Λαγκάρντ: Το ευρώ πρέπει να κερδίσει τον ρόλο του ως παγκόσμιο νόμισμα

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Κριστίν Λαγκάρντ, σε ομιλία της στο Βερολίνο, έστειλε ένα ξεκάθαρο μήνυμα: αν η Ευρώπη θέλει να ενισχύσει τη διεθνή της επιρροή και να αποκτήσει μεγαλύτερο έλεγχο στο οικονομικό της μέλλον, πρέπει να «κερδίσει» τον ρόλο του ευρώ ως παγκόσμιου νομίσματος. Δεν πρόκειται για κάτι που θα της δοθεί αυτόματα – απαιτείται συνειδητή προσπάθεια και συστημικές αλλαγές.

Η παγκόσμια τάξη πραγμάτων που επικράτησε τις τελευταίες δεκαετίες, με επικεφαλής τις ΗΠΑ και βασισμένη σε πολυμερείς κανόνες, βρίσκεται σήμερα σε κρίση.

Ο προστατευτισμός εντείνεται, η πολυμερής συνεργασία εξασθενεί, και η κυριαρχία του δολαρίου αμφισβητείται. Μέσα σε αυτό το ασταθές περιβάλλον, η Ευρώπη, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές και τη διεθνή σταθερότητα, οφείλει να ανταποκριθεί με αποφασιστικότητα.

Σύμφωνα με την κ. Λαγκάρντ, η ενίσχυση της διεθνούς χρήσης του ευρώ θα βοηθήσει σημαντικά την ευρωπαϊκή οικονομία.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και επιχειρήσεις θα μπορούν να δανείζονται φθηνότερα, θα περιοριστεί η έκθεσή τους σε συναλλαγματικούς κινδύνους και θα μειωθεί η ευαλωτότητά τους σε κυρώσεις και οικονομικές πιέσεις από τρίτους. Με λίγα λόγια, η Ευρώπη θα αποκτήσει περισσότερη στρατηγική αυτονομία.

Όμως, για να συμβεί αυτό, απαιτείται στήριξη σε τρεις κρίσιμους πυλώνες:

1. Γεωπολιτική αξιοπιστία

Η Ευρώπη πρέπει να επιβεβαιώσει τη θέση της στο διεθνές σκηνικό ως ισχυρός εμπορικός και αμυντικός παίκτης. Διαθέτει ήδη ένα τεράστιο δίκτυο εμπορικών συμφωνιών –είναι ο βασικός εμπορικός εταίρος για 72 χώρες– και μπορεί να αξιοποιήσει αυτή τη δυναμική για να ενισχύσει την χρήση του ευρώ στο διεθνές εμπόριο. Ωστόσο, δεν αρκεί μόνο η οικονομική δύναμη.

Οι επενδυτές αναζητούν και στρατηγική σταθερότητα, όπως αυτή που προσφέρουν οι αμυντικές συμμαχίες των ΗΠΑ. Η Λαγκάρντ υπογράμμισε την ανάγκη η Ευρώπη να ενισχύσει την αμυντική της ικανότητα και τις στρατιωτικές της συνεργασίες, ώστε να απολαμβάνει το ίδιο επίπεδο εμπιστοσύνης.

2. Οικονομική ενίσχυση και ενοποίηση

Για να γίνει το ευρώ βασικό αποθεματικό νόμισμα, πρέπει να υπάρχουν επενδυτικά προϊόντα που να προσελκύουν κεφάλαια. Η Λαγκάρντ τόνισε την ανάγκη δημιουργίας ενιαίας αγοράς κεφαλαίων, την ενίσχυση των ασφαλών επενδυτικών εργαλείων και την αύξηση της παραγωγικότητας.

Παρά τις μεγάλες αποταμιεύσεις που διαθέτει η Ευρώπη, δεν έχει καταφέρει να τις μετατρέψει σε επενδύσεις υψηλής απόδοσης. Η εμβάθυνση της Ενιαίας Αγοράς, η προώθηση της καινοτομίας και η εναρμόνιση των χρηματοπιστωτικών θεσμών μπορούν να λειτουργήσουν ως καταλύτες.

3. Θεσμική σταθερότητα και κράτος δικαίου

Η διεθνής αξιοπιστία ενός νομίσματος εξαρτάται άμεσα από τη θεσμική του στήριξη. Το δολάριο διατηρεί την υπεροχή του επειδή υποστηρίζεται από ανεξάρτητους θεσμούς όπως η Fed και από σταθερό νομικό πλαίσιο.

Η ΕΕ έχει επίσης ισχυρούς θεσμούς, όπως η ΕΚΤ, αλλά χρειάζεται μεγαλύτερη πολιτική ενότητα και δυνατότητα λήψης αποφάσεων με πλειοψηφία. Όπως τόνισε η Λαγκάρντ, μόνο ένα ενωμένο μπλοκ μπορεί να αντισταθεί σε εξωτερικές πιέσεις και να υπερασπιστεί τη μακροχρόνια αξία του νομίσματός του.

Η κατάλληλη στιγμή για το ευρώ

Κλείνοντας, η Λαγκάρντ ανέφερε πως η σημερινή συγκυρία αποτελεί “μια στιγμή για το παγκόσμιο ευρώ”. Οι δομικές αλλαγές στο παγκόσμιο σύστημα δημιουργούν ένα παράθυρο ευκαιρίας για την Ευρώπη. Όμως, όπως είπε και η ίδια: “Δεν είναι ένα προνόμιο που θα μας δοθεί. Πρέπει να το κερδίσουμε”.