Τράπεζες: Τα μερίδια αγοράς ανά χώρα στην Ευρώπη – Στο 96% η συγκέντρωση στην Ελλάδα

Η συζήτηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση για ενοποίηση των κεφαλαιαγορών και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας έχει ανοίξει για τα καλά. Αυτή η ενοποίηση περνάει και μέσα από τις τράπεζες. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δημοσίευσε έκθεση την Τρίτη 18 Ιουνίου, σύμφωνα με την οποία η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και της ένωσης κεφαλαιαγορών είναι ζωτικής σημασίας.

Κάνει αναφορά σε:

α) απογοητευτική πρόοδο στη χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση της ζώνης του ευρώ από την έναρξη της νομισματικής ένωσης και
β) στο ότι απαιτούνται επειγόντως πολιτικές για την κινητοποίηση των αποταμιεύσεων, την ανάπτυξη των αγορών ομολόγων και μετοχών της ζώνης του ευρώ

Μια καλύτερα ολοκληρωμένη εσωτερική αγορά χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών της ζώνης του ευρώ είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της ευρωπαϊκής οικονομικής και χρηματοπιστωτικής ανθεκτικότητας, αναφέρει  η έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για τη χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση στη ζώνη του ευρώ . Αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό ενόψει της αυξανόμενης ανάγκης για επενδύσεις για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων όπως η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση, η ασφάλεια και η γήρανση του πληθυσμού.

Τα μερίδια αγοράς των τραπεζών 

Ολο αυτό περνάει μέσα και από τις ευρωπαϊκές τράπεζες, οι οποίες μετά την χρηματοπιστωτική κρίση δεν έχουν το μέγεθος για να ανταγωνιστούν τις πολύ μεγαλύτερες ασιατικές και αμερικανικές τράπεζες.  Στην Ευρώπη υπάρχουν υποστηρικτές για περισσότερη ενοποίηση και στον τραπεζικό τομέα της ευρωζώνης,  επειδή πιστεύουν ότι λιγότεροι και ισχυρότεροι παίκτες θα τονώσουν την οικονομία και θα επιτρέψουν στις τράπεζες της ζώνης του ευρώ να ανταγωνιστούν πιο αποτελεσματικά τις μεγαλύτερες και πιο κερδοφόρες τράπεζες στο παγκόσμιο οικονομικό στερέωμα.

Ωστόσο, οι μεγάλες εξαγορές τραπεζών είναι σπάνιες μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008-09, με τις περισσότερες συναλλαγές να γίνονται από ανάγκη.

Αυτή την περίοδο είναι σε εξέλιξη η επιθετική κίνηση στην Ισπανία της BBVA για τον έλεγχο της Sabadell, ύψους 12,23 δισεκατομμυρίων ευρώ που θεωρείται ως μία από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές τραπεζικές συμφωνίες τα τελευταία 15 χρόνια. Σε άλλα μέρη της Ευρώπης, πρόσφατες μεγάλες συγχωνεύσεις συμφωνήθηκαν μόνο σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, όπως η απορρόφηση της Credit Suisse από την UBS.

Η συγκέντρωση του κλάδου 

Η συγκέντρωση του τραπεζικού κλάδου, όπως καταγράφεται με βάση το μερίδιο του ενεργητικού των πέντε μεγαλύτερων τραπεζών, ποικίλλει ευρέως ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ.

Στην Ελλάδα, την Κύπρο και τις χώρες της Βαλτικής, το μερίδιο αυτό κυμάνθηκε μεταξύ 88% και 96% το 2023, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.  Στην Ελλάδα η συγκέντρωση ξεπερνά το 95% (95,58%) λόγω της οικονομικής κρίσης της χώρας.

Αντίθετα τη μικρότερη συγκέντρωση έχουν οι τράπεζες στο Λουξεμβούργο (32,33%) ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ ήταν 68,6% στο τέλος του 2023.

Στην Ισπανία, το μερίδιο των πέντε μεγαλύτερων τραπεζών είναι 69,48% πολύ κοντά στο μέσο όρο της ευρωζώνης (68,6%). Ο αριθμός βέβαια των τραπεζών έχει συρρικνωθεί και εκεί σε 10 από 55 που ήταν πριν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.

Η Γερμανία, αντίθετα, έχει εκατοντάδες τράπεζες.

Η τραπεζική συγκέντρωση της ευρωζώνης ανά χώρα είναι, κατά μέσο όρο, υψηλότερη από ό,τι στις ΗΠΑ, όπου το μερίδιο ενεργητικού των πέντε μεγαλύτερων τραπεζών ήταν 50% το 2021, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν από την Federal Reserve Bank of St Louis.

Ωστόσο, ο κατακερματισμός είναι πολύ μεγαλύτερος σε ορισμένες χώρες της ευρωζώνης, ειδικά σε μεγαλύτερες και πλουσιότερες οικονομίες όπως η Γαλλία και η Γερμανία, όπου το μερίδιο ενεργητικού των πέντε κορυφαίων ιδρυμάτων είναι 45,3% και 33,39%, αντίστοιχα. Αυτές οι χώρες γνώρισαν επίσης τη μικρότερη ενοποίηση την τελευταία δεκαετία. Αυτό οφείλεται στο ότι έχουν αποφύγει τις μεγάλες κρίσεις που γνώρισε κυρίως ο νότος της Ευρώπης και που ανάγκασαν τις ρυθμιστικές αρχές και τους νομοθέτες να ενοποιήσουν τον κλάδο δημιουργώντας ολιγοπωλιακές καταστάσεις όπως στην Ελλάδα.

Τα εμπόδια στις διασυνοριακές συμφωνίες είναι ακόμη μεγαλύτερα και περιλαμβάνουν διαφορετικούς κανονισμούς και εργατικούς νόμους, την έλλειψη ενός συστήματος ασφάλισης καταθέσεων σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ και την πολιτική.

Τραπεζικά στελέχη λένε ότι χωρίς μια πανευρωπαϊκή τραπεζική ένωση, την οποία οι νομοθέτες προσπαθούν να επιτύχουν για περισσότερο από μια δεκαετία, οι διασυνοριακές συμφωνίες είναι απίθανες.

Μερίδιο αγοράς σε όρους ενεργητικού των πέντε μεγαλύτερων τραπεζών σε κάθε χώρα

[Πηγή Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα] – (σε παρένθεση το έτος αναφοράς)

Austria 38.04% (2023)

Belgium: 72.67% (2023)

Bulgaria: 77.18% (2023)

Croatia: 82.09% (2023)

Cyprus: 91.68% (2023)

Czech Republic: 65.350%

Denmark: 65.32% (2023)

Estonia: 89.61% (2023)

Finland: 80% (2023)

France: 45.3% (2023)

Germany: 33.39% (2023)

Greece: 95.58% (2023)

Hungary: 59.97% (2023)

Ireland: 69.07% (2023)

Italy: 48.68% (2023)

Latvia: 88.35% (2023)

Luxembourg: 32.33% (2023)

Malta: 75.10% (2023)

Netherlands: 81.50% (2023)

Poland: 58.49% (2023)

Portugal: 71.52% (2023)

Romania: 63.10% (2023)

Slovakia: 77.09% (2023)

Slovenia: 73.67% (2023)

Spain: 69.48% (2023)

Sweden: 57.42% (2023)

United Kingdom: 31.20% (2019)

Χρήστος Ιωάννου
[email protected]