Ελευθερία του Τύπου: Παραμένει ουραγός η Ελλάδα στην Ευρώπη

Η Ελλάδα παραμένει ουραγός στο θέμα της Ελευθερίας του Τύπου από τις χώρες της Ευρώπης σύμφωνα με την κατάταξη του 2025 των Ρεπόρτερς Χωρίς Σύνορα (RSF). Σύμφωνα με την παγκόσμια κατάταξη που δημοσιεύτηκε,  η Ελλάδα βρίσκεται στην 89η θέση το 2025 από 88η που ήταν πέρυσι.  Η Αλβανία για παράδειγμα είναι σε καλύτερη θέση (80ή).

Η Ελλάδα επίσης είναι  σε χειρότερη θέση από χώρες Ουγγαρία (68η), Κατάρ (79η), Βοσνία (86η), την Αργεντινή (87η) και μία θέση κάτω από την Μαλαισία, ενώ σε αισθητά καλύτερη θέση βρίσκονται κάποιες αφρικανικές χώρες.

Η γενική κατάταξη των χωρών

Συνολικά στις πρώτες θέσεις της κατάταξης βρίσκονται η Νορβηγία, η Εσθονία, η Ολλανδία, η Σουηδία και η Φινλανδία και ακολουθούν ως τη δέκατη θέση: Δανία, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ελβετία και Τσεχία. Στις τελευταίες θέσεις της κατάταξης βρίσκονται 175ο το Αφγανιστάν, 176ο το Ιράν, 177η η Συρία, 178η η Κίνα, 179η η Βόρεια Κορέα και 180η η Ερυθραία.

Ως γενικό συμπέρασμα, αναφέρεται ότι η κατάσταση στο χώρο του τύπου είναι δύσκολη εξαιτίας των οικονομικών δυσχερειών, που συνδυάζεται με συγκέντρωση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των ΜΜΕ, πίεση από οικονομικούς υποστηρικτές και διαφημιστές και μείωση της δημόσιας βοήθειας, που «είναι περιορισμένη, απούσα ή δίδεται με θολό τρόπο».

Μάλιστα παρατηρείται πως λόγω των οικονομικών δυσκολιών, ΜΜΕ βάζουν λουκέτο σε σχεδόν το 1/3 των χωρών παγκοσμίως, ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία των RSF, σε 160 από 180 χώρες (ποσοστό 88,9%), τα ΜΜΕ πετυχαίνουν οικονομική σταθερότητα «με δυσκολία ή και καθόλου»

Τα ίδια και χειρότερα με τις ομάδες προπαγάνδας στην Ελλάδα, που χρηματοδοτούνται από κρατικούς φορείς και εταιρείες

Η εικόνα αυτή δεν είναι αποκομμένη από όλα αυτά που βλέπουν το φως της δημοσιότητας στην Ελλάδα με την σύνδεση της κυβέρνησης και πολλών κυβερνητικών στελεχών με την ομάδα προπαγάνδας  (αυτοαποκαλούμενη Ομάδα Αλήθειας) και τις συνιστώσες που κάνουν επιλεκτική προπαγάνδα. Η εικόνα αυτή σχετίζεται με τους πόρους που δεν έχουν τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης, τα οποία καρκινοβατούν οικονομικά ενώ αντίθετα υπάρχουν πολλά χρήματα τόσο από ιδιωτικές εταιρείες όσο και από φορείς του δημοσίου για προπαγάνδα και χρηματοδότηση μέσω εταιρειών δημοσίων σχέσεων και επικοινωνίας όπως  η V+O και η Blue Skies, που δημιουργούν και στηρίζουν ομάδες προπαγάνδας.

Η  Ελλάδα είχε καταλάβει την 108η και την 107η θέση τα έτη 2022 και 2023 ενώ μετά από μία αύξηση της βαθμολογίας της πέρυσι, που οφειλόταν στην πτώση άλλων κρατών.

Ο Πάβολ Σαλάι, επικεφαλής του γραφείου ΕΕ και Βαλκανίων των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα αναφέρει για την Ελλάδα πως «το γεγονός ότι υπάρχει πλήρης ατιμωρισία για την δολοφονία του Καραϊβάζ τέσσερα χρόνια μετά την άγρια εκτέλεσή του και πως οι δράστες των παρακολουθήσεων των δημοσιογράφων παραμένουν άγνωστοι, συντελεί στην σταθερά χαμηλή κατάταξη της Ελλάδας».

Ιδιαίτερη μνεία γίνεται και στην Κύπρο (77η θέση), όπως επίσης και στην Ουγγαρία (68η), «η θολή, άνιση διανομή της κρατικής διαφήμισης» δείχνει μία «επικίνδυνη εγγύτητα ανάμεσα στα ΜΜΕ και σε αυτούς που βρίσκονται στην εξουσία».

ΗΠΑ

Οι ΗΠΑ υποχώρησαν δύο θέσεις στην κατάξη και βρίσκονται στην  57η θέση. Όπως επισημαίνεται «ο οικονομικός δείκτης (στις ΗΠΑ) έχει υποχωρήσει κατά περισσότερες από 14 μονάδες μέσα σε δύο χρόνια», με μεγάλες περιοχές της να μετατρέπονται σε ενημερωτικές ερήμους». Όσον αφορά τον κοινωνικό δείκτη, η υπερδύναμη υποχώρησε κατά 28 θέσεις, «γεγονός που δείχνει ότι ο Τύπος λειτουργεί σε ένα αυξανόμενα εχθρικό περιβάλλον». Ιδιαίτερη μνεία άλλωστε γίνεται στον Ντόναλντ Τραμπ, του οποίου «η δεύτερη θητεία έχει ήδη εντείνει αυτή την τάση οικονομικά προσχήματα να χρησιμοποιούνται ψευδώς για να επαναφέρουν τον Τύπο ¨στην τάξ稻.

Οι RSF ξεχωρίζουν την Παλαιστίνη, στην 163η θέση, όπου η κατάσταση είναι «καταστροφική» λόγω του πολύμηνου αποκλεισμού και του θανάτου σχεδόν 200 δημοσιογράφων από τους Ισραηλινούς βομβαρδισμούς. Το Ισραήλ υποχώρησε φέτος κατά 11 μονάδες στην 112η θέση.

Για την Ουκρανία  που βρίσκεται στην 62η και σε υψηλότερη κατάταξη, αναφέρεται ότι λόγω του πολέμου ο Τύπος επιβιώνει με επιδοτήσεις, κυρίως αμερικανικές.

Σε δεινή θέση η Τουρκία, 160η και έχοντας υποχωρήσει κατά δύο θέσεις από πέρυσι εξαιτίας «της συνεχιζόμενης καταπίεσης των δημοσιογράφων».

Ειδική αναφορά κάνουν οι RSF στην οικονομική κρίση των ΜΜΕ στην Ευρώπη, όπου μεγαλώνει το χάσμα μεταξύ της ανατολικής και δυτικής ηπείρου και ιδιαίτερα στα Βαλκάνια. «Η οικονομική κρίση των ΜΜΕ είναι αισθητή μέρα στην ΕΕ και τα Βαλκάνια», αναφέρουν. Ειδικά στα Βαλκάνια (Σλοβακία, Βοσνία, Σερβία, Κόσοβο) τα δημόσια μέσα ενημέρωσης «δοκιμάζουν μία υπαρξιακή κρίση εξαιτίας περικοπών στους προϋπολογισμούς και πολιτικού ελέγχου». Η έκθεση δεν παραλείπει να αναφερθεί στην «απότομη διακοπή της αμερικανικής βοήθειας», λόγω των περικοπών του προϋπολογισμού από την κυβέρνηση Τραμπ στα διεθνούς εμβέλειας Radio Free Europe/Radio Liberty (RFE/RL) και USAID.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης, όσον αφορά τη δυτική Ευρώπη, πως η Γαλλία έχει υποχωρήσει 4 θέσεις, όντας πλέον 25η παγκοσμίως, όπου επισημαίνεται πως «η αυξανόμενη συγκέντρωση (του ελέγχου των ΜΜΕ από λίγους πλούσιους ιδιοκτήτες) εμποδίζει την εκδοτική πολυφωνία, αυξάνει τον κίνδυνο αυτολογοκρισίας και εγείρει σοβαρές ανησυχίες για την ανεξαρτησία των ΜΜΕ από τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα των μετόχων». Τόσο η Γαλλία, όσο και η Γερμανία, παρατηρούν οι RSF, δεν επέλεξαν να ενδυναμώσουν την βιωσιμότητα των προϋπολογισμών των δημόσιων μέσων ενημέρωσης.

Για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναφέρεται ότι «εμποδίζουν περαιτέρω τον χώρο της ενημέρωσης συμβάλλοντας στην διάδοση χειραγωγούμενου και παραπλανητικού περιεχομένου, εντείνοντας την παραπληροφόρηση».

Στις υπόλοιπες χώρες, η Ρωσία κατατάσσεται στην 117η θέση, έχοντας υποχωρήσει 9 θέσεις φέτος, το Χονγκ Κονγκ (140η θέση) υποχωρεί μαζί με την Κίνα (178η, στον πάτο της κατάταξης και 6 θέσεις πιο χαμηλά από πέρυσι). Στην Ινδία τα ΜΜΕ εξαρτούν την επιβίωσή τους από την χρηματοδότηση «ατόμων με εγγύτητα στον πολιτικό και επιχειρηματικό κόσμο».