Υπουργικό Συμβούλιο: «Οδικός χάρτης» 2026, ψηφιακό μητρώο διαφθοράς, κράτος δικαίου και νέο δόγμα πολιτικής προστασίας

Υπό την προεδρία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη συνεδρίασε σήμερα το Υπουργικό Συμβούλιο, με την κυβέρνηση να παρουσιάζει, μέσω ανακοίνωσης του Υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργώ και Κυβερνητικού Εκπροσώπου Παύλου Μαρινάκη, τον απολογισμό του 2025 και τον σχεδιασμό για την επόμενη χρονιά. Στο επίκεντρο βρέθηκαν η έγκριση του Ενοποιημένου Σχεδίου Κυβερνητικής Πολιτικής 2026, δύο νομοθετικές πρωτοβουλίες για τη διαφθορά και την πολιτική προστασία, καθώς και πρακτικές οδηγίες προς τα υπουργεία για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης.

Ενοποιημένο Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής 2026: 60 μεταρρυθμίσεις και 40 «εμβληματικά» έργα

Την έγκριση του Ενοποιημένου Σχεδίου Κυβερνητικής Πολιτικής 2026 εισηγήθηκαν στο Υπουργικό Συμβούλιο ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Επικρατείας Κωνσταντίνος Χατζηδάκης και ο Υπουργός Επικρατείας Χρήστος-Γεώργιος Σκέρτσος. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, ο κ. Χατζηδάκης παρουσίασε τις βασικές μεταρρυθμίσεις που, όπως σημειώνεται, υλοποιήθηκαν εντός του 2025 και τα σημαντικότερα επιτεύγματα της κυβέρνησης, προτού περιγράψει τις προτεραιότητες για το 2026 τόσο σε επίπεδο νομοθεσίας όσο και μεταρρυθμιστικής συνέχειας.

Στον οικονομικό απολογισμό που περιλαμβάνει η κυβερνητική ενημέρωση, καταγράφονται ως κορυφαίες στιγμές, μεταξύ άλλων, η ανάληψη της προεδρίας του Eurogroup, η «ραγδαία αποκλιμάκωση» του δημόσιου χρέους σε συνδυασμό με πρόωρες αποπληρωμές μνημονιακών δανείων, η αναβάθμιση της χώρας στην επενδυτική βαθμίδα, καθώς και η μείωση της ανεργίας σε επίπεδο 17ετίας. Παράλληλα γίνεται αναφορά σε διπλάσιους ρυθμούς ανάπτυξης σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ, σε φορολογική μεταρρύθμιση «υπέρ νέων και οικογενειών» και στην πορεία εκταμιεύσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Ιδιαίτερη μνεία γίνεται επίσης σε ενεργειακές συμφωνίες με Exxon Mobil και Chevron «με μείζονα γεωπολιτική σημασία», καθώς και στην έναρξη ερευνητικών γεωτρήσεων «για πρώτη φορά μετά από 40 χρόνια». Στο ίδιο πλαίσιο, η κυβέρνηση αποδίδει πρόοδο και στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής, μέσω ψηφιοποίησης ελέγχων και συναλλαγών και μείωσης του «κενού ΦΠΑ».

Κοινωνία, παιδεία, υγεία, άμυνα και «κράτος δικαίου»

Στο σκέλος «κοινωνία και κράτος», η ανακοίνωση απαριθμεί παρεμβάσεις όπως τα «4 πρώτα μη κρατικά πανεπιστήμια», τη συμφωνία κοινωνικών εταίρων για επέκταση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας και το πρόγραμμα «Μαριέττα Γιαννάκου» για ανακαινίσεις 431 σχολείων. Στα ΑΕΙ, γίνεται αναφορά σε νέο πλαίσιο αντιμετώπισης της βίας.

Για την υγεία, η κυβερνητική ενημέρωση περιγράφει εκσυγχρονισμό του ΕΣΥ με ανακαινίσεις σε Τμήματα Επειγόντων και κέντρα υγείας, πρόγραμμα προληπτικών εξετάσεων, κινητές μονάδες σε ορεινές και νησιωτικές κοινότητες, καθώς και «ψηφιακή ιχνηλάτηση» για μείωση χρόνων αναμονής στα ΤΕΠ. Στην άμυνα, μεταξύ άλλων, σημειώνεται ο διπλασιασμός δαπανών υγείας και άμυνας και η παραλαβή της πρώτης φρεγάτας Belh@rra.

Παράλληλα, στην ανακοίνωση γίνεται αναφορά σε βελτίωση δεικτών για κράτος δικαίου και ελευθερία των ΜΜΕ «με βάση την ετήσια έκθεση της ΕΕ», στη συνεχιζόμενη ψηφιοποίηση του κράτους (με ειδική αναφορά σε ωφέλεια για ΑμεΑ), αλλά και σε θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό και θαλάσσια πάρκα «στο πλαίσιο άσκησης δικαιωμάτων που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο». Στις υποδομές, επισημαίνεται η παράδοση του οδικού άξονα Πατρών–Πύργου και η νέα στρατηγική οδικής ασφάλειας (ΚΟΚ, κάμερες, αστυνόμευση), στην οποία αποδίδεται μείωση θανάτων κατά 30%.

Για το 2026, το σχέδιο περιλαμβάνει, όπως αναφέρεται, 60 σημαντικές μεταρρυθμίσεις και 40 εμβληματικά έργα/επενδύσεις, με παραδείγματα την επέκταση του μετρό Θεσσαλονίκης προς Καλαμαριά, τον Ε65, νέες φρεγάτες Belh@rra, αναβάθμιση F-16, κάμερες τεχνητής νοημοσύνης για οδική ασφάλεια, νέα αρχή προστασίας καταναλωτή, ενεργοποίηση εργαλείου του «κοινωνικού κλιματικού ταμείου» ύψους 4,7 δισ. ευρώ, μειώσεις εισφορών και φόρων, έργα στη Θεσσαλία, ενίσχυση αστικών λεωφορείων, αναδιοργάνωση πολεοδομιών και ολοκλήρωση κτηματολογίου, σχέδιο για λειψυδρία, νέο σχεδιασμό αγροτικών ενισχύσεων και επενδύσεις στο αρδευτικό δίκτυο. Στο ίδιο «πακέτο» εντάσσονται η παράδοση «πρώτου εργοστασίου τεχνητής νοημοσύνης», το πρόγραμμα ΑΙΓΙΣ, έργα του Ταμείου Ανάκαμψης στην υγεία, νέες ανακαινίσεις σχολείων, παρεμβάσεις για ΑμεΑ, η ολοκλήρωση μεταρρύθμισης στη δικαιοσύνη και σχέδιο κατά της διαφθοράς, μαζί με πολιτική προστασίας συνόρων και ενίσχυσης της νόμιμης μετανάστευσης.

Νομοσχέδιο για Ενιαίο Ψηφιακό Μητρώο Υποθέσεων Διαφθοράς

Ο Υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης και ο Υφυπουργός Ιωάννης Μπούγας παρουσίασαν νομοσχέδιο για τη σύσταση ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων στο Υπουργείο Δικαιοσύνης με την επωνυμία «Ενιαίο Μητρώο για την παρακολούθηση υποθέσεων διαφθοράς». Στόχος, σύμφωνα με την ανακοίνωση, είναι η ψηφιακή καταγραφή των διαδικαστικών σταδίων των αδικημάτων διαφθοράς, από τη διερεύνηση μέχρι την αμετάκλητη περάτωση, ώστε να διευκολυνθεί η συστηματική παρακολούθηση, η παραγωγή στατιστικών, η αξιολόγηση του θεσμικού πλαισίου και η ταχύτερη απονομή ποινικής δικαιοσύνης.

Το μητρώο θα λειτουργεί ως ενιαίο σύστημα για το σύνολο της επικράτειας, με έμφαση στη διαλειτουργικότητα μεταξύ των αρμόδιων αρχών. Ως υπόχρεοι ενημέρωσης προβλέπονται πιστοποιημένοι υπάλληλοι από τη Βουλή, Δικαστήρια και Εισαγγελίες, Αστυνομικές Αρχές, Εθνική Αρχή Διαφάνειας και ΑΑΔΕ. Προβλέπεται ακόμη ετήσια έκθεση προσβάσιμη στους πολίτες μέσω της ιστοσελίδας του υπουργείου, καθώς και υποβολή της στη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής.

Αναμόρφωση Πολιτικής Προστασίας: πρόληψη, ενιαία εικόνα και «νέο πυροκλιματικό καθεστώς»

Ο Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Ιωάννης Κεφαλογιάννης παρουσίασε νομοσχέδιο για την αναμόρφωση του συστήματος πρόληψης, ετοιμότητας και απόκρισης έναντι δασικών πυρκαγιών και λοιπών καταστροφών. Η κυβερνητική ενημέρωση περιγράφει την Ελλάδα να εισέρχεται σε «νέο πυροκλιματικό καθεστώς», με πιο έντονες, ταχύτερες και συχνότερες πυρκαγιές, συχνά σε πολλαπλά και περιαστικά μέτωπα.

Μεταξύ των βασικών κατευθύνσεων, η ανακοίνωση αναφέρει αναδιοργάνωση του Εθνικού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, αντιμετώπιση της έλλειψης ενιαίας επιχειρησιακής εικόνας, μακρόπνοο εθνικό σχεδιασμό, έμφαση σε προληπτική δασοπροστασία (όπως η προδιαγεγραμμένη καύση), επικαιροποίηση εκπαίδευσης πυροσβεστικού προσωπικού, ενίσχυση των τοπικών βραχιόνων για την αντιμετώπιση εγκλημάτων εμπρησμού, καλύτερο συντονισμό εθελοντισμού και μηχανισμό άντλησης διδαγμάτων από κρίσεις. Η αύξηση πτητικών μέσων και η ένταξη περισσότερων drones συνδέονται, σύμφωνα με το κείμενο, με νέα διεύθυνση στο Αρχηγείο και αναβάθμιση της Υ.Ε.Μ.Π.Σ., με στόχο τη μείωση του χρόνου απόκρισης ήδη από την επόμενη αντιπυρική περίοδο.

Τεχνητή νοημοσύνη: οδηγίες χρήσης και εκπαίδευση στο Δημόσιο

Τέλος, ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου παρουσίασε πρακτικές οδηγίες για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης από τα υπουργεία. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, δόθηκε έμφαση στην εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού και στη δημιουργία κοινού πλαισίου κατανόησης σε πολιτικό και υπηρεσιακό επίπεδο, ενώ υπογραμμίστηκε ότι η μετάβαση δεν είναι μόνο τεχνολογικό έργο αλλά οργανωτική αλλαγή. Ζητήθηκε από τα υπουργεία να καταγράψουν συστηματικά τα δεδομένα που διαθέτουν και τον τρόπο αξιοποίησής τους, σε συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό πλαίσιο, καθώς και να αποτυπώσουν ανάγκες που μπορούν να αντιμετωπιστούν με λύσεις τεχνητής νοημοσύνης. Παρουσιάστηκε, επίσης, ειδικό σεμινάριο για κριτήρια σχεδιασμού/αξιολόγησης λύσεων ΑΙ, αλλά και για ζητήματα ασφάλειας, συμμόρφωσης και προστιθέμενης αξίας για τον πολίτη.

Με το σημερινό Υπουργικό Συμβούλιο, η κυβέρνηση επιχειρεί να κλείσει το 2025 με έναν εκτενή απολογισμό και να ανοίξει το 2026 με έναν συγκροτημένο «χάρτη» έργων και μεταρρυθμίσεων, δίνοντας παράλληλα έμφαση σε διαφάνεια, αναβάθμιση πολιτικής προστασίας και επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού της δημόσιας διοίκησης.