Υδρογόνο: Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να μείνει εκτός παιχνιδιού – Ποιοι επενδύουν και ποιοι περιμένουν

Από χρονιά σε χρονιά πηγαίνει η συζήτηση και οι επενδύσεις στην Ελλάδα για το υδρογόνο και τις επενδύσεις σε αυτό, την ώρα μάλιστα που σε λίγες ημέρες μπαίνουμε στον τρίτο χρόνο του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, ο οποίος συνέβαλε στο να αλλάξει άρδην το γεωπολιτικό τοπίο στην ενέργεια.

Βέβαια, η συγκεκριμένη αναζήτηση σε ό,τι αφορά το αέριο αυτό στην Ευρωπαϊκή Ένωση είχε ξεκινήσει ήδη – σε ανώτερο επίπεδο- εδώ και πέντε χρόνια. Ήταν, μάλιστα, τον Ιούλιο του 2020, η Επιτροπή που πρότεινε μια στρατηγική για το υδρογόνο για μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη, με στόχο την επιτάχυνση της ανάπτυξης της παραγωγής καθαρής ενέργειας από υδρογόνο και τη διασφάλιση του κεντρικού της ρόλου στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050.

«Το υδρογόνο αποτελεί στρατηγικό μέρος της μετάβασης στην ΕΕ για την καθαρή ενέργεια. Είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για την επίτευξη των καθαρών μηδενικών στόχων μας, αλλά και για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητάς μας και της θέσης της Ευρώπης ως ηγετικής παγκόσμιας οικονομικής δύναμης. Διευκολύνοντας την αντιστοίχιση μεταξύ προμηθευτών και καταναλωτών, θα συμβάλουμε αποφασιστικά στην επιτάχυνση της ανάπτυξης του εκκολαπτόμενου τομέα υδρογόνου στην Ευρώπη», είχε τονίσει χαρακτηριστικά σε εισήγησή του μέσα στο 2024 ο Maroš Šefčovič, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.

Πάντως, εν έτει 2025, το υδρογόνο αντιπροσωπεύει ακόμα μονοψήφιο ποσοστού του ενεργειακού μείγματος της ΕΕ, εκ του οποίου το 95% παράγεται από ορυκτά καύσιμα τα οποία απελευθερώνουν 70-100 εκατομμύρια τόνους C02 ετησίως.

Σύμφωνα με έρευνες, ένα σημαντικό μέρος του ενεργειακού μείγματος της ΕΕ θα μπορούσε να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας το 2050, εκ των οποίων το υδρογόνο θα μπορούσε να καλύπτει το 20%, ειδικότερα το 20-50% της ενεργειακής ζήτησης στον τομέα των μεταφορών και το 5-20% στον βιομηχανικό τομέα. Σε αυτό το πλαίσιο, η οικονομία του ανανεώσιμου υδρογόνου θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, σε αντίθεση με την οικονομία που βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα.

Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, δε, παρότι υπάρχει θέληση και κινητικότητα σε εταιρείες ενέργειας, ειδικά τα τελευταία τρία χρόνια, με αφορμή και την ενεργειακή κρίση και την εκτόξευση των τιμών, οι επενδύσεις που γίνονται είναι ελάχιστες. Στέλεχος της αγοράς ενέργειας, μιλώντας στο Financial Report, ανέφερε ότι «σε σχέση με την πρόοδο που έχει γίνει σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πχ Γερμανία ή ακόμα και Βουλγαρία, η Ελλάδα βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, σχεδιασμού και αδειοδοτήσεων, επισημαίνοντας με νόημα ότι «υπάρχουν επιχειρήσεις που θέλουν να επενδύσουν, αλλά κρίνουν ότι ακόμα το έδαφος δεν είναι πρόσφορο και ότι δεν δίνονται και οι χρηματοδοτήσεις που ίσως θα περίμεναν. Αν θέλουμε όμως να φτάσουμε τις άλλες χώρες θα πρέπει να είχαμε ενεργήσει… χθες».

Linde Hellas: Από το τέλος του 2023

Aπό τις πρώτες εταιρείες που ασχολήθηκαν με το πράσινο υδρογόνο ήταν η Linde Hellas, η οποία ξεκίνησε την παραγωγή το 2023. Όπως είχε αναφέρει στη γράφουσα η επικεφαλής της εταιρείας στην Ελλάδα Ruxana Lucuta «η διαδρομή αυτή και ο σχεδιασμός ξεκίνησαν από τον Οκτώβριο του 2021, αλλά το 2022 ήταν που η εταιρεία πιστοποιήθηκε ως η πρώτη παραγωγής πράσινου υδρογόνου στην Ελλάδα. Ήταν κάτι που η Linde σχεδίαζε καιρό να το κάνει, να πάει ακόμα πιο μπροστά στην παραγωγή ενέργειας με όρους βιωσιμότητας, εξάλλου και η αγορά οδηγείται σταδιακά προς τα εκεί και υπάρχουν ακόμα πιο πολλές ευκαιρίες σε αυτό το πεδίο».

Σύμφωνα με πληροφορίες του Financial Report, σε πρώτη φάση η εταιρεία έχει κάνει κάποιες συνέργειες με μεγάλες εταιρείες για την παροχή υδρογόνου, ενώ είναι πιθανό μέσα στο 2025 να δοκιμάσει και άλλα, πιο φιλικά προς το περιβάλλον, αέρια.

Eunice: Ανακοίνωσε το 2023 έργο στην Κρήτη

Την ίδια στιγμή, μέσα στο 2023 η Eunice Group είχε ανακοινώσει το έργο GRAVE-H2 για τη δημιουργία «κοιλάδας υδρογόνου» στον Αθερινόλακκο Κρήτης, μια επένδυση 11 εκατ. ευρώ. Το πλάνο προβλέπει την διάθεση του παραγόμενου υδρογόνου σε διαφορετικές χρήσεις και συγκεκριμένα τις μεταφορές (κίνηση λεωφορείου με υδρογόνο), τη ναυτιλία και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Το συγκεκριμένο έργο αποτελεί την πρώτη επένδυση της κατηγορίας που αναπτύσσεται στην Ελλάδα σε εμπορική κλίμακα, ενώ στην κοινοπραξία συμμετέχουν η Eunice είναι η επικεφαλής κοινοπραξίας στην οποία συμμετέχουν οι: Industrie De Nora, BallardPower Systems Europe, Περιφέρεια Κρήτης, Solmar Tours, PolitecnicodiTorino, Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) και το ερευνητικό τμήμα του ΔΕΔΔΗΕ και πλέον, κατά πηγές από την εταιρεία, είναι στη φάση της αρχικής αδειοδότησης.

O Γιώργος Πεχλιβάνογλου, Διευθυντής της Eunice

Μοtor Oil: Το 2028 το Blue Med

Το Blue Med της Motor Oil είναι ένα έργο παραγωγής υδρογόνου το οποίο αναπτύσσεται σε φάσεις και αναμένεται να ολοκληρωθεί πλήρως έως το 2028, έχοντας συνολικό προϋπολογισμό 350 εκατ. ευρώ. Η υλοποίησή των επιμέρους φάσεων πραγματοποιείται μέσω κοινοτικών χρηματοδοτικών εργαλείων και επιμέρους προγραμμάτων το Ephyra και το Trieres το Iris και το REA.
Στο τμήμα του Blue Med που αφορά στην παραγωγή υδρογόνου ωριμάζουν τα έργα Ephyra και Trieres. Ο σχεδιασμός του Ephyra περιλαμβάνει εγκατάσταση παραγωγής υδρογόνου (30 MW) από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) σε βιομηχανική κλίμακα, με τη χρήση μεγάλης κλίμακας τεχνολογίας ηλεκτρόλυσης, η οποία θα ενσωματωθεί στις βιομηχανικές λειτουργίες του διυλιστηρίου της Motor Oil.

Σε δοκιμαστικό, εμπορικό στάδιο τα projects του ΔΕΣΦΑ

Από τα πιο ‘’έτοιμα’’ projects σε ό,τι αφορά το υδρογόνο είναι αυτό του ΔΕΣΦΑ σε συνεργασία με τον Βούλγαρο Διαχειριστή Bulgartransgaz, καθώς πριν από λίγους μήνες είχε ξεκινήσει μια πρώιμη δοκιμή αγοράς, κατά την οποία δυνητικοί παραγωγοί υδρογόνου, καταναλωτές, έμποροι ή προμηθευτές είχαν κληθεί να εκφράσουν το μη δεσμευτικό ενδιαφέρον τους σχετικά με τα υπό ανάπτυξη έργα υδρογόνου, ανεξάρτητα από το επίπεδο ωριμότητάς τους. Η πρόσκληση ενδιαφέροντος, όπως είχε αναφερθεί προ μηνών σε σχετική ανακοίνωση του ΔΕΣΦΑ, «στοχεύει στην αξιολόγηση του ενδιαφέροντος των συμμετεχόντων στην αγορά για τη πιθανή χρήση υδρογόνου στο μελλοντικό ενεργειακό μίγμα».

H επικεφαλής του ΔΕΣΦΑ, Μαρία Ρίτα Γκάλι

Σημειώνεται ότι τα συγκεκριμένα δύο projects των ΔΕΣΦΑ και Bulgartransgaz που αναμένεται να ενταχθούν στο επόμενο κύμα του IPCEI «Yδρογόνο» αφορούσαν στην αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών των δυο Διαχειριστών ώστε να μπορούν να μεταφέρουν υδρογόνο σε πρόσμειξη με φυσικό αέριο και στην κατασκευή ενός δικτύου αγωγών για τη μεταφορά καθαρού υδρογόνου.

Μέσα στο 2025 πάει το νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο, αντί για τις αρχικές προθέσεις για το 2024

Υπενθυμίζεται ότι μιλώντας πριν από λίγες ώρες σε σχετικό συνέδριο, ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης επισήμανε ότι το ενδιαφέρον για το υδρογόνο αυξάνεται ραγδαία, αλλά οι επενδύσεις δεν συμβαδίζουν ακόμη με τις φιλοδοξίες. «Το υδρογόνο είναι εδώ για να μείνει, πρέπει να πάρουμε τα μέτρα μας για να μην μείνουμε έξω από αυτή τη μεγάλη αγορά», ανέφερε χαρακτηριστικά. Υπογράμμισε, επίσης, ότι ενώ στη Λατινική Αμερική πραγματοποιούνται μεγάλες επενδύσεις, στην Ελλάδα η παραγωγή πράσινου υδρογόνου είναι ακόμη μηδενική. «Εμείς θα ενισχύσουμε την παραγωγή υδρογόνου στην Ελλάδα και ελπίζουμε οι τεχνολογικές εξελίξεις να μας βοηθήσουν στην υλοποίηση του σχεδίου», είπε, επισημαίνοντας πως η τρέχουσα παραγωγή υδρογόνου είναι ιδιαίτερα δαπανηρή.

Σε νομοθετικό επίπεδο, ανέφερε, επιπρόσθετα, ότι η ελληνική κυβέρνηση ολοκληρώνει το ρυθμιστικό πλαίσιο για το υδρογόνο, το οποίο σύντομα θα αποκτήσει το δικό του νομικό πλαίσιο. Αξίζει να σημειωθεί, βέβαια, ότι αυτός ο σχεδιασμός για το νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο πηγαίνει από χρόνο σε χρόνο, καθώς τον Νοέμβριο του 2023 από το βήμα άλλου συνεδρίου, του ΔΕΣΦΑ αυτή τη φορά, ο Γεν. Γραμματέας είχε εξαγγείλει ότι θα ετίθετο σε ισχύ τους πρώτους μήνες του 2024. Τότε, μάλιστα, είχε αναφέρει ότι η ομάδα εργασίας που έχει συστήσει το ΥΠΕΝ βρίσκεται στο στάδιο ολοκλήρωσης του πλαισίου, το οποίο καλύπτει κάθε κρίκο της αλυσίδας αξίας που πρόκειται να αναπτυχθεί στη χώρα μας για το ανανεώσιμο αέριο. Είχε, δε, προσθέσει ότι η πολιτεία σχεδιάζει να στηρίξει χρηματοδοτικά πρότζεκτ «πράσινου» υδρογόνου, με κεφάλαια άνω των 50 εκατ. ευρώ μέσω του REPowerEU. Αν και τα κονδύλια αυτά προορίζονται είτε για «πράσινο» υδρογόνο είτε για βιοαέριο, το πλέον πιθανό είναι να αξιοποιηθούν για τη χρηματοδότηση του πρώτου ανανεώσιμου αερίου, για το οποίο υπάρχουν πιο ώριμα έργα.

Μαρία Μπακοπούλου

[email protected]