Scope Ratings: Οι 4 συστημικές ελληνικές τράπεζες μεταξύ των πιο κερδοφόρων της ΕΕ

«Ο ελληνικός τραπεζικός κλάδος βιώνει μια περίοδο αναγέννησης, η οποία υποστηρίζεται από ισχυρά εταιρικά και καταναλωτικά δάνεια, υψηλά περιθώρια, μείωση των δεικτών κόστους προς έσοδα και κόστους κινδύνου, και σταθερή ποιότητα ενεργητικού. Οι τέσσερις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες συγκαταλέγονται επί του παρόντος μεταξύ των πιο κερδοφόρων τραπεζικών ιδρυμάτων στην ΕΕ, εν μέρει χάρη στα υψηλά μερίδια αγοράς τους στην εγχώρια αγορά. Εκτός απροόπτου ύφεσης, προβλέπουμε διψήφιες αποδόσεις ιδίων κεφαλαίων για τα έτη 2025 και 2026» αναφέρει σε ανάλυσή της η Scope Ratings.

Όπως αναφέρει ο οίκος αξιολόγησης η Ελλάδα αποτελεί μια μικρή αλλά ανεπτυγμένη οικονομία. Η χώρα κατέχει παγκόσμια ηγετική θέση στη ναυτιλία, με ισχυρούς κλάδους όπως ο τουρισμός, η γεωργία και η μεταποίηση. Η οικονομία ανακάμπτει σταδιακά από μια σοβαρή κρίση χρέους, η οποία οδήγησε σε προγράμματα διάσωσης, αναδιάρθρωση χρέους και μέτρων λιτότητας. Ωστόσο, το πραγματικό ΑΕΠ κατά κεφαλήν της χώρας παραμένει περίπου 40% χαμηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ.

Οι αναλυτές αναμένουν ανάπτυξη της τάξεως του 2,2% το 2025 και 1,6% κατά μέσο όρο από το 2026 έως το 2029, ενώ η αναπτυξιακή δυναμικό είναι στο 1,25%. Η Scope αναβάθμισε την Ελλάδα σε επενδυτική βαθμίδα το 2023 και αύξησε την αξιολόγηση κατά μία βαθμίδα τον Δεκέμβριο του 2024 σε «BBB» με σταθερό outlook, υποστηριζόμενη από τις προσδοκίες για περαιτέρω μείωση του δείκτη δημόσιου χρέους, των ισχυρότερων από τα αναμενόμενα πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα, της ανάκαμψης του τραπεζικού κλάδους και της μείωσης των οικονομικών ανισορροπιών.

Το υψηλό επίπεδο δημόσιου χρέους (158% του ΑΕΠ) είναι η κύρια αδυναμία της χώρας καθώς μπορεί να περιορίσει την ικανότητα της κυβέρνησης να στηρίξει την οικονομία κατά τη διάρκεια περιόδων ύφεσης. Οι πολιτικοί και οι σχετικοί με την πολιτική κίνδυνοι είναι μέτριοι τα επόμενα χρόνια, αλλά ενδέχεται να αυξηθούν μακροπρόθεσμα, σύμφωνα με τους αναλυτές. Οι διαρθρωτικές οικονομικές αδυναμίες και οι δημογραφικές προκλήσεις περιορίζουν την μακροπρόθεσμη τάση ανάπτυξης και τα επίπεδα πλούτου.

Ενώ η ανεργία μειώθηκε το 2024 στο 9,4%, παρέμεινε σε υψηλότερα επίπεδα από τον μέσο όρο της ΕΕ του 5,9% τον Οκτώβριο του 2024. Τα νοικοκυριά εξακολουθούν να πιέζονται από τους χαμηλούς μισθούς, που είναι περίπου 20% χαμηλότεροι από ό,τι πριν από 15 χρόνια, καθώς και από το χαμηλό διαθέσιμο εισόδημα. Αυτοί οι παράγοντες αποτελούν κοινωνική πρόκληση, όπως και η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός μεταξύ των ευάλωτων ομάδων. Επιπλέον, η συγκριτική επικράτηση των θέσεων εργασίας χαμηλού εισοδήματος και των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων επηρεάζει αρνητικά την παραγωγικότητα και τη φορολογική βάση.

Ως προς τις τράπεζες, μετά από σημαντική συγκέντρωση κατά τη δεκαετία της βαθιάς κρίσης, στη διάρκεια της οποίας τα τραπεζικά ενεργητικά μειώθηκαν κατά 60%, τέσσερις τράπεζες κυριαρχούν πλέον και κατέχουν πάνω από το 90% των τραπεζικών ενεργητικών: η Εθνική Τράπεζα, η Eurobank, η Alpha Bank και η Τράπεζα Πειραιώς.

Τα έσοδα του κλάδου προέρχονται κυρίως από καθαρά έσοδα τόκων, αντανακλώντας την έμφαση στον δανεισμό και τη χαμηλή διείσδυση μη τραπεζικών χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Αυτό αφήνει τις τράπεζες περισσότερο εκτεθειμένες στον κύκλο επιτοκίων σε σύγκριση με τους διεθνείς ομότιμους. Δεδομένων των χαρακτηριστικών του ελληνικού τραπεζικού κλάδου, συμπεριλαμβανομένης μιας σχετικά μικρής αγοράς στεγαστικών δανείων, ο δανεισμός απευθύνεται σε επιχειρήσεις, με αρκετά υψηλή έκθεση στη ναυτιλία και τον τουρισμό.

Οι εγχώριες τράπεζες αποτελούν μεγάλους αγοραστές ελληνικών κρατικών ομολόγων, γεγονός που εντείνει τους φόβους για τον φαύλο κύκλο τράπεζας – κράτους. Υπολογίζουμε ότι οι ελληνικοί κρατικοί τίτλοι αντιπροσωπεύουν περίπου το 140% των κεφαλαίων Tier 1 κατά μέσο όρο για τις τρεις συστημικές τράπεζες στο δείγμα της EBA τον Σεπτέμβριο του 2024.

Η Scope αναμένει ότι η μέση ποιότητα των εταιρικών πελατών θα είναι πιο ανθεκτική από ό,τι στο παρελθόν, έχοντας ήδη αντέξει μια σοβαρή επιδείνωση του λειτουργικού περιβάλλοντος κατά τη δεκαετία 2010-2020. Οι τράπεζες όχι μόνο έχουν εξυγιάνει τους ισολογισμούς τους, αλλά και έχουν βελτιώσει και τα πρότυπα δανεισμού και παρακολούθησης.