Οδηγίες για «ναυτιλλομένους»: Τι γίνεται αν δεν πάρει ο εργαζόμενος την άδεια εντός του έτους

Οι εργαζόμενοι έχουν ως αναφαίρετο δικαίωμα να λάβουν την ετήσια άδεια αναψυχής τους.

Αυτή πρέπει να εξαντλείται εντός του ημερολογιακού έτους. Αν δεν δοθεί, μεταφέρεται, αλλά πρέπει να χορηγηθεί το αργότερο έως τις 31 Μαρτίου του επόμενου έτους.

Αν δεν ληφθεί, μετατρέπεται σε χρηματική αποζημίωση ως εξής:

• εάν ο εργοδότης δεν χορηγήσει την άδεια με δική του υπαιτιότητα, οφείλει να καταβάλει τις αποδοχές αδείας διπλάσιες
• αν δεν φταίει ο εργοδότης, το υπόλοιπο άδειας πληρώνεται ως εργάσιμες ημέρες.

Η παραίτηση από την άδεια είναι άκυρη, ενώ στην περίπτωση λήξης της σύμβασης ή απόλυσης οφείλονται οι αποδοχές των ημερών που δεν λήφθηκαν.

Από την 1η Ιανουαρίου 2026 τίθενται σε εφαρμογή ουσιαστικές αλλαγές στο καθεστώς χορήγησης της ετήσιας κανονικής άδειας των εργαζομένων, στο πλαίσιο της ευρύτερης αναμόρφωσης της εργατικής νομοθεσίας. Οι νέες ρυθμίσεις εισάγουν μεγαλύτερη ευελιξία στον τρόπο αξιοποίησής της και ταυτόχρονα απλοποιούν τις διοικητικές υποχρεώσεις των επιχειρήσεων.

Μέχρι σήμερα, βάσει νόμου, η άδεια έπρεπε να λαμβάνεται από τον εργαζόμενο αδιαίρετη, σε μία περίοδο, ενώ με αίτημα του εργαζομένου ήταν δυνατή η κατάτμηση του χρόνου αδείας, ωστόσο έπρεπε οι 2 εβδομάδες να λαμβάνονται συνεχόμενα. Με το νέο νόμο δίνεται η δυνατότητα στον εργαζόμενο να αιτηθεί επιμερισμό της άδειάς του σε περισσότερα χρονικά διαστήματα, εφόσον το επιθυμεί.

Για παράδειγμα θα μπορεί να λάβει την ετήσια άδειά του τμηματικά σε 4 διαφορετικές περιόδους εντός του ίδιου έτους αν επιθυμεί κάτι τέτοιο. Η χρονική περίοδος λήψης της αδείας επιλέγεται σε συνεννόηση με τον εργοδότη.

Σύμφωνα με τη σχετική διάταξη «ο εργαζόμενος δύναται, κατ΄ εξαίρεση, να λαμβάνει μέρος της αδείας του, σύμφωνα με τις προσωπικές του ανάγκες, κατόπιν έγγραφου αιτήματός του και αποδοχής από τον εργοδότη. Υποχρεωτικά ένα τουλάχιστον μέρος της αδείας περιλαμβάνει περισσότερες των έξι (6) εργασίμων ημερών επί εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας και των πέντε (5) εργασίμων ημερών επί πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας ή προκειμένου περί ανηλίκων των δώδεκα (12) εργασίμων ημερών».

Η σχετική ρύθμιση εξυπηρετεί εργαζομένους που ενδεχομένως, πέρα από τη θερινή άδεια, επιθυμούν να λάβουν μέρος της άδειάς τους και κατά τις εορταστικές περιόδους (π.χ. Χριστούγεννα, Πάσχα) αλλά και μεμονωμένα κατά τη διάρκεια του έτους. Οποιαδήποτε κατάτμηση άλλωστε συνεχίζει να απαιτεί έγγραφο αίτημα του εργαζομένου. Επιπλέον, καταργείται η δυνατότητα του εργοδότη να χορηγεί το τμήμα της άδειας των δύο εβδομάδων οποτεδήποτε εντός του ημερολογιακού έτους.

Ταυτόχρονα διατηρείται η βασική αρχή ότι ο χρόνος χορήγησης της άδειας καθορίζεται κατόπιν συνεννόησης μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις ανάγκες της επιχείρησης όσο και τις προσωπικές ανάγκες του μισθωτού. Σε περιπτώσεις που δεν επιτυγχάνεται συμφωνία, εξακολουθεί να προβλέπεται η δυνατότητα προσφυγής στην Επιθεώρηση Εργασίας, η οποία λειτουργεί ως μηχανισμός επίλυσης διαφορών.

Από το νέο έτος καταργείται η υποχρέωση προαναγγελίας της άδειας στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη», η οποία ίσχυε μέχρι σήμερα και συχνά προκαλούσε πρόσθετο διοικητικό κόστος και αυξημένο φόρτο στις επιχειρήσεις. Στη θέση της εισάγεται απολογιστική καταχώριση, η οποία θα πραγματοποιείται εντός του επόμενου μήνα από τη χορήγηση της άδειας, διατηρώντας παράλληλα τη δυνατότητα ελέγχου από τις αρμόδιες αρχές.

Διατηρείται, επίσης, η πρόβλεψη σύμφωνα με την οποία τουλάχιστον το 50% των εργαζομένων κάθε επιχείρησης πρέπει να λαμβάνει την άδειά του κατά την περίοδο από τον Μάιο έως και τον Σεπτέμβριο.

Παρά τις αλλαγές στον τρόπο χορήγησης και καταγραφής της άδειας, δεν μεταβάλλονται τα βασικά δικαιώματα των εργαζομένων ως προς τη διάρκειά της, ούτε οι προβλέψεις που συνδέουν την άδεια με την προϋπηρεσία.