Χριστούγεννα στα μπλόκα για τους αγρότες: Διευκολύνσεις στους οδηγούς για τις γιορτές

Η Ελλάδα μπαίνει στην εβδομάδα των Χριστουγέννων με ένα εκρηκτικό σκηνικό μεταξύ αγροτών και κυβέρνησης. Οι κινητοποιήσεις συνεχίζονται με μπλόκα σε κομβικά σημεία του εθνικού οδικού δικτύου, περιορισμούς σε τελωνεία στα βόρεια σύνορα, κατά τόπους «σηκωμένες μπάρες» σε διόδια και την κυβέρνηση να προσπαθεί να κερδίσει χρόνο με ένα πακέτο παρεμβάσεων που ακόμη «γράφεται». Η διαφορά του 2025 είναι ότι η κινητοποίηση δεν τροφοδοτείται μόνο από το χρόνιο πρόβλημα του κόστους παραγωγής και τις χαμηλές τιμές παραγωγού, αλλά από μια βαθιά κρίση εμπιστοσύνης γύρω από την κυβέρνηση με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και τις καθυστερήσεις πληρωμών που προκάλεσαν οι έλεγχοι μετά την αποκάλυψη εκτεταμένων «μαϊμού» δηλώσεων και παράτυπων επιδοτήσεων.

Πίεση και από την κοινωνία αλλά και όρια από τον νόμο
Η κοινωνική ανοχή παραμένει σε αξιοσημείωτο επίπεδο, ειδικά όταν οι δράσεις σχεδιάζονται ώστε να μην «παγώσουν» πλήρως οι μετακινήσεις. Όμως οι αρχές στέλνουν και σήματα ότι ορισμένες πρακτικές δεν θα περάσουν χωρίς συνέπειες. Χαρακτηριστικά, στην Ήπειρο διατάχθηκε σχηματισμός δικογραφίας για περιστατικό «σηκώματος μπαρών» σε διόδια (διέλευση χωρίς πληρωμή), υπογραμμίζοντας ότι, αν διαπιστωθούν αδικήματα, θα ακολουθήσουν διώξεις.
Η κυβέρνηση έχει διαμηνύσει ότι δεν θα ανεχθεί κλείσιμο κρίσιμων κόμβων όπως λιμάνια και άλλες υποδομές, την ώρα που οι αγρότες αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο κλιμάκωσης αν δεν υπάρξει λύση.

Η πιο πρόσφατη εξέλιξη δείχνει προσπάθεια να κρατηθεί η πίεση χωρίς μετωπική σύγκρουση με την κοινωνία των εκδρομέων. Από Τρίτη 23 Δεκεμβρίου έως Παρασκευή (δεύτερη μέρα Χριστουγέννων) οι αγρότες δηλώνουν ότι θα διευκολύνουν τη διέλευση με συνεννόηση με τις αρχές και θα επανεξετάσουν τις κινήσεις τους για την Πρωτοχρονιά. Ταυτόχρονα, σε συγκεκριμένα σημεία όπως ο Προμαχώνας, το «μοντέλο» που φαίνεται να προτιμάται είναι η συνέχιση περιορισμών για φορτηγά και η ομαλή διέλευση ΙΧ/λεωφορείων, ώστε να διατηρείται πίεση στο διασυνοριακό εμπόριο χωρίς γενικευμένο «μπλακάουτ» μετακινήσεων.

Από τη Νίκαια μέχρι τον Προμαχώνα: η γεωγραφία των μπλόκων
Το κέντρο βάρους παραμένει στη Θεσσαλία, με σημείο αναφοράς τη Νίκαια Λάρισας, αλλά τα μπλόκα έχουν «απλωθεί» από την Κεντρική Μακεδονία έως τη Δυτική Ελλάδα και τα σύνορα. Στη Μακεδονία καταγράφονται εστίες στα Μάλγαρα, στη Χαλκηδόνα, στο Δερβένι (Εγνατία) και σε παλαιούς εθνικούς άξονες γύρω από τη Θεσσαλονίκη, ενώ στη Θεσσαλία γίνονται κατά τόπους προσωρινοί αποκλεισμοί παρακαμπτηρίων και δρόμων γύρω από Λάρισα–Βόλο.

Στα σύνορα, το μήνυμα των αγροτών είναι ότι η πίεση θα μετρηθεί σε «ώρες» και «παράθυρα» λειτουργίας. Στον Προμαχώνα οι περιορισμοί συνεχίζονται κυρίως για τα φορτηγά, με ΙΧ και λεωφορεία να διέρχονται κανονικά, ενώ στο τελωνείο της Εξοχής (προς Βουλγαρία) αγρότες αποφάσισαν να συνεχίσουν το μπλόκο με περιορισμούς στην κίνηση φορτηγών, με συγκεκριμένα ωράρια και συνελεύσεις για την επόμενη μέρα.
Παράλληλα, διεθνείς ανταποκρίσεις κατέγραψαν επαναλαμβανόμενους περιορισμούς και σε άλλα περάσματα (π.χ. Κήποι προς Τουρκία), με ειδική μεταχείριση για ευπαθή φορτία.

Τα αιτήματα: ενέργεια, πετρέλαιο, πληρωμές  και «κάθαρση» στις επιδοτήσεις
Τα μπλόκα δεν έχουν ένα μόνο αίτημα. Το πακέτο που καταθέτουν οι εκπρόσωποι των μπλόκων κινείται σε τρεις γραμμές:
Άμεση καταβολή οφειλών (ενισχύσεις/αποζημιώσεις) και διορθώσεις σε λάθη πληρωμών, με τους αγρότες να δηλώνουν ότι δεν θα φύγουν «μέχρι να τοποθετηθεί η κυβέρνηση» ουσιαστικά.
Μείωση κόστους παραγωγής, με αιχμές αγροτικό ρεύμα «στα 7 λεπτά» (ως στόχος), πετρέλαιο με επιστροφή/απαλλαγή ΕΦΚ “στη μάνικα”, συνολικότερη παρέμβαση στο ενεργειακό κόστος.
Θεσμική “κάθαρση”: εξυγίανση/αναδιοργάνωση του μηχανισμού επιδοτήσεων και –όπως διατυπώνεται στα αιτήματα– να επιστρέψουν τα παράνομα ποσά στους πραγματικούς δικαιούχους, με αυστηρό έλεγχο.
Στο ίδιο φόντο προστίθεται και η πίεση των κτηνοτρόφων. Η έξαρση ευλογιάς αιγοπροβάτων (με μαζικές θανατώσεις) μετατρέπεται σε οικονομική «θηλιά» και οι κινητοποιήσεις ζητούν γρήγορες λύσεις/εμβολιασμούς και αποκατάσταση ζωικού κεφαλαίου.

Η απάντηση της κυβέρνησης: «πακέτο» υπό διαμόρφωση και 160 εκατ. επιπλέον
Η κυβέρνηση, πιεσμένη και πολιτικά (λόγω του σκανδάλου) και οικονομικά (λόγω της διαταραχής μεταφορών), επιμένει σε ανοιχτό δίαυλο διαλόγου, αλλά οι αγρότες απαντούν ότι διάλογος χωρίς συγκεκριμένες δεσμεύσεις δεν έχει νόημα.
Σε επίπεδο ανακοινώσεων, ο πρωθυπουργός έχει μιλήσει για περίπου 160 εκατ. ευρώ πρόσθετης στήριξης προς αγρότες και κτηνοτρόφους, πάνω από ποσά που –κατά τις ίδιες αναφορές– έχουν ήδη εκταμιευθεί, ενώ το συνολικό ύψος ενισχύσεων/πληρωμών για το έτος τοποθετείται στα 3,7 δισ. ευρώ.

Παράλληλα, στο τραπέζι των τεχνικών συζητήσεων εμφανίζονται τρεις βασικοί άξονες:
Ρεύμα: παράταση/επέκταση προγράμματος μειωμένης τιμής για το αγροτικό ρεύμα γύρω από τα 9,2 λεπτά/kWh, με προσπάθεια περαιτέρω μείωσης, τη στιγμή που ο αγροτικός κόσμος ζητά χαμηλότερο στόχο.
Πετρέλαιο: αναπροσδιορισμός των «λίτρων ανά καλλιέργεια» που επιδοτούνται μέσω επιστροφής ΕΦΚ, ακόμη και συζητήσεις για αύξηση του ποσού επιστροφής (στη δημόσια συζήτηση εμφανίζεται και το σενάριο +50%).
Αποζημιώσεις/ΕΛΓΑ: προσαρμογές στο πλαίσιο κάλυψης και χειρισμός ειδικών περιπτώσεων (ιδίως κτηνοτροφία), ενώ στα μπλόκα καταγράφεται ένταση ακόμη και για τεχνικά λάθη/αστοχίες πληρωμών.