηκε στην προεδρία. Με άλλα λόγια, ο Ερντογάν προετοιμάζει τον αποχαιρετισμό του κεμαλισμού, της κυρίαρχης μέχρι σήμερα ιδεολογίας στην Τουρκία» αναφέρεται στην εφημερίδα.

Σεισμός στα θεμέλια της δημοκρατίας

Στη τρίτη δεκαετία του 20ού αιώνα ανατρέχει η Süddeutsche Zeitung για να εξηγήσει και τη σημερινή σπουδή της Τουρκίας να παίξει ρόλο στην ανακατάληψη της Μοσούλης από το Ισλαμικό Κράτος στο Βόρειο Ιράκ. Στη Λωζάνη το καθεστώς της Μοσούλης δεν είχε διευθετηθεί, τελικά η Κοινωνία των Εθνών κατακύρωσε την περιοχή στο Ιράκ.

Η γερμανική εφημερίδα επικαλείται τον διεθνολόγο Μπασκίν Οράν από το Πανεπιστήμιο της Άγκυρας, σύμφωνα με τον οποίο η κριτική του Ερντογάν για τη Συνθήκη της Λωζάνης έχει λιγότερο να κάνει με τα ελληνικά νησιά και περισσότερο με το κουρδικό και την πλούσια σε πετρελαϊκά κοιτάσματα Μοσούλη. Μάλιστα στη Λωζάνη η Τουρκία δεν είχε καν θέσει ζήτημα Δωδεκανήσου που κατοικούνταν κατά 90% από Έλληνες.

«Πολλά συνηγορούν υπέρ της ερμηνείας του Οράν», πιστεύει η Süddeutsche Zeitung. «Ο Ερντογάν κατάφερε κιόλας να μετατρέψει τη Μοσούλη με πολύ πάθος σε εσωτερικό ζήτημα της Τουρκίας. “Στην ιστορία της Μοσούλης ήμασταν παρόντες” είπε ο Τούρκος πρόεδρος, “φυσικά σεβόμαστε τα σημερινά σύνορα, αλλά δεν μπορούμε να βάλουμε σύνορα στην καρδιά μας”. Η Τουρκία στηρίζει τους ομοεθνείς της στη Θράκη, στην Κύπρο, στην Κριμαία και παντού… Ο Ερντογάν κάνει προφανώς τα πάντα για να επιβάλει στην τουρκική δημοκρατία ένα προεδρικό σύστημα, έστω κι χρειαστεί να συντρίψει τα θεμέλιά της. Έκανε κιόλας την αρχή με τη Λωζάνη».

«Όχι» στην ένταξη της Άγκυρας στην Ε.Ε.

Ο γερμανόφωνος τύπος σχολιάζει ευρύτατα το ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου, με το οποίο ζητείται η διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία.

«Είναι η πρώτη φορά», σημειώνει η Presse της Βιέννης, «που ένας σημαντικός ευρωπαϊκός θεσμός ζητά το πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Άγκυρα. Και ναι μεν το ψήφισμα δεν είναι δεσμευτικό, αλλά πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα. Πρέπει να δείξουμε στον Ερντογάν ότι έχει χάσει κάθε μέτρο. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι και να ανακρούσει σύντομα πρύμναν προς τη δημοκρατία, η Τουρκία πάλι δεν μπορεί να γίνει μέλος της ΕΕ. Θα ανατίναζε την Ευρώπη που ούτως ή άλλως βρίσκεται σε μεγάλη δοκιμασία. Κι αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει ούτε σε είκοσι χρόνια.»

«Σε ζητήματα διεύρυνσης», σχολιάζει η Frankfurter Allgemeine Zeitung, «το ευρωκοινοβούλιο έχει περιορισμένες αρμοδιότητες… Επί της ουσίας όμως δεν μπορεί να διαφωνήσει κανείς μαζί του. Δεν μπορεί να διαπραγματεύεται κανείς την ένταξη με μια χώρα που αντιστρατεύεται τόσο ανοιχτά την ευρωπαϊκή αντίληψη περί δικαίου. Η Ευρώπη είναι υποχρεωμένη να συνεργαστεί με την Τουρκία στο προσφυγικό, στο εμπόριο, για την ασφάλεια. Κανένας όμως από τους τομείς αυτούς δεν απαιτεί την πλήρη ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ.»