ΙΕΛΚΑ: Υψηλότερη επιβάρυνση από τον ΦΠΑ η Ελλάδα ανάμεσα σε 9 ευρωπαϊκές χώρες

Η Ελλάδα καταγράφει την υψηλότερη επιβάρυνση από τον ΦΠΑ ανάμεσα σε 9 εξεταζόμενες ευρωπαϊκές χώρες, σύμφωνα με την επαναλαμβανόμενη έκθεση του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ). Την ίδια ώρα, συνεχίζουν να είναι χαμηλότερες οι τιμές του τυπικού καλαθιού του νοικοκυριού στα Ελληνικά Σουπερμάρκετ σε σχέση με Γαλλία, Αγγλία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Γερμανία, Ρουμανία.

Η επαναλαμβανόμενη έκθεση του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) παρουσιάζει τα αποτελέσματα οργανωμένης έρευνας σύγκρισης τιμών (που βασίζονται σε στοιχεία από πλατφόρμες σύγκρισης τιμών σε κάθε χώρα, αλλά και σε τιμοληψίες από αλυσίδες σουπερμάρκετ) σε τυπικό καλάθι προϊόντων του νοικοκυριού του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων (σουπερμάρκετ) στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο 2025 και αντίστοιχα στην Γαλλία, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ισπανία, στην Ιταλία, στην Πορτογαλία, στη Γερμανία και στη Ρουμανία.

Η σύγκριση τιμών γίνεται με και χωρίς την αξία του ΦΠΑ, ο οποίος διαφέρει σε κάθε χώρα.

Για την παρούσα ανάλυση συγκρίθηκαν οι τιμές σε συνολικά 40 κατηγορίες προϊόντων. Αυτές οι υποκατηγορίες προϊόντων εξετάζονται από ένα σημαντικό δείγμα πάνω από 6.000 τιμών προϊόντων και 44 διαφορετικές αλυσίδες σουπερμάρκετ στις οκτώ χώρες συνολικά για να υπολογισθούν οι μέσες τιμές, με δειγματοληψίες από έγκυρα site σύγκρισης τιμών σε Ελλάδα και εξωτερικό, αλλά και από αλυσίδες σουπερμάρκετ. Τα στοιχεία περιλαμβάνουν τελικές τιμές τόσο επώνυμών προϊόντων, όσο και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας σε κάθε χώρα.

Διευκρινίζεται ότι οι τιμές αφορούν μόνο αλυσίδες σουπερμάρκετ και όχι άλλα σημεία πώλησης.

Η σύγκριση των μέσων τιμών των καλαθιών (πίνακας 1) δείχνει ότι και οι υπόλοιπες χώρες έχουν σημαντικά ακριβότερο μέσο καλάθι από την Ελλάδα, 33% η Γερμανία, 30% η Γαλλία, 10% το Ηνωμένο Βασίλειο, 15% η Ιταλία, 12% η Ισπανία, 15% η Ρουμανία και 1% η Πορτογαλία.

Η εικόνα των αποτελεσμάτων αλλάζει σημαντικά όταν αφαιρέσουμε τον αναλογούντα ΦΠΑ ανά χώρα για να γίνουν αντιληπτές οι πραγματικές τιμές των προϊόντων σουπερμάρκετ. Η σύγκριση των καλαθιών σε αυτή την περίπτωση (σχήμα 1 και πίνακας 1) δείχνει ότι οι και οι επτά χώρες έχουν πιο ακριβό μέσο καλάθι από την Ελλάδα, η Γερμανία κατά 39%, η Γαλλία κατά 38%, το Ηνωμένο Βασίλειο κατά 22%, η Ιταλία κατά 22%, η Ισπανία κατά 18% η Πορτογαλία κατά 4% και η Ρουμανία κατά 17%. Αυτό είναι αποτέλεσμα της διαφοράς που έχει ο χαμηλός ΦΠΑ ανά χώρα (πρόκειται για τον ΦΠΑ που αναφέρεται σε τρόφιμα και ποτά). Στην Ελλάδα αυτός ο ΦΠΑ είναι 13%.

Ο ΦΠΑ είναι σημαντικά υψηλότερος από το Ηνωμένο Βασίλειο (0% ή 5%) και τη Γαλλία (10% και 5,5%), την Ισπανία (10% και 4%), την Πορτογαλία (13% και 6%), την Ιταλία (10% και 4%), την Γερμανία (7%) και την Ρουμανία (11% και 5%), αλλά και τις περισσότερες χώρες της ΕΕ. Η βασική διαφορά είναι ότι τρόφιμα που στην Ελλάδα υπάγονται ακόμα και στον μεσαίο συντελεστή ΦΠΑ με 13% στις υπόλοιπες χώρες υπάγονται στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ, ο οποίος είναι και χαμηλότερος του ελληνικού με 6%, 5,5%, 4% ή ακόμα και 0%.

Ελάχιστα προϊόντα βρίσκονται στον χαμηλό ΦΠΑ στην Ελλάδα και στον υψηλό στις άλλες χώρες (π.χ. μωρομάντηλα) Σημειώνεται ότι η επίδραση
ειδικών φόρων κατανάλωσης (π.χ. καφές) δεν είναι δυνατόν να συνυπολογιστεί στα παραπάνω στοιχεία.

Χαρακτηριστικό της επίδρασης του ΦΠΑ στις τελικές τιμές είναι το παράδειγμα της τιμής στο Νωπό Μοσχάρι. Όπως καταγράφεται στο σχήμα 2, η Ελλάδα έχει μία από τις χαμηλότερες τιμές ανάμεσα στις 9 χώρες (μόνο η Πορτογαλία και η Ρουμανία καταγράφουν χαμηλότερη τιμή), αλλά συγχρόνως έχει τον υψηλότερο ΦΠΑ ανάμεσα στις 9 χώρες, καθώς είναι η μόνη χώρα μαζί με τη Ρουμανία η οποία έχει το μοσχάρι στον μεσαίο συντελεστή ΦΠΑ και όχι στον χαμηλό.

Όπως φαίνεται και στον πίνακα 2, η Ελλάδα καταγράφει με διαφορά τον υψηλότερο μέσο συντελεστή ΦΠΑ για το καλάθι των 40 κατηγοριών ανάμεσα στις 9 χώρες με 15,6%, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο τον χαμηλότερο με 4,8% (με πολλά προϊόντα στον μηδενικό συντελεστή), και τις περισσότερες χώρες να κινούνται στην περιοχή του 9-10%.