Ευρωπαϊκή Εισαγγελία: Παρεμβαίνει και για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου

Το βράδυ της Τετάρτης 3 Σεπτεμβρίου 2025, ο πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης επιβεβαίωσε ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) ξεκινά ποινική έρευνα για πιθανά αδικήματα που αφορούν το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου (Great Sea Interconnector/GSI).
Όπως είπε, η ενημέρωση ήρθε μέσω της νομικής υπηρεσίας και βασίζεται σε καταγγελίες που είχαν υποβληθεί «εδώ και καιρό» και διερευνήθηκαν προκαταρκτικά. Παράλληλα τόνισε ότι η Λευκωσία έχει ενιαία, ξεκάθαρη θέση: το έργο είναι στρατηγικής σημασίας και η βιωσιμότητά του «εξαρτάται από δεσμεύσεις που έχει αναλάβει ο ΑΔΜΗΕ». Επέμεινε, επίσης, στη διαφύλαξη της φήμης και αξιοπιστίας της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ, το πεδίο της έρευνας καλύπτει την περίοδο από το 2013 μέχρι σήμερα (από την εποχή EuroAsia Interconnector έως και τη μεταβίβαση του έργου στον ΑΔΜΗΕ το 2023).

Με άλλα λόγια η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) θα ελέγξει τη διαχείριση ευρωπαϊκών πόρων στο έργο από το 2013 έως σήμερα). Αυτό δεν συνεπάγεται ενοχή, αλλά αναβαθμίζει το θέμα σε ποινικό επίπεδο ευρωπαϊκής δικαιοδοσίας.

Οι δηλώσεις του Υπουργού Οικονομικών της Κύπρου
Το ίδιο πρωί (3/9), ο Υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός δήλωσε ότι, βάσει δύο ανεξάρτητων μελετών, το έργο «δεν είναι βιώσιμο» με τους παρόντες όρους και ότι δεν συναινεί στην εκταμίευση των 25 εκατ. € για το 2025 (ποσό που ενέκρινε η ΡΑΕΚ ως ρυθμιζόμενο έσοδο του φορέα υλοποίησης και προβλέπεται κατ’ έτος έως το 2029). Οι τοποθετήσεις αυτές προκάλεσαν ισχυρές αντιδράσεις στην Αθήνα.

Ο Έλληνας αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης κάλεσε τη Λευκωσία να «αποσαφηνίσει τη στάση της», υπενθυμίζοντας ότι το καλώδιο εντάσσεται στον ευρωπαϊκό ενεργειακό σχεδιασμό και όχι σε «εθνικό σχέδιο» της Ελλάδας.

Τι δήλωσε η εκπρόσωπος της Κομισιόν
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δια της αρμόδιας εκπροσώπου για θέματα ενέργειας Άνα Κάιζα, υπογράμμισε ότι η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου (Great Sea Interconnector) είναι έργο στρατηγικής σημασίας για την ΕΕ και την ευρύτερη περιοχή. Τόνισε ότι η Επιτροπή έχει επενδύσει στο έργο και «θα ήθελε να το δει να υλοποιείται εντός του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος», όπως προκύπτει από τις μελέτες στις οποίες έχει συνδράμει. Αναγνώρισε ότι έχουν υπάρξει καθυστερήσεις και προβλήματα, επισημαίνοντας ότι η Κομισιόν το παρακολουθεί στενά και παραμένει σε επαφή σε πολιτικό και τεχνικό επίπεδο με τους εμπλεκόμενους.

Μάλιστα, ο Επίτροπος Ενέργειας Νταν Γιόργκενσεν έχει πραγματοποιήσει σχετικές επαφές τόσο με τουρκικές αρχές όσο και με τους συμμετέχοντες στο έργο.
Υπενθύμισε ότι η ΕΕ έχει εγκρίνει 657 εκατ. ευρώ από το CEF και επιπλέον 100 εκατ. ευρώ από το RRF για τη χρηματοδότησή του.

Κατέληξε λέγοντας ότι η κατασκευή και υλοποίηση του έργου ανήκει αποκλειστικά στους φορείς υλοποίησης, όπως ο ΑΔΜΗΕ, και όχι στην ίδια την Επιτροπή.

Η «κόντρα» για τα 25 εκατ. €
Η ρυθμιστική αρχή ενέργειας της Κύπρου (ΡΑΕΚ) έχει εγκρίνει το ποσό των 25 εκατ. ευρώ ως δικαιολογημένο και ανακτήσιμο, αλλά το Υπουργείο Οικονομικών της Κύπρου παγώνει την εκταμίευση επικαλούμενο ρίσκο και αβεβαιότητα. Τα 25 εκατ. ευρώ προβλέπεται να καταβληθούν το 2025 στον φορέα υλοποίησης του έργου, τον ΑΔΜΗΕ.

Το ποσό αποτελεί μέρος μιας πενταετούς ρύθμισης που καλύπτει την περίοδο 2025-2029, συνολικού ύψους 125 εκατ. ευρώ. Η απόφαση στηρίζεται στην εκτίμηση ότι τα έξοδα του φορέα είναι απαραίτητα για την πρόοδο του έργου και ότι το καλώδιο αποτελεί ευρωπαϊκό έργο κοινού ενδιαφέροντος (PCI), με στρατηγική σημασία για την ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού.

Το Υπουργείο Οικονομικών, με επικεφαλής τον Μάκη Κεραυνό, πήρε την αντίθετη θέση. Ο ΥΠΟΙΚ, επικαλούμενος δύο ανεξάρτητες μελέτες, δήλωσε ότι το έργο «δεν είναι βιώσιμο» με τους παρόντες όρους και ότι η εκταμίευση των 25 εκατ. ευρώ θα σήμαινε ότι το κυπριακό κράτος επωμίζεται υπέρμετρο ρίσκο, χωρίς επαρκείς εγγυήσεις από τον ΑΔΜΗΕ. Για το λόγο αυτόν δεν έδωσε τη συγκατάθεσή του για να εκταμιευθεί το ποσό. Ουσιαστικά, το ΥΠΟΙΚ αμφισβήτησε την οικονομική βιωσιμότητα που θεώρησε δεδομένη η ΡΑΕΚ και άνοιξε πολιτικό μέτωπο για τη διαχείριση του έργου.