Καμπανάκι Fitch για Euroclear: Υπό παρακολούθηση για αρνητική αξιολόγηση λόγω παγώματος ρωσικών κεφαλαίων

Ο οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings έθεσε την Τρίτη 16 Δεκεμβρίου 2025 την Euroclear Bank (και την Euroclear Holding) σε Rating Watch Negative, μια ένδειξη ότι ο οίκος αξιολόγησης εξετάζει το ενδεχόμενο υποβάθμισης σε σύντομο χρονικό ορίζοντα, εφόσον εξελιχθούν αρνητικά συγκεκριμένοι κίνδυνοι. Η κίνηση αφορά τις μακροπρόθεσμες αξιολογήσεις “AA”, αλλά και τις βραχυπρόθεσμες (“F1+”), τη λεγόμενη “Viability Rating” και επιμέρους τίτλους χρέους. Σύμφωνα με τη Fitch, ο βασικός λόγος της αρνητικής παρακολούθησης είναι η πιθανότητα να αυξηθούν οι κίνδυνοι ρευστότητας και δικαστικών εμπλοκών για την Euroclear, εξαιτίας του σχεδίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αξιοποιήσει τα ακινητοποιημένα περιουσιακά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας (CBR) για μια μορφή “δανείου αποζημιώσεων” προς την Ουκρανία.
Το κρίσιμο σημείο, όπως το περιγράφει ο οίκος, είναι ότι ευρωπαϊκοί θεσμοί σχεδιάζουν να επενδύσουν τα ταμειακά υπόλοιπα (cash balances) που συνδέονται με αυτά τα ακινητοποιημένα ρωσικά κεφάλαια σε ένα χρεόγραφο που θα χρηματοδοτεί το δάνειο. Αν όμως σε ένα δυσμενές σενάριο οι υποχρεώσεις προς τη ρωσική κεντρική τράπεζα καταστούν “πληρωτέες” (δηλαδή αν ανοίξει ο δρόμος για πληρωμές/επιστροφές) χωρίς επαρκείς δικλείδες, θα μπορούσε να προκύψει maturity mismatch: η Euroclear να οφείλει χρήματα “νωρίτερα”, ενώ τα αντίστοιχα κεφάλαια θα είναι δεσμευμένα σε προϊόν με μεγαλύτερη διάρκεια.
Παράλληλα, η Fitch προειδοποιεί ότι ο κίνδυνος προσφυγών και αποζημιωτικών αγωγών μπορεί να αυξηθεί «ουσιαστικά» εάν το σχήμα δεν “θωρακιστεί” νομικά.

Παρότι ανεβάζει τον πήχη της επιφυλακής, η Fitch ξεκαθαρίζει ότι το βασικό της σενάριο παραμένει πως, αν προχωρήσει το σχέδιο και δοθούν στην Euroclear ολοκληρωμένη νομική προστασία και την προστατεύσει από τυχόν ρευστοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων, τότε το πιστωτικό της προφίλ θα συνεχίσει να παραμένει ισχυρό (“AA”) και δεν θα προβεί σε υποβάθμιση.

Με άλλα λόγια η Fitch δεν “τιμωρεί” ακόμη την Euroclear, αλλά λέει ότι το αποτέλεσμα θα κριθεί από το πόσο σίγουρο θα είναι το ευρωπαϊκό σχήμα σε δικαστικές προσβολές και σε πιέσεις ρευστότητας.

Γιατί μετρά και το Άρθρο 122
Στην ανάλυσή της, η Fitch συνδέει την επιδείνωση των ανησυχιών και με το ότι, στις 12 Δεκεμβρίου 2025, έγινε αναφορά σε χρήση έκτακτων εξουσιών μέσω του Άρθρου 122 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ. Η χρήση τέτοιων εργαλείων μπορεί να επιταχύνει αποφάσεις, αλλά ταυτόχρονα να αυξήσει την αβεβαιότητα για το τελικό νομικό “οικόπεδο” του μέτρου, κάτι που οι αγορές και οι οίκοι αξιολόγησης διαβάζουν ως ρίσκο.

Η Fitch δηλώνει ότι θα επιδιώξει να άρει το Rating Watch Negative όταν αποκτήσει επαρκή σαφήνεια για τη διαδικασία και τη μορφή υλοποίησης του σχεδίου. Σημειώνει ότι ακόμη και αν υπάρξει πολιτική συμφωνία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 18-19 Δεκεμβρίου 2025, θα ακολουθήσει φάση εφαρμογής σε επίπεδο ΕΕ και κρατών-μελών.

Πόσο ισχυρή είναι σήμερα η Euroclear, κατά τη Fitch
Η ανάλυση υπενθυμίζει ότι η Euroclear Bank είναι κομβικός “παίκτης” στις υπηρεσίες μετασυναλλακτικής υποστήριξης τίτλων (custody/settlement) ως ένας από τους δύο διεθνείς κεντρικούς φορείς αποθετηρίων τίτλων με έδρα την Ευρώπη. Η Fitch βλέπει ισχυρό επιχειρηματικό μοντέλο, συντηρητική ανάληψη ρίσκου, πολύ ισχυρή κεφαλαιοποίηση και προσεκτική διαχείριση ρευστότητας.
Ενδεικτικά, αναφέρει ότι ο δείκτης Common Equity Tier 1 ήταν 61% στο τέλος του 3ου τριμήνου 2025, κάτι που αποτυπώνει πολύ μεγάλο κεφαλαιακό “μαξιλάρι” σε σχέση με μια τυπική τράπεζα.

Ποια είναι η Euroclear
Η Euroclear είναι ένας ευρωπαϊκός όμιλος Financial Market Infrastructure (FMI) που παρέχει “μετα-συναλλακτικές” υπηρεσίες στις αγορές κεφαλαίου, δηλαδή διακανονισμό (settlement) συναλλαγών και φύλαξης χαρτοφυλακίων τίτλων (safekeeping/custody) για ομόλογα, μετοχές, funds κ.ά., καθώς και υπηρεσίες όπως collateral management, corporate actions κλπ.
Μέσω της Euroclear Bank λειτουργεί ως International Central Securities Depository (ICSD), δηλαδή διεθνές κεντρικό αποθετήριο τίτλων για διασυνοριακές συναλλαγές.
Ο όμιλος λειτουργεί επίσης εθνικά CSDs (κεντρικά αποθετήρια) για Βέλγιο, Φινλανδία, Γαλλία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο όμιλος ανήκει στην Euroclear Holding SA/NV (Βέλγιο), η οποία είναι η holding εταιρεία και κατέχει άμεσα ή έμμεσα το σύνολο των μετοχών των εταιρειών του ομίλου.
Οι μετοχές της Euroclear Holding SA/NV κατέχονται από διάφορους θεσμικούς μετόχους (δημόσιους και ιδιωτικούς). Σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας της Euroclear, οι 10 μεγαλύτεροι μέτοχοι (30/9/2025) είναι, μεταξύ άλλων:

Sicovam Holding S.A. 15,89%
Caisse des Dépôts et Consignations (Γαλλία) 11,41%
SFPIM (Βέλγιο) 9,85%
Consortium Βέλγων μετόχων 9,17%
NZSF Euro Limited 8,67%
(και άλλοι όπως GIC, Novo Holdings, κ.ά.).