Ουκρανία: Παραιτήθηκαν η υπουργός Ενέργειας και ο υπουργός Δικαιοσύνης για το ενεργειακό σκάνδαλο διαφθοράς

Την παραίτησή τους υπέβαλαν σήμερα το απόγευμα η υπουργός Ενέργειας της Ουκρανίας Σβιτλάνα Χριντσούκ και ο υπουργός Δικαιοσύνης Γκέρμαν Γκαλουστσένκο, εν μέσω ενός τεράστιου σκανδάλου διαφθοράς στον ενεργειακό κλάδο της χώρας.

«Υπέβαλα επιστολή παραίτησης», έγραψε η Χριντσούκ με ανάρτηση στο Facebook, υποστηρίζοντας παράλληλα ότι δεν ευθύνεται για «οποιαδήποτε παραβίαση του νόμου».

Η υπόθεση διαφθοράς αφορά τον προκάτοχό της, Γκαλουστσένκο, και τον Τιμούρ Μίντιχ, στενό συνεργάτη του Ζελένσκι, ο οποίος έφυγε από την Ουκρανία λίγο πριν ξεσπάσει το σκάνδαλο.

Η πρωθυπουργός Γιούλια Σβιριντένκο δήλωσε ότι υπέβαλε αίτημα στη Βουλή για την αποπομπή των δύο υπουργών.

Νωρίτερα το πρωί η πρωθυπουργός διευκρίνισε ότι έρευνα για διαφθορά διεξάγεται στην ουκρανική κρατική εταιρεία πυρηνικής ενέργειας Energoatom.

Οι ουκρανικές αρχές έχουν απαγγείλει κατηγορίες σε βάρος επτά προσώπων σε σχέση με δωροδοκίες ύψους 100 εκατομμυρίων δολαρίων στις οποίες εμπλέκονται υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του ενεργειακού τομέα.

Λίγο νωρίτερα ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είχε ζητήσει την παραίτηση των δύο υπουργών.

Ο Ζελένσκι τόνισε ότι ο ενεργειακός τομέας πρέπει να διατηρεί «μέγιστη διαφάνεια των διαδικασιών» και ότι όλες οι έρευνες κατά της διαφθοράς πρέπει να τύχουν πλήρους υποστήριξης από την κυβέρνηση.

Πρόσθεσε ότι το Υπουργικό Συμβούλιο θα υποστηρίξει τις διωκτικές και δικαστικές αρχές, ενώ η διοίκηση της κρατικής εταιρείας πυρηνικής ενέργειας Energoatom θα «εκκαθαριστεί».

«Πιστεύω ότι ο υπουργός Δικαιοσύνης και η υπουργός Ενέργειας δεν μπορούν να παραμείνουν στις θέσεις τους. Πρόκειται επίσης για ζήτημα εμπιστοσύνης. Αν υπάρχουν κατηγορίες, πρέπει να αντιμετωπιστούν. Η απόφαση για αναστολή καθηκόντων είναι άμεση και αναγκαία. Ζήτησα από την πρωθυπουργό της Ουκρανίας να διασφαλίσει ότι τα γράμματα παραίτησης θα υποβληθούν από αυτούς τους υπουργούς.»

Ο Ζελένσκι κάλεσε επίσης τα μέλη του κοινοβουλίου να υποστηρίξουν τις παραιτήσεις.

Επιπλέον, ο πρόεδρος ανακοίνωσε ότι το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας θα επιβάλει κυρώσεις βάσει πρότασης της κυβέρνησης και δήλωσε ότι θα υπογράψει διάταγμα για την επιβολή κυρώσεων σε δύο άτομα που εμπλέκονται στην υπόθεση Energoatom, η οποία ερευνάται από το Εθνικό Γραφείο κατά της Διαφθοράς της Ουκρανίας (NABU).

Ο Ζελένσκι τόνισε ότι κατά τη διάρκεια πολέμου είναι «απολύτως απαράδεκτο» να συνεχίζουν να υφίστανται υποθέσεις διαφθοράς στον ενεργειακό τομέα.

Πώς φτάσαμε εδώ

Το NABU δημοσιοποίησε το τρίτο μέρος της Επιχείρησης Midas, της έρευνάς του για ένα ευρύ σχέδιο διαφθοράς στην Energoatom. Οι ύποπτοι στην έρευνα του NABU, οι οποίοι φέρονται να προστατεύονταν από κυβερνητικούς αξιωματούχους, ξέπλεναν δεκάδες εκατομμύρια δολάρια από την Energoatom.

Σύμφωνα με το NABU, το σχέδιο ξεπλύματος χρημάτων ήταν αρκετά αδέξιο: επιχειρήσεις που ήθελαν να πωλήσουν αγαθά ή υπηρεσίες στην Energoatom έπρεπε να πληρώσουν 10-15% ποσοστό επιστροφής (kickback) ή διαφορετικά αντιμετώπιζαν μη πληρωμή και διαγραφή από τον κατάλογο προμηθευτών – ένας μηχανισμός που ονομάστηκε «tollgate», καθώς είτε μοιράζεσαι το περιθώριο κέρδους σου, είτε μένεις αποκλεισμένος.

Ο αρχηγός του κυκλώματος φέρεται να είναι ο Τιμούρ Μίντιτς (αναφερόμενος ως «Κάρλσον» στα έγγραφα του NABU), επιχειρηματίας και συνιδιοκτήτης της ουκρανικής τηλεοπτικής εταιρείας παραγωγής Kvartal 95, την οποία ίδρυσε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι πριν γίνει πρόεδρος. Ο Μίντιτς έφυγε από την Ουκρανία λίγες ώρες πριν γίνει γνωστή η υπόθεση.

Τα γραφεία του πρώην υπουργού Ενέργειας Γερμάν Χαλούτσενκο («Καθηγητής» ή «Χέρα» στα ηχητικά αρχεία) ερευνήθηκαν επίσης στις 10 Νοεμβρίου. Πηγές της Economichna Pravda αναφέρουν ότι ο Χαλούτσενκο παραμένει επιδραστικό πρόσωπο στον τομέα μέσω της σημερινής υπουργού Ενέργειας, Σβιτλάνα Χρίντσουκ, και των πολλών διευθυντών που είχε τοποθετήσει ο ίδιος πριν από την αποπομπή του τον Ιούλιο του 2025.

Ο στενός φίλος του Ζελένσκι, Τιμούρ Μίντιτς, φέρεται να άσκησε επιρροή στον πρώην υπουργό Ενέργειας Χαλούτσενκο και στον πρώην υπουργό Άμυνας Ρουστέμ Ουμιέροφ. Ο ισχυρισμός διατυπώθηκε από την εισαγγελία κατά τη διάρκεια ακρόασης αιτήματος ενός ντετέκτιβ του NABU για τη σύλληψη του Ιγκόρ Μιρόνιουκ, άλλου υπόπτου στην έρευνα.

Η εισαγγελία δήλωσε ότι ο Μίντιτς δημιούργησε σχέσεις με τον Χαλούτσενκο μέσω των δεσμών του με τον Ζελένσκι και ενήργησε ως μέντορας για τον Χαλούτσενκο σε σχέση με τον πρόεδρο.