Politico: Η Ευρώπη σκέφτεται το αδιανόητο – Να αντεπιτεθεί στη Ρωσία

Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και οι πράκτορες της Ρωσίας εξαπολύουν επιθέσεις σε χώρες του ΝΑΤΟ και η Ευρώπη κάνει τώρα αυτό που θα φαινόταν παράξενο μόλις πριν από λίγα χρόνια: σχεδιάζει πώς να αντεπιτεθεί, αναφέρει σε δημοσίευμά του το Politico.

Οι ιδέες κυμαίνονται από κοινές επιθετικές κυβερνοεπιθέσεις κατά της Ρωσίας και ταχύτερη και πιο συντονισμένη απόδοση υβριδικών επιθέσεων δείχνοντας γρήγορα το δάχτυλο στη Μόσχα, έως αιφνιδιαστικές στρατιωτικές ασκήσεις υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με δύο ανώτερους Ευρωπαίους κυβερνητικούς αξιωματούχους και τρεις διπλωμάτες της ΕΕ.

«Οι Ρώσοι δοκιμάζουν συνεχώς τα όρια — ποια είναι η απάντηση, πόσο μακριά μπορούμε να φτάσουμε;» σημείωσε σε συνέντευξή της η υπουργός Εξωτερικών της Λετονίας, Μπάιμπα Μπράζε. «Χρειάζεται μια πιο «προληπτική απάντηση», δήλωσε στο POLITICO. «Και δεν είναι τα λόγια που στέλνουν ένα μήνυμα — είναι η δράση».

Ρωσικά drones έχουν πετάξει πάνω από την Πολωνία και τη Ρουμανία τις τελευταίες εβδομάδες και μήνες, ενώ μυστηριώδη drones έχουν προκαλέσει χάος σε αεροδρόμια και στρατιωτικές βάσεις σε όλη την ήπειρο. Άλλα περιστατικά περιλαμβάνουν παρεμβολές GPS, εισβολές μαχητικών αεροσκαφών και ναυτικών πλοίων, και μια έκρηξη σε μια βασική πολωνική σιδηροδρομική σύνδεση που μεταφέρει στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία.

«Συνολικά, η Ευρώπη και η συμμαχία πρέπει να αναρωτηθούν για πόσο καιρό είμαστε διατεθειμένοι να ανεχόμαστε αυτό το είδος υβριδικού πολέμου… [και] αν θα πρέπει να εξετάσουμε το ενδεχόμενο να γίνουμε πιο ενεργοί οι ίδιοι σε αυτόν τον τομέα», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Φλόριαν Χαν στο Welt TV .

Οι υβριδικές επιθέσεις δεν είναι κάτι καινούργιο. Η Ρωσία τα τελευταία χρόνια έχει στείλει δολοφόνους για να δολοφονήσουν πολιτικούς εχθρούς στο Ηνωμένο Βασίλειο , έχει κατηγορηθεί για ανατίναξη εγκαταστάσεων αποθήκευσης όπλων στην Κεντρική Ευρώπη, έχει επιχειρήσει να αποσταθεροποιήσει την ΕΕ χρηματοδοτώντας ακροδεξιά πολιτικά κόμματα , έχει εμπλακεί σε πόλεμο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και έχει προσπαθήσει να ανατρέψει τις εκλογές σε χώρες όπως η Ρουμανία και η Μολδαβία .

Αλλά η ίδια η κλίμακα και η συχνότητα των τρεχουσών επιθέσεων είναι πρωτοφανείς. Το Globsec, ένα think tank με έδρα την Πράγα, υπολόγισε ότι πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 110 πράξεις δολιοφθοράς και απόπειρες επιθέσεων στην Ευρώπη μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουλίου, κυρίως στην Πολωνία και τη Γαλλία, από άτομα που έχουν διασυνδέσεις με τη Μόσχα.

«Ο σημερινός κόσμος προσφέρει έναν πολύ πιο ανοιχτό — μάλιστα, θα μπορούσε κανείς να πει δημιουργικό — χώρο για εξωτερική πολιτική», δήλωσε ο Ρώσος ηγέτης Βλαντιμίρ Πούτιν κατά τη διάρκεια της διάσκεψης Valdai τον Οκτώβριο , προσθέτοντας: «Παρακολουθούμε στενά την αυξανόμενη στρατιωτικοποίηση της Ευρώπης. Είναι απλώς ρητορική ή μήπως ήρθε η ώρα να αντιδράσουμε;»

Η Ρωσία μπορεί να βλέπει την ΕΕ και το ΝΑΤΟ ως αντιπάλους ή ακόμη και εχθρούς — ο πρώην Ρώσος πρόεδρος και νυν αναπληρωτής επικεφαλής του Συμβουλίου Ασφαλείας του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, δήλωσε τον περασμένο μήνα : «Οι ΗΠΑ είναι ο αντίπαλός μας». Ωστόσο, η Ευρώπη δεν θέλει πόλεμο με μια πυρηνικά εξοπλισμένη Ρωσία και έτσι πρέπει να βρει πώς να αντιδράσει με τρόπο που να αποθαρρύνει τη Μόσχα, αλλά να μην παραβιάζει καμία από τις κόκκινες γραμμές του Κρεμλίνου που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανοιχτό πόλεμο.

Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να δειλιάζουμε, σύμφωνα με τον Σουηδό αρχηγό Άμυνας, στρατηγό Michael Claesson. «Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να φοβάται και να έχει μεγάλη αγωνία για κλιμάκωση», είπε σε μια συνέντευξη. «Πρέπει να είμαστε σταθεροί».

Μέχρι στιγμής, η απάντηση ήταν η ενίσχυση της άμυνας. Μετά την κατάρριψη ρωσικών πολεμικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών πάνω από την Πολωνία, το ΝΑΤΟ δήλωσε ότι θα ενισχύσει την άμυνα των μη επανδρωμένων αεροσκαφών και της αεράμυνας της συμμαχίας στην ανατολική πλευρά της — μια έκκληση που αντικατοπτρίστηκε και από την ΕΕ.

Ακόμα και αυτό εξοργίζει τη Μόσχα.

Οι Ευρωπαίοι «θα πρέπει να φοβούνται και να τρέμουν σαν άλαλα ζώα σε ένα κοπάδι που οδηγείται στη σφαγή», είπε ο Μεντβέντεφ. «Θα πρέπει να λερώνονται με φόβο, διαισθανόμενοι το εγγύς και οδυνηρό τέλος τους».

Αλλαγή ταχυτήτων

Οι συχνές ρωσικές προκλήσεις αλλάζουν τον τόνο στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Μετά την ανάπτυξη 10.000 στρατιωτών για την προστασία των κρίσιμων υποδομών της Πολωνίας μετά το σαμποτάζ σε σιδηροδρομική γραμμή που συνδέει τη Βαρσοβία με το Κίεβο, ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ κατηγόρησε την Παρασκευή τη Μόσχα ότι εμπλέκεται σε «κρατική τρομοκρατία».

Μετά το περιστατικό, η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Κάγια Κάλας δήλωσε ότι τέτοιες απειλές αποτελούν «ακραίο κίνδυνο» για την Ένωση, υποστηρίζοντας ότι πρέπει να «ανταποκριθεί δυναμικά» στις επιθέσεις.

Την περασμένη εβδομάδα, ο Ιταλός υπουργός Άμυνας, Γκίντο Κροσέτο, επέκρινε την «αδράνεια» της ηπείρου απέναντι στις αυξανόμενες υβριδικές επιθέσεις και αποκάλυψε ένα σχέδιο 125 σελίδων για αντίποινα. Σε αυτό πρότεινε την ίδρυση ενός Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Αντιμετώπιση του Υβριδικού Πολέμου, μιας κυβερνοδύναμης 1.500 ατόμων, καθώς και στρατιωτικού προσωπικού εξειδικευμένου στην τεχνητή νοημοσύνη.

«Όλοι πρέπει να αναθεωρήσουν τις διαδικασίες ασφαλείας τους», πρόσθεσε την Πέμπτη ο Πολωνός υπουργός Εξωτερικών Ράντοσλαβ Σικόρσκι . «Η Ρωσία σαφώς κλιμακώνει τον υβριδικό πόλεμό της εναντίον πολιτών της ΕΕ».

Κάνε τα λόγια σου πραγματικότητα

Παρά την ολοένα και πιο έντονη ρητορική, το τι σημαίνει μια πιο δυναμική αντίδραση εξακολουθεί να είναι ένα ανοιχτό ερώτημα.

Εν μέρει αυτό οφείλεται στη διαφορά μεταξύ Μόσχας και Βρυξελλών — οι τελευταίες περιορίζονται περισσότερο ενεργώντας εντός των κανόνων, σύμφωνα με τον Kevin Limonier, καθηγητή και αναπληρωτή διευθυντή στο think tank GEODE με έδρα το Παρίσι.

«Αυτό εγείρει ένα ηθικό και φιλοσοφικό ερώτημα: Μπορούν τα κράτη που διέπονται από το κράτος δικαίου να αντέξουν οικονομικά να χρησιμοποιούν τα ίδια εργαλεία… και τις ίδιες στρατηγικές με τους Ρώσους;» ρώτησε.

Μέχρι στιγμής, χώρες όπως η Γερμανία και η Ρουμανία ενισχύουν τους κανόνες που θα επιτρέπουν στις αρχές να καταρρίπτουν drones που πετούν πάνω από αεροδρόμια και στρατιωτικά ευαίσθητα αντικείμενα.

Εν τω μεταξύ, οι υπηρεσίες εθνικής ασφάλειας μπορούν να λειτουργούν σε μια νομικά γκρίζα ζώνη. Σύμμαχοι από τη Δανία μέχρι την Τσεχική Δημοκρατία επιτρέπουν ήδη επιθετικές κυβερνοεπιχειρήσεις. Το Ηνωμένο Βασίλειο φέρεται να χάκαρε τα δίκτυα του ISIS για να αποκτήσει πληροφορίες σχετικά με ένα πρόγραμμα μη επανδρωμένων αεροσκαφών σε πρώιμο στάδιο από την τρομοκρατική ομάδα το 2017.

Οι Σύμμαχοι πρέπει «να είναι πιο προνοητικοί στην κυβερνοεπίθεση», δήλωσε ο Μπράζε, και να επικεντρωθούν στην «αύξηση της επίγνωσης της κατάστασης — στη συγκέντρωση και τον συντονισμό των υπηρεσιών ασφαλείας και πληροφοριών».

Στην πράξη, οι χώρες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν κυβερνομεθόδους για να στοχεύσουν συστήματα κρίσιμα για την πολεμική προσπάθεια της Ρωσίας, όπως η οικονομική ζώνη Alabuga στο Ταταρστάν στην ανατολική-κεντρική Ρωσία, όπου η Μόσχα παράγει drones Shahed , καθώς και ενεργειακές εγκαταστάσεις ή τρένα που μεταφέρουν όπλα, δήλωσε ο Filip Bryjka, πολιτικός επιστήμονας και ειδικός σε υβριδικές απειλές στην Πολωνική Ακαδημία Επιστημών. «Θα μπορούσαμε να επιτεθούμε στο σύστημα και να διαταράξουμε τη λειτουργία του», είπε.

Η Ευρώπη πρέπει επίσης να βρει τρόπο να αντιδράσει στις μεγάλης κλίμακας εκστρατείες παραπληροφόρησης της Ρωσίας με τις δικές της προσπάθειες στο εσωτερικό της χώρας.

«Η ρωσική κοινή γνώμη… είναι κάπως απρόσιτη», δήλωσε ένας ανώτερος στρατιωτικός αξιωματούχος. «Πρέπει να συνεργαστούμε με συμμάχους που έχουν αρκετά λεπτομερή κατανόηση της ρωσικής σκέψης — αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εδραιωθεί συνεργασία και στον τομέα του πληροφοριακού πολέμου».

Ωστόσο, οποιαδήποτε νέα μέτρα «πρέπει να έχουν εύλογη δυνατότητα απόρριψης», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ.

Επίδειξη δύναμης

Το ΝΑΤΟ, από την πλευρά του, είναι ένας αμυντικός οργανισμός και έτσι είναι επιφυλακτικό απέναντι στις επιθετικές επιχειρήσεις. «Οι ασύμμετρες απαντήσεις αποτελούν σημαντικό μέρος της συζήτησης», δήλωσε ένας διπλωμάτης του ΝΑΤΟ, αλλά «δεν πρόκειται να ακολουθήσουμε τις ίδιες τακτικές με τη Ρωσία».

Αντ’ αυτού, η συμμαχία θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα σε επιδείξεις ισχύος που καταδεικνύουν δύναμη και ενότητα, δήλωσε η Οάνα Λουνγκέσκου, πρώην εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ και συνεργάτης του think tank Royal United Services Institute του Λονδίνου. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ταχεία ανακοίνωση του κατά πόσον η Μόσχα βρίσκεται πίσω από μια υβριδική επίθεση και διεξαγωγή στρατιωτικών ασκήσεων «χωρίς προειδοποίηση» στα ρωσικά σύνορα με τη Λιθουανία ή την Εσθονία.

Εν τω μεταξύ, το Κέντρο Αριστείας για τις Υβριδικές Απειλές στο Ελσίνκι, το οποίο υποστηρίζεται από το ΝΑΤΟ, το οποίο συγκεντρώνει συμμαχικούς αξιωματούχους, «παρέχει επίσης εμπειρογνωμοσύνη και εκπαίδευση» και καταρτίζει «πολιτικές για την αντιμετώπιση αυτών των απειλών», δήλωσε ο Maarten ten Wolde, ανώτερος αναλυτής του οργανισμού.

«Αναμφίβολα, θα πρέπει να γίνουν περισσότερα στον τομέα των υβριδικών επιθέσεων», δήλωσε ανώτερος διπλωμάτης του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της συλλογικής απόδοσης ευθυνών μετά από επιθέσεις και της διασφάλισης ότι «θα δείξουμε με διάφορα μέσα ότι δίνουμε προσοχή και μπορούμε να μεταφέρουμε πόρους με ευέλικτο τρόπο».