Υδατοκαλλιέργειες: Διαβεβαιώσεις Χατζηδάκη για διευθέτηση του ειδικού χωροταξικού πλαισίου

Εξελίξεις προιοιωνίζονται για τον κλάδο των ιχθυοκαλλιεργειών μέχρι το τέλος του 2025, σύμφωνα και με όσα ανέφερε ο Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης στη διάσκεψη της ΕΕΝΕ πριν από λίγες ώρες, με τη διαβούλευση των εμπλεκόμενων φορέων για το χωροταξικό πλαίσιο της ελληνικής υδατοκαλλιέργειας να είναι σε εξέλιξη. Κατά όσα τόνισε ο Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, πρόκειται να δοθεί προτεραιότητα στο ζήτημα, μετά από διαβούλευση με τους αρμόδιους φορείς, ανάμεσα στους οποίους η ΕΛΟΠΥ, το ΥΠΕΝ και το Υπουργείο Ανάπτυξης.

Εξάλλου, ο κλάδος της υδατοκαλλιέργειας είναι τις επόμενες ημέρες και στο επίκεντρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς η Επιτροπή Αλιείας συνεδριάζει την Τρίτη 11 Νοεμβρίου, με τους ευρωβουλευτές να ψηφίζουν για την απανθρακοποίηση του τομέα αλιείας της ΕΕ και θα συμμετάσχουν σε δημόσια ακρόαση σχετικά με τη «Διασφάλιση χώρων για την αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια στον ανταγωνισμό για τον θαλάσσιο χώρο».

Υπενθυμίζεται ότι δέσμευση για την επίλυση του ζητήματος του χωροταξικού ζητήματος είχε διατυπώσει και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της 89ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης πριν από δύο μήνες.  «Σύντομα -κι εδώ θα πιέσω τους υπουργούς, γιατί έχουμε εξαντλήσει λίγο τα χρονικά μας περιθώρια- θα τελειώσουν τα ειδικά χωροταξικά πλαίσια, τόσο για τη βιομηχανία όσο για τον τουρισμό και για τις ιχθυοκαλλιέργειες, τομέας κρίσιμος για τον πρωτογενή τομέα» είχε αναφέρει χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με τους αρμόδιους φορείς του κλάδου, η ανάγκη για την επίλυση του είναι αναγκαία εν έτει 2025, οπότε η Ελλάδα είναι 1η στην Ε.Ε. σε παραγωγή μεσογειακών εκτρεφόμενων ειδών και εξάγει σε 30+ αγορές διεθνώς, ενισχύοντας το διεθνές προφίλ της χώρας, γεγονός που κάνει απαραίτητη την θεσμοθέτηση του πλαισίου μέσα στο οποίο θα κινούνται οι εταιρείες του κλάδου.

Έλλειψη θεσμικού πλαισίου

Παρότι το ζήτημα του χωροταξικού πλαισίου μετρά από τη δεκαετία του 2000, λίγα βήματα έχουν γίνει μέσα στο χρόνια.

Αξίζει να σημειωθεί πως, όπως, προκύπτει από τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΟΠΥ, ως προς τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις έχει σημειωθεί μικρή πρόοδος:  Σύμφωνα με στοιχεία από την ΕΛΟΠΥ, την Ελληνική Οργάνωση Παραγωγών Ιχθυοκαλλιέργειας την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου αναστέλλουν η έλλειψη ενός σύγχρονου και ανταγωνιστικού θεσμικού πλαισίου που θα ενισχύσει τη λειτουργία των υφιστάμενων επιχειρήσεων και την προσέλκυση νέων στρατηγικών επενδύσεων.

Το χωροταξικό πλαίσιο για τις υδατοκαλλιέργειες στην Ελλάδα διέπεται από την ΚΥΑ 31722/2011 (ΦΕΚ 2505/Β/2011), η οποία ορίζει το «Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις υδατοκαλλιέργειες». Αυτό το πλαίσιο έχει σκοπό να ρυθμίσει και να προωθήσει την αειφόρο ανάπτυξη του κλάδου, λαμβάνοντας υπόψη περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές πτυχές.

Ωστόσο, η απουσία ενός ολοκληρωμένου χωροταξικού σχεδιασμού εμποδίζει τον σχεδιασμό της αναπτυξιακής στρατηγικής της ΕΛΟΠΥ, καθώς από το 2015 και ύστερα από δύο διαδοχικές παρατάσεις, έχουν ιδρυθεί μόνο 7 από τις 23 Περιοχές Οργανωμένης
Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ).

Η καθυστέρηση αυτή δεν αναστέλλει μόνο τον κλάδο, αλλά και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, υπονομεύοντας τους στόχους ανάπτυξης που έχουν τεθεί στα Πολυετή Αναπτυξιακά Σχέδια (ΠΟΑΥ).

Με βάση τα όσα αναφέρουν φορείς του κλάδου της υδατοκαλλιέργειες, χωρίς χωροθέτηση, εγκαταστάσεις μπορούν να τοποθετούνται σε προστατευόμενες περιοχές που φιλοξενούν θαλάσσιους οικοτόπους όπως τα λιβάδια Ποσειδωνίας, υψίστης σημασίας για τη βιοποικιλότητα.

Από το 2011, οι μονάδες θαλάσσιας ιχθυοκαλλιέργειας, σύμφωνα με την ΚΥΑ του Ειδικού Πλαισίου για το Χωροταξικο των υδατοκαλλιεργειών δεν θα πρέπει να βρίσκονται πάνω από λιβάδια Ποσειδωνίας. Αυτό σημαίνει ότι για να υπάρξει άδεια για μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας θα πρέπει να υπάρχει βεβαίωση από αντίστοιχο φορέα.

Με βάση το Ειδικό Πλαίσιο του 2011 οι μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας πρέπει να βρίσκονται χίλια (1.000) μέτρα τουλάχιστον από λειτουργούσα τουριστική μονάδα ή εγκατάσταση και από υφιστάμενες οικιστικές αναπτύξεις.

Επιπροσθέτως – στις περιοχές που αναπτύσσονται οι εγκαταστάσεις, είναι δύσκολα προσβάσιμες, εκτός οικιστικών περιοχών και κυρίως σε απόκρημνες περιοχές.

Παρά το γεγονός, δε, ότι η Ελλάδα διατηρεί ανταγωνιστική παρουσία στις εξαγωγές προς την Ιταλία και την Ισπανία, η τουρκική υδατοκαλλιέργεια καταγράφει συνεχή άνοδο, με φόντο τα ανοιχτά ζητήματα της ελληνικής υδατοκαλλιέργειας, όπως τα σοβαρά προβλήματα της Avramar, τη σταθερότητα παραγωγής, την επιθετική τιμολόγηση και τη διατήρηση προβαδίσματος παρά την αύξηση του κόστους εργασίας.

Εξαγωγές 650 εκατ. ετησίως

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι 22 εταιρείες- μέλη του ΕΛΟΠΥ, του κύριου φορέα ανάπτυξης της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας πραγματοποιούν στην παρούσα φάση εξαγωγές που ξεπερνούν τα 650 εκατ. ευρώ ετησίως.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 80% της ελληνικής παραγωγής κατευθύνεται σε 36 χώρες εκ των οποίων οι 20 είναι εντός Ε.Ε και οι 16 είναι τρίτες χώρες.

Επιπρόσθετα, σύμφωνα με στοιχεία του ΕΛΟΠΥ ο κλάδος δημιουργεί ετησίως πάνω από 12.000 θέσεις άμεσες και έμμεσες θέσεις απασχόλησης στις 11 από τις 13 περιφερειακές ενότητες. Εξάλλου, κατά τη διοίκηση της ΕΛΟΠΥ, δεν είναι μόνο η αξία των πωλήσεων και ο όγκος των εξαγωγών, αλλά η συνολικά προστιθέμενη αξία του κλάδου σε άλλες παραγωγικές δραστηριότητες και υπηρεσίες που εξαρτώνται ή αναπτύσσονται χάρη στην ιχθυοκαλλιέργεια στα ελληνικά ύδατα.