Έρευνα ΣΕΒΕ: Από Αττική, Κ. Μακεδονία και Πελοπόννησο το 82% των εξαγωγών της χώρας

Από τη μελέτη με τίτλο «Χαρτογράφηση της εξαγωγικής δραστηριότητας της Ελλάδας ανά περιφέρεια» για το διάστημα 2020-2024 που πραγματοποίησε ο ΣΕΒΕ – Σύνδεσμος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος, προκύπτει ότι από Αττική, Κ. Μακεδονία και Πελοπόννησο είναι το 82% των εξαγωγών της χώρας.

Όπως αναφέρει η ανακοίνωση, η παρουσίαση της μελέτης πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 19 Σεπτεμβρίου 2025, σε εκδήλωση που διοργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη σε συνεργασία με την Αντιπεριφέρεια Εξωστρέφειας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Η φετινή έρευνα ανέδειξε σημαντικά ευρήματα για το επίπεδο εξωστρέφειας κάθε περιφέρειας, καταγράφοντας την ανάκαμψη που ακολούθησε την πτώση του 2020 λόγω της πανδημίας COVID-19. 

Την εκδήλωση άνοιξε ο Αντιπεριφερειάρχης Εξωστρέφειας ΠΚΜ, Μπράνισλαβ (Μπάνε) Πρέλεβιτς, ο οποίος στην τοποθέτησή του υπογράμμισε: «Η πρωτοβουλία αυτή μας δίνει μια σαφή εικόνα της πορείας και των προοπτικών των εξαγωγών μας, αναδεικνύοντας τη συμβολή κάθε Περιφέρειας στην εθνική ανάπτυξη. Η εξωστρέφεια αποτελεί βασικό μοχλό ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας. Σε ένα απαιτητικό διεθνές περιβάλλον, οι επιχειρήσεις μας επέδειξαν ευελιξία, ανθεκτικότητα και δημιουργικότητα. Η χαρτογράφηση των εξαγωγών δεν είναι μόνο στατιστική αποτύπωση, αλλά ένα πολύτιμο εργαλείο σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων. Ως Περιφέρεια, είμαστε σταθερά αρωγοί στις επιχειρήσεις και τους παραγωγούς μας, ενισχύουμε τη δικτύωση, υποστηρίζουμε την καινοτομία και στοχεύουμε στο άνοιγμα νέων αγορών. Είμαι βέβαιος ότι τα συμπεράσματα της σημερινής παρουσίασης θα τροφοδοτήσουν πιο στοχευμένες πολιτικές εξωστρέφειας και θα συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας.» 

Στη συνέχεια, τον λόγο έλαβε ο Πρόεδρος του ΣΕΒΕ, Συμεών Διαμαντίδης, ο οποίος τόνισε: «Για μία ακόμη φορά αναδεικνύεται το ζήτημα των περιφερειακών ανισοτήτων, καθώς οι Περιφέρειες Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας και Πελοποννήσου συγκεντρώνουν το 82% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών. Ο ΣΕΒΕ παραμένει ο μοναδικός φορέας που συλλέγει, επεξεργάζεται και αναλύει τα στοιχεία των εμπορευματικών συναλλαγών για καθεμία από τις 13 περιφέρειες της χώρας. Μέσα από τη μελέτη μας επιδιώκουμε να αναδείξουμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε περιφέρειας σε επίπεδο κλάδου, να εξετάσουμε τις βασικές αγορές με τις οποίες συναλλάσσονται οι επιχειρήσεις και να εντοπίσουμε τα σημεία που χρειάζονται βελτίωση. Πρόκειται για μια εξειδικευμένη και ολοκληρωμένη αποτύπωση της εξωστρέφειας κάθε ελληνικής περιφέρειας, που λειτουργεί ως πολύτιμο εργαλείο για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτικών ενίσχυσης της εξαγωγικής τους επίδοσης.» 

Τη σκυτάλη της εκδήλωσης πήρε ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος του ΣΕΒΕ, Παναγιώτης Χασάπης, ο οποίος παρουσίασε εκτενώς τη μελέτη για όλες τις περιφέρειες και στη συνέχεια επικεντρώθηκε στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και στις Περιφερειακές Ενότητες που την απαρτίζουν. 

Πριν από την επίδοση των €55,0 δισ. το 2022, οι ελληνικές εξαγωγές είχαν ήδη καταγράψει σημαντική αύξηση το 2021, φτάνοντας τα €39,7 δισ. από €29,3 δισ. το 2020 (+29,5% ή +€9,0 δισ.). Η εντυπωσιακή αυτή βελτίωση ανύψωσε την εξαγωγική επίδοση (εξαγωγές αγαθών ως % ΑΕΠ) από 18,4% το 2020 σε 21,7% το 2021. Το 2023, οι εξαγωγές υποχώρησαν οριακά κατά 8,3% διαμορφούμενες στα €50,4 δισ., ενώ το 2024 συνέχισαν πτωτικά στα €49,3 δισ. (-2,2% σε σχέση με το 2023), με αποτέλεσμα η εξαγωγική επίδοση να περιοριστεί στο 22,4%. Η αξιακή μείωση οφείλεται στην πτώση των τιμών των πετρελαιοειδών και των commodities, καθώς διαφορετικά οι εξαγωγές σε όγκο ήταν υψηλότερες και η ποσοστιαία υποχώρηση οφείλεται τόσο στην προαναφερθείσα αξιακή συρρίκνωση, όσο και στην αύξηση του ΑΕΠ της χώρας. 

Σε περιφερειακό επίπεδο, οι τρεις κορυφαίες εξαγωγικές περιφέρειες εξακολουθούν να είναι η Αττική, η Κεντρική Μακεδονία και η Πελοπόννησος, οι οποίες συγκεντρώνουν το 82% των συνολικών εξαγωγών της χώρας. Το 2024 η Αττική παρέμεινε η «ατμομηχανή» της ελληνικής εξαγωγικής δραστηριότητας, με €27,1 δισ. (55,0% μερίδιο) αν και μειωμένες κατά 3,2% σε σχέση με το 2023. Η Κεντρική Μακεδονία σημείωσε ήπια άνοδο (+2,1%) φτάνοντας τα €8,1 δισ., ενώ η Πελοπόννησος εμφάνισε υποχώρηση κατά 3,5% στα €5,2 δισ. Σημαντικές θετικές μεταβολές καταγράφηκαν σε ορισμένες μικρότερες περιφέρειες: η Ανατολική Μακεδονία & Θράκη αύξησε τις εξαγωγές της κατά 12,9% (€1,19 δισ.), ενώ το Νότιο Αιγαίο ενίσχυσε τις επιδόσεις του κατά 26,8% (€390,1 εκατ.). Αντίθετα, το Βόρειο Αιγαίο σημείωσε μεγάλη πτώση (-28,7%) περιοριζόμενο σε μόλις €79,5 εκατ. εξαγωγές και εξαγωγική επίδοση 3,8%. Αντίστοιχα, οι εισαγωγές αυξήθηκαν το 2024 κατά 2,5% φτάνοντας τα €82,9 δισ., γεγονός που διεύρυνε εκ νέου το εμπορικό έλλειμμα στα €33,5 δισ. (10,3% υψηλότερο έναντι 2023). 

Σε κλαδικό επίπεδο, τα πετρελαιοειδή, με εξαγωγές €14,9 δισ. και μερίδιο 30,2%, αποτελούν τον σημαντικότερο κλάδο. Από τις εξαγωγές της Περιφέρειας Αττικής, το 30,4% αφορά των κλάδο των πετρελαιοειδών. Ομοίως, για την Περιφέρεια Πελοποννήσου, το 74% των εξαγωγών αφορά τα πετρελαιοειδή. Δεύτερος σημαντικότερος κλάδος τα τρόφιμα με μερίδιο 18,8% επί του συνόλου της χώρας και ειδικότερα στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας τα τρόφιμα έχουν μερίδιο 35,4% και στην Περιφέρεια Θεσσαλίας 63,6%. Ο κλάδος των χημικών και πλαστικών αποτελεί τον 3ο σημαντικότερο κλάδο με μερίδιο 13,4%, με σημαντική  την συμμετοχή των Περιφερειών Κρήτης (20,8%) και της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (14,5%) στο σχηματισμό των εξαγωγών του κλάδου. Αναφορικά με τους εξαγωγικούς προορισμούς, Ιταλία, Γερμανία και Κύπρος κατέκτησαν τις τρεις πρώτες θέσεις με μερίδιο 10,6%, 7,0% και 6,3% αντίστοιχα. 

Σημαντικότερα σημεία ανά περιφέρεια:

1. Τα €27,1 δισ. έφτασαν οι εξαγωγές της Περιφέρειας Αττικής το 2024, σημειώνοντας μείωση κατά 3,2% συγκριτικά με το 2023, με το μερίδιό τους να ανέρχεται σε 55,0% επί του συνόλου. Αμελητέα ήταν η αύξηση των εισαγωγών της Περιφέρειας (1,1%), με αποτέλεσμα να διαμορφωθούν σε €57,3 δισ. και το εμπορικό έλλειμμα να ανέλθει σε €30,2 δισ., σε σύνολο χώρας €33,5 δισ.
2. Οριακή αύξηση 2,1% κατέγραψαν οι εξαγωγές της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας στο διάστημα 2023–2024, φτάνοντας τα €8,1 δισ., προσεγγίζοντας τα επίπεδα του 2022. Το μερίδιο της Περιφέρειας ανέρχεται σε 16,4% με τα πετρελαιοειδή και σε 19,2% χωρίς αυτά.
3. Το 2024 οι εξαγωγές της Περιφέρειας Πελοποννήσου κατέγραψαν ελαφρά μείωση, διαμορφούμενες σε €5,2 δισ. έναντι €5,4 δισ. το 2023, συνεχίζοντας την πτωτική πορεία που ξεκίνησε μετά το 2022 – χρονιά με την υψηλότερη επίδοση της τελευταίας πενταετίας. Αντίθετα, χωρίς τα πετρελαιοειδή, οι εξαγωγές παρουσίασαν αύξηση 15,6%. Από τα 5,2 δισ. εξαγωγών, τα €3,9 δισ. προέρχονται από τον κλάδο των πετρελαιοειδών και τα υπόλοιπα €1,3 δισ. αντιπροσωπεύουν τις εξαγωγές όλων των υπόλοιπων κλάδων.
4. Στην 4η θέση βρέθηκε η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας με εξαγωγές αξίας €2,3 δισ., αυξημένες κατά 3,9% σε σχέση με το 2023, και μερίδιο 4,7% του συνόλου. Στις εξαγωγές πρωτοστατούν τα μέταλλα (44,2%) και τα τρόφιμα (17,4%).
5. Αμετάβλητες παρέμειναν οι εξαγωγές της Περιφέρειας Θεσσαλίας σε σχέση με το 2023 (€2,0 δισ.), αλλά αυξημένες κατά 12,7% σε σχέση με το 2020. Εξέχουσα θέση κατέχει ο κλάδος των τροφίμων με συμμετοχή 63,6% επί των εξαγωγών της Περιφέρειας.
6. Κατά 12,9% αυξήθηκαν οι εξαγωγές της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης στο διάστημα 2023–2024, ξεπερνώντας τα €1,2 δισ. Παρά την αύξηση των εισαγωγών κατά 14,5% (€142,1 εκατ.), το εμπορικό πλεόνασμα ανήλθε σε €67,7 εκατ.
7. Μείωση κατέγραψαν οι εξαγωγές της Περιφέρειας Κρήτης κατά 27,0%, από €1,1 δισ. το 2023 σε €835 εκατ. το 2024. Τα τρόφιμα, αν και κατέχουν την πρώτη θέση στις εξαγωγές (49,4%), μειώθηκαν κατά 33,7%, συμπαρασύροντας τις συνολικές εξαγωγές. Οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 8,7%, επιδεινώνοντας το εμπορικό ισοζύγιο κατά 68,7%, αν και παρέμεινε θετικό ανερχόμενο σε €164,8 εκατ.
8. Την 8η θέση κατέχει η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας με εξαγωγές μειωμένες κατά 13,0%, φτάνοντας τα €834,1 εκατ. Σημαντικότερος κλάδος είναι τα τρόφιμα (72,1%), ενώ κύριες χώρες προορισμού είναι η Ιταλία (20,1%) και η Γερμανία (18,0%).
9. Ελαφρά πτώση κατέγραψαν οι εξαγωγές της Περιφέρειας Ηπείρου, φτάνοντας τα €559,3 εκατ. Οι εισαγωγές αυξήθηκαν από €417,2 εκατ. το 2023 σε €513,9 εκατ. το 2024, με αποτέλεσμα το εμπορικό ισοζύγιο να μειωθεί κατά 69,6%, παραμένοντας όμως πλεονασματικό (€45,4 εκατ.).
10. Στην 10η θέση βρέθηκε η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου με εξαγωγές €390,1 εκατ., αυξημένες κατά 26,8%. Το εμπορικό ισοζύγιο παραμένει πλεονασματικό το 2024, ανερχόμενο σε €211,3 εκατ. Πρωταρχική θέση κατέχει ο κλάδος των πετρελαιοειδών (79,8%).
11. Αμετάβλητες παρέμειναν οι εξαγωγές της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας στα €364,5 εκατ. Το εμπορικό ισοζύγιο παρέμεινε πλεονασματικό, αυξημένο κατά 1,4%. Σημαντικότερος κλάδος είναι η κλωστοϋφαντουργία & ένδυση, και ειδικότερα τα γουναρικά, με κύρια χώρα εξαγωγής των προϊόντων της Περιφέρειας την Αλβανία (29,8%).
12. Πτώση 11,4% εμφάνισαν οι εξαγωγές της Περιφέρειας Ιονίου, επιστρέφοντας στα επίπεδα του 2022. Το εμπορικό ισοζύγιο παρέμεινε πλεονασματικό, αν και μειωμένο σε σχέση με το 2023 (€164,1 εκατ.). Σημαντικότεροι προορισμοί είναι η Ιταλία (24,6%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (21,7%).

Η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, με εξαγωγές €79,5 εκατ. και μερίδιο 0,2% στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών. Σημείωσε μία από τις υψηλότερες μειώσεις εξαγωγών στο διάστημα 2023–2024 (28,7%), γεγονός που οφείλεται στη μείωση των τιμών των πετρελαιοειδών.