Οικογενειακές επιχειρήσεις: Μπαίνουν στο στόχαστρο ιδιωτικών κεφαλαίων

Ενδιαφέρον από ιδιωτικά κεφάλαια, ανάγκη για ωρίμανση, αλλά και περισσότερη τόλμη για συγχωνεύσεις και εξαγορές. Αυτό είναι το τοπίο για τις οικογενειακές επιχειρήσεις το 2025, σε ένα τοπίο που η επιχειρηματικότητα μοιάζει κινούμενη άμμος λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της KPMG, στο μικροσκόπιο μπαίνει το διαρκώς μεταβαλλόμενο τοπίο των οικογενειακών επιχειρήσεων και τις στρατηγικές τους για τη διατήρηση της ανάπτυξης από γενιά σε γενιά – κάτι που καθίσταται ακόμα πιο κρίσιμο σε μια εποχή ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων και παγκόσμιων ανακατατάξεων υπό το βάρος γεωπολιτικής αβεβαιότητας.

Η λεπτομερής μελέτη βασίζεται σε δεδομένα από την παγκόσμια έρευνα, στην οποία συμμετείχαν 2.683 οικογενειακές επιχειρήσεις από 80 χώρες. Η μελέτη αναδεικνύει τη διαρκώς αυξανόμενη επιρροή των οικογενειακών επιχειρήσεων στον 21ο αιώνα, υπογραμμίζοντας την ανθεκτικότητα και την προσαρμοστικότητά τους, και αποκαλύπτει χαρακτηριστικά και τάσεις που σχετίζονται με τις επιχειρήσεις υψηλών επιδόσεων.

Η έρευνα αυτή, στην οποία συμμετείχαν σχεδόν 2.700 οικογενειακές επιχειρήσεις από όλο τον κόσμο, αποκαλύπτει ότι η υιοθέτηση αποτελεσματικών δομών διακυβέρνησης, η ενίσχυση της διαγενεακής επιχειρηματικότητας και η ενσωμάτωση της βιωσιμότητας ως στρατηγικού μοχλού ανάπτυξης, οδηγούν σε υψηλότερες επιχειρηματικές επιδόσεις και μακροπρόθεσμη ευημερία.

Ειδικότερα, οι οικογενειακές επιχειρήσεις που επενδύουν στη διαδοχή, την καινοτομία και τη διαφοροποίηση, διατηρώντας παράλληλα τις αξίες και το όραμά τους, ξεχωρίζουν διεθνώς για τη σταθερότητα, την ανθεκτικότητα και τον θετικό κοινωνικό τους αντίκτυπο. Η έρευνα επιβεβαιώνει ότι η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι πλέον επιλογή, αλλά στρατηγική αναγκαιότητα για την επιβίωση και την πρόοδο των οικογενειακών επιχειρήσεων στη νέα εποχή.

Η σημασία της διακυβέρνησης

Τα δεδομένα αποκαλύπτουν ότι οι ευκαιρίες για τις οικογενειακές επιχειρήσεις να ευημερήσουν είναι πολλές, και βασίζονται σε μία θεμελιώδη μετατόπιση στον τρόπο λειτουργίας τους. Οι επιρροές της σημερινής εποχής – η επιστροφή στην εργασία, οι αλλαγές στη διακυβέρνηση, η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), τα ESG κριτήρια και η κυβερνοασφάλεια – απαιτούν από τους ηγέτες είτε να προσαρμοστούν στη δυναμική του νέου επιχειρηματικού τοπίου είτε να αποφασίσουν συνειδητά ποιες αλλαγές δεν θα ακολουθήσουν.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι η διακυβέρνηση έχει σημασία: οι επιτυχημένες οικογενειακές επιχειρήσεις είναι κατά 10% πιο πιθανό να διαθέτουν Διοικητικό Συμβούλιο, κάτι που ενισχύει τη βιωσιμότητα και τις επιδόσεις. Με τον προσεκτικό σχεδιασμό της στρατηγικής τους πορείας, οι επιχειρήσεις αυτές αξιοποιούν ολοένα και περισσότερο αναπτυξιακά κεφάλαια και συμμετέχουν σε συγχωνεύσεις και εξαγορές (M&A) για να επεκταθούν και να καινοτομήσουν.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, σχεδόν 500 οικογενειακές επιχειρήσεις συμμετείχαν σε M&A την τελευταία τριετία, όπου το 60% των στόχων ήταν επίσης οικογενειακές επιχειρήσεις.

Επιπλέον, οι εταιρείες ιδιωτικών κεφαλαίων (private equity) ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για την υποστήριξη της ανάπτυξης των οικογενειακών επιχειρήσεων, προσφέροντας χρηματοδότηση και τεχνογνωσία, βοηθώντας έτσι σε επιτυχημένες μεταβάσεις και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.

Η μελέτη περιγράφει διάφορες ενέργειες που μπορούν να αναλάβουν οι οικογενειακές επιχειρήσεις για να επιτύχουν μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και βιωσιμότητα, διευρύνοντας το πεδίο οραματισμού τους, όπου η επιτυχία δεν περιορίζεται στη διαδοχή, αλλά επικεντρώνεται σε μια ουσιαστική μεταβίβαση κεφαλαίου μεταξύ γενεών:

• Ενίσχυση της διακυβέρνησης: Καθιέρωση Διοικητικών Συμβουλίων, προσεκτική επιλογή της σύνθεσής τους και καθορισμός σαφών ορίων, ευθυνών και αρμοδιοτήτων.
• Βελτίωση της επικοινωνίας: Σχεδόν το 40% των συμμετεχόντων διατύπωσε επιφυλάξεις ως προς την ποιότητα επικοινωνίας μεταξύ των μελών της οικογένειας και της οικογενειακής επιχείρησης.
• Ενθάρρυνση της συμμετοχής πολλαπλών γενεών: Μόνο το 52% των μελών της επόμενης γενιάς συμμετέχει στη χάραξη της στρατηγικής. Η ενεργή συμμετοχή πολλαπλών γενεών στις λειτουργίες της επιχείρησης ενισχύει τη βιωσιμότητα και τις επιδόσεις της.
• Προτεραιότητα στη βιωσιμότητα: Ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στη στρατηγική, για οικονομικά οφέλη και ισχυρότερες σχέσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη.
• Αξιοποίηση αναπτυξιακών κεφαλαίων και M&A: Διερεύνηση ευκαιριών για εύρεση κεφαλαίων ανάπτυξης και εξέταση στρατηγικών εξαγορών & συγχωνεύσεων, με στόχο την επέκταση σε νέες αγορές και την ενίσχυση της καινοτομίας.
• Συνεργασία με εταιρείες ιδιωτικών κεφαλαίων (private equity): Δημιουργία δεσμών με εταιρείες ιδιωτικών κεφαλαίων και family offices για νέα κεφάλαια, στρατηγικές κατευθύνσεις και τεχνογνωσία.
• Αναθεώρηση της έννοιας της επιτυχίας: Καθώς οι οικογενειακές επιχειρήσεις εξελίσσονται παράλληλα με τις αλλαγές στις οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές συνθήκες, θα πρέπει να καθορίσουν για το μέλλον τί σημαίνει επιτυχία για τη δική τους οικογενειακή επιχείρηση και πώς αυτή θα αποτιμηθεί.